Trong những ngày qua (từ ngày 2/9 đến 7/9), trên địa bàn tỉnh Nghệ An liên tiếp xảy ra mưa rất lớn gây ngập lụt nặng nề tại nhiều huyện trong tỉnh. Theo thống kê chưa đầy đủ, đến hết ngày 8/9 toàn tỉnh đã có 14.000 ha lúa hè thu từ chắc xanh đến đã chín đã bị ngập chìm trong biển nước. Tổng thiệt hại về lúa, ngô, lạc đậu và hoa màu lên tới hàng chục tỷ đồng, mưa lụt đã làm chết 3 người, bị thương 7 người.
Liên tiếp từ ngày 2/9 đến ngày 7/9, do ảnh hưởng của dải hội tụ nhiệt đới có trục qua Trung Trung Bộ hoạt động mạnh, kết hợp với đới gió Đông đã gây mưa vừa đến mưa to, nhiều nơi mưa rất to gây ngập úng trên diện rộng các huyện Hưng Nguyên, Nam Đàn, Thanh Chương, Nghi Lộc, Yên Thành và một số huyện vùng cao của tỉnh Nghệ An.
Tổng lượng mưa đo được tại các địa phương ở mức từ 251 mm đến 546,2 mm. Trong đó lượng mưa cao nhất là các huyện Anh Sơn (509 mm); Quỳnh Lưu (484,2 mm), Nam Đàn (444 mm), Đô Lương (419 mm), Tương Dương (407mm). Riêng TP Vinh có lượng mưa lớn nhất với gần 547mm.
Lãnh đạo tỉnh Nghệ An thăm 3 xóm bị cô lập tại xã Quang Sơn
Mưa to cộng với nước từ thượng nguồn đổ về đã gây lũ trên sông Hiếu và sông Lam, mực nước tại Trạm thuỷ văn Nghĩa Khánh lúc đỉnh điểm lên 39,02m; tại Trạm thuỷ văn Đô Lương 14,87m; Trạm thuỷ văn Yên Thượng 7,7m; Trạm thuỷ văn Nam Đàn 6,45m...
Mưa lớn cũng đã khiến nhiều tuyến giao thông bị ngập lụt và sạt lở nặng. QL7A đoạn từ xã Công Thành đến xã Bảo Thành dài trên 5 km nước ngập lên đến 0,7m; QL48 nhiều đoạn ngập từ 1m - 1,5m; QL15A bị ngập lụt 0,3m tại xã Nhân Sơn và Mỹ Sơn. Tỉnh lộ 534 ngập lúc đỉnh điểm khoảng 1 mét từ xã Nghi Hoa đến cầu Phương Tích; tuyến giao thông liên huyện từ Nghi Diên đi Nghi Kiều ngập sâu gần 1 mét tại khu vực xã Hưng Trung (Hưng Nguyên); tuyến Nghi Mỹ đi Nghi Công có nhiều chỗ ngập sâu đến 1,5 mét... Tỉnh lộ 533 nối từ Thanh Chương xuống Nam Đàn cũng bị ngập nhẹ tại nhiều điểm ở 4 xã Thanh Hà, Thanh Giang, Thanh Lâm (Thanh Chương) và Nam Lộc (Nam Đàn). Tuyến tỉnh lộ 531 ngập sâu từ 0,5 đến 1,6 mét tại 5 điểm tràn; tỉnh lộ 531B cũng có 5 điểm bị ngập từ 0,25 đến 0,5 mét...
Tính đến 19 giờ ngày 7/9, trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã có 3 người chết và 7 người bị thương do mưa lũ gây ra. Trong đó huyện Quỳnh Lưu có 1 người chết (cháu Nguyễn Văn Nam, 4 tuổi, trú xóm 14, xã Quỳnh Lâm); huyện Tân Kỳ 1 người chết (anh Phạm Văn Giáp, 18 tuổi, trú ở xóm 12, xã Nghĩa Bình); huyện Anh Sơn 1 người chết (anh Lang Văn Bắc, 21 tuổi, trú thôn Cẩm Hòa, xã Cẩm Sơn). Có 7 người bị thương, trong đó huyện Anh Sơn 5 người, huyện Yên Thành 2 người.
Mưa lũ đã gây thiệt hại cơ sở vật chất cũng rất nặng nề. Theo thống kê ban đầu của BCĐ PCLB tỉnh đã có 4 ngôi nhà bị sập, 3.667 ngôi ngập chìm trong nước, diện tích lúa hè thu, lúa mùa bị ngập úng lên tới 23.867 ha, trong đó lúa hè thu đang bước vào vụ thu thu hoạch bị ngập, có khả năng mất trắng khoảng trên 14.101ha, diện tích ngô và rau màu trên 6520 ha, diện tích nuôi trồng thủy sản bị ngập và cuốn trôi 1.612ha.
Một số công trình thủy lợi như hồ Nhà Bà (xã Giang Sơn Đông), hồ Cá (xã Giang Sơn Tây), Hồ Khe Mài (xã Thái Sơn), hồ Khe Su (xã Mỹ Sơn) thuộc huyện Đô Lương bị sạt mái. Tại huyện Tân kỳ cũng có hồ Săng Vì (xã Phú Sơn); hồ Nhành (xã Đồng Văn), bị sạt lở. Huyện Yên Thành chỉ riêng xã Minh Thành có 4 hồ (hồ Vụ, hồ Xây, hồ Xê và hồ Khe Trường) đều bị sạt lở nghiêm trọng. Tại huyện Diễn Châu có đập Bàu bị hưng hỏng và cống Diễn Hạnh bị cuốn trôi.
Quốc lộ 7 bị ngập gây ách tắc giao thông tại Công Thành
Theo chân các đồng chí lãnh đạo tỉnh và Sở NN&PTNT Nghệ An đi kiểm tra vùng lũ tại huyện Đô Lương, chúng tôi đến 3 xóm 8, 9 và 10 xã Quang Sơn huyện Đô Lương đang bị cô lập bởi nước lũ và không khỏi xót xa khi chứng kiến hàng nghìn ha lúa hè thu đã ngả màu vành đang chìm dần trong nước lũ. Ông Nguyễn Công Châu, Phó chủ tịch UBND huyện Đô Lương cho biết: Rằm tháng 7 (31/8) trời đang nắng chang chang, lúa ngoài đồng đã chín khoảng 70%, khi bà con đang chuẩn bị xuống đồng thu hoạch thì trời đổ mưa xuống tầm tã suốt mấy ngày liền khiến không ai kịp trở tay. Bởi thế 90% lúa hè thu đã chín ở Đô Lương bị nhấn chìm trong biển nước. Theo thống kê nhanh của các xã hiện Đô Lương đã có khoảng 2.500 ha lúa hè thu và 300 ha ngô bãi đã ngâm sữa bị ngập sâu trong nước. UBND huyện đang khẩn trương chỉ đạo bà con khắc phục những thiệt hại do lũ lụt gây ra.
Tại huyện Yên Thành, khi chúng tôi về đến địa bàn xã Khánh Thành, con sông Vũ Giang vốn hiền lành là thế cũng đang chứa đầy nướclũ đục ngầu, tuyến đê phía hữu đã bị ngập hoàn toàn, hàng nghìn hộ dân ở đây đã phải sống trên chạn. Đê Vũ Giang phía tả nước dâng lên chỉ còn 20cm nữa là có thể tràn vào đồng ruộng. Hàng trăm hộ dân không ai bảo ai đều đưa đất đá