Đọc một vài con số thống kê sau đây của Cục Hải quan Quảng Trị, không ai không giật mình: "Chỉ trong vòng 12 tháng (1/2009- 1/2010), đã có 61.333 chiếc điện thoại di động trị giá 84 tỷ đồng; 7 triệu lít bia trị giá 113 tỷ đồng; 30.500 thùng thuốc lá trị giá 69 tỷ đồng, một lượng bánh kẹo trị giá 22 tỷ đồng, một lượng cà phê tan trị giá 7,4 tỷ đồng được nhập vào Khu Kinh tế Thương mại đặc biệt Lao Bảo thuộc tỉnh Quảng Trị”.
 |
| Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo |
Người ta giật mình vì hai lẽ.
Thứ nhất, lượng hàng với giá trị khổng lồ, lên đến hàng trăm tỷ đồng đó đều là những loại hàng không thiết yếu, thậm chí xa xỉ (có những chiếc điện thoại trị giá tới 26 triệu đồng).
Thứ hai, là tất cả những mặt hàng đó đều được hoàn thuế (10%) từ ngân sách. Trong số 61.333 chiếc điện thoại di động đó, chỉ mới hoàn cho 37.141 chiếc, số tiền hoàn thuế đã là 7,8 tỷ. Tổng số hàng theo thống kê trên là 295,4 tỷ, nếu hoàn hết thuế, thì số tiền hoàn sẽ là 29,54 tỷ, một con số không hề nhỏ chút nào.
Khi ban hành chính sách hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT) đối với mặt hàng nông sản XK, Nhà nước có mục tiêu rõ ràng là cuộc sống của hàng triệu hộ nông dân, vì chính họ là những người làm ra nông sản. Và chính sách ấy lập tức tác động tích cực đến nông dân. Nhờ được hoàn thuế, các DNXK nông sản có điều kiện thu mua nông sản của dân với giá cao hơn, đẩy mạnh XK, khiến lượng nông sản sản xuất ra trong nước được tiêu thụ tăng đáng kể.
Thế nhưng, với chính sách hoàn thuế nói trên cho những mặt hàng nhập vào khu Kinh tế Thương mại đặc biệt Lao Bảo, chúng ta sẽ đạt được mục tiêu gì, khi xuất hiện những vấn đề sau:
Thứ nhất, những mặt hàng đó chỉ phục vụ cho sự tiêu dùng của lớp người giầu trong xã hội chứ không phục vụ gì cho đại chúng. Nhất là đối với người nghèo, mà đa số người nghèo là ở nông thôn, thì những loại hàng hoá trên chỉ xuất hiện trong những giấc mơ. Người giầu mua hàng với giá cao (vì phải cộng thêm thuế) là lẽ công bằng, sao lại hoàn thuế?
Thứ hai, để chống nhập siêu, thì việc hạn chế nhập những mặt hàng không thiết yếu, hàng xa xỉ là điều cần thiết. Và để chống nhập siêu, thì hàng rào thuế quan là biện pháp hiệu quả nhất. Trong khi chúng ta đang hạn chế nhập siêu, thì việc hoàn thuế đối với những mặt hàng trên có khác gì khuyến khích nhập siêu?
Và thứ ba là việc hoàn thuế đó sẽ trở thành một kẽ hở cho những hành động gian lận thương mại. Ai dám đảm bảo rằng những hàng hoá đó, sau khi nhập vào khu Kinh tế Thương mại đặc biệt Lao Bảo để được hoàn thuế rồi, lại không được “thẩm lậu” ồ ạt vào thị trường nội địa?
Ba năm nay, Cục Hải quan Quảng Trị đã lên tiếng về việc này nhưng hình như không ai nghe thấy.
