Lò đốt rác gây ô nhiễm môi trường, phải dừng hoạt động

Công nghệ đốt rác gây ô nhiễm?

Sau hơn 1 năm đi vào hoạt động, lò đốt rác ở xã Đông Cuông, huyện Văn Yên (tỉnh Yên Bái) phải dừng hoạt động vì mùi khét và khói đen ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, sinh hoạt và sản xuất của người dân. Đã gần 7 tháng qua, nhiều giải pháp được huyện Văn Yên triển khai nhằm gỡ và xử lý triệt để tình trạng khói, mùi khét ra môi trường, đưa lò đốt rác vận hành trở lại một cách an toàn, hiệu quả.

Công trình lò đốt rác xã Đông Cuông có tổng mức đầu tư 5,3 tỷ đồng, công suất thiết kế 24 tấn/ngày, được khởi công xây dựng vào 10/2021 và đi vào hoạt động từ 1/2022. Đây là công trình xử lý rác thải với công nghệ đốt đầu tiên trên địa bàn tỉnh, do Sở Tài nguyên - Môi trường tỉnh Yên Bái làm chủ đầu tư. Việc xây dựng, vận hành lò đốt rác tại xã Đông Cuông có ý nghĩa quan trọng trong việc thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại địa phương. Bên cạnh đó, góp phần phòng ngừa, kiểm soát, hạn chế và giảm thiểu tối đa ô nhiễm môi trường trên địa bàn.

Mặc dù vậy, vì nhiều nguyên nhân bất cập trong thiết kế, vận hành đã khiến cho cuộc sống, sinh hoạt của người dân trong khu vực bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Trước phản ảnh và bức xúc của người dân, ngày 20/2/2023, UBND huyện Văn Yên đã cho tạm dừng hoạt động của lò đốt, đồng thời thông báo cho Sở Tài nguyên - Môi trường phối hợp giải quyết.

Gần 7 tháng qua, kể từ khi lò đốt rác Đông Cuông dừng hoạt động, cuộc sống của hàng trăm hộ dân ở xã Đông Cuông mới trở lại bình thường. Bởi từ khi lò đốt này được xây dựng và đi vào hoạt động từ đầu năm 2022, tình trạng ô nhiễm môi trường, không khí đã ảnh hưởng đến cuộc sống của họ, nhất là các hộ dân sinh sống tại thôn Gốc Quân, Trung Tâm và Khe Chàm.

Người dân khổ sở vì lò đốt rác

Chị Hà Thị Nhất, thôn Gốc Quân cho biết: Kể từ khi lò đốt rác hoạt động, các hộ dân xung quanh phải sống chung với ô nhiễm từ khói và mùi khói khét lẹt, rất khó chịu, nhiều khi không thở nổi, nhiều trẻ con quanh khu này đa phần ho ốm, mắc các bệnh về đường hô hấp. Khổ nhất là những lúc có gió mùi khói khét theo luồng tạt thẳng vào nhà dân của khu dân cư liền kề. Dù buổi trưa, buổi tối cả nhà đều phải bịt khẩu trang đi ngủ. Những hôm thời tiết mưa phùn khói cuốn vào khu dân cư không thoát đi đâu được nên mùi khét không lúc nào ngớt.

Ông Nguyễn Thành Nam - Chủ tịch UBND xã Đông Cuông cho biết thêm: Người dân trong khu vực phản ánh rất nhiều về ô nhiễm không khí, mùi từ lò đốt rác. Khói từ lò đốt thải ra có màu đen, lan rộng vào khu ruộng sản xuất như sương mù, rất khó chịu. Đã có lúc 50 người dân thuộc 3 thôn Trung Tâm, Gốc Quân và Khe Chàm đã tập trung cản trở hoạt động của lò đốt rác. Trước thực trạng đó, chính quyền xã đã báo với huyện và các ngành chức năng, sau đó huyện đã chỉ đạo tạm dừng hoạt động của công trình này.     

Trong tháng 6 vừa qua, huyện Văn Yên đã cho vận hành trở lại lò đốt để thực hiện việc đánh giá chính xác nguyên nhân gây ra tình trạng khói, bụi và mùi phát sinh từ lò đốt rác. Ngoài ra, chính quyền địa phương đã thành lập các nhóm giám sát với đủ các thành viên từ chính quyền địa phương, ngành môi trường, người dân khu vực bị ảnh hưởng để thực hiện việc giám sát, ghi chép, báo cáo thực tế phát sinh toàn thời gian trong quá trình vận hành lò đốt.

Theo kết quả cuộc giám sát kết luận, nguyên nhân ban đầu gây ra tình trạng trên do vị trí công trình nằm ở thung lũng, khi có gió thổi thì khói thải của lò đốt không thoát lên cao được, dẫn đến lan truyền, ảnh hưởng đến khu dân cư; việc phân loại rác còn chưa đảm bảo. Việc xử lý khí thải của lò đốt chưa được triệt để nên dẫn tới có mùi khét. Sau khi khảo sát, lò đốt rác tiếp tục đóng cửa dừng hoạt động để khắc phục các vấn đề tồn tại.

Đơn vị liên quan cần vào cuộc quyết liệt hơn

Tại cuộc kiểm tra thực tế và đối thoại với người dân trên địa bàn, ông Đỗ Đức Duy - Bí thư Tỉnh ủy Yên Bái đã chỉ đạo các ngành chức năng, nhà đầu tư thực hiện nâng cấp bổ sung các trang thiết bị để hoàn thiện lò đốt rác thải này, sau đó sẽ cho vận hành thử nghiệm. Sau khi các thông số khói thải, nước thải đảm bảo mới cho vận hành chính thức, nhằm hạn chế thấp nhất những ảnh hưởng về môi trường đối với đời sống, sinh hoạt của người dân. Đặc biệt, khi vận hành trở lại phải có quy trình, quy định rõ ràng và có sự tham gia giám sát của người dân.

Ông Phạm Trung Kiên - Phó Chủ tịch UBND huyện Văn Yên cho biết: Chính quyền đã có những giải pháp được đưa ra sau thời gian vận hành đánh giá để xử lý tình trạng ô nhiễm khói, mùi. Theo đó, đơn vị thi công đã xây dựng và hoàn thành 1 bể chứa nước mới với dung tích hơn 50m3; ống khói thải được nối thêm 10m, nâng độ cao từ 22m lên 32m; bổ sung thêm một giàn phun dung dịch kiềm xử lý bụi, khí thải… Bên cạnh đó, việc phân loại, hong phơi rác đạt đến độ ẩm dưới 50% cũng là một trong các biện pháp được yêu cầu thực hiện khi lò đốt hoạt động trở lại.

Hiện lò đốt rác tại xã Đông Cuông, huyện Văn Yên vẫn đang tiếp tục chờ đánh giá tổng thể từ phía chính quyền và ngành môi trường để có thể hoạt động trở lại. Còn việc đem nhà máy di dời đến một địa điểm khác như đề nghị của người dân thì khó thực hiện.

Sau khi hoàn tất công tác khắc phục, thay đổi thiết kế một số hạng mục, dự kiến đến đầu tháng 10 huyện Văn Yên sẽ tổ chức vận hành và giám sát việc vận hành lò đốt chất thải rắn sinh hoạt xã Đông Cuông trong thời gian 30 ngày. Tiếp tục theo dõi, đánh giá nếu vận hành tốt, đảm bảo các thông số về môi trường thì sẽ cho chính thức hoạt động. Nếu vẫn chưa đảm bảo thì tiếp tục tìm biện pháp xử lý dứt điểm.

Theo quan sát của phóng viên, hiện nay lượng rác thải được tập kết về khu vực lò đốt rác này ngày càng nhiều. Do không được xử lí nên tất cả lượng rác nằm chất đống ngổn ngang cả trong và ngoài khu vực lò đốt. Để tránh lãng phí nguồn đầu tư, giảm ô nhiễm môi trường và ổn định cuộc sống cho người dân, các đơn vị có liên quan cần vào cuộc quyết liệt hơn để công trình lò đốt sớm hoạt động và đáp ứng đúng các mục tiêu ban đầu đã đề ra.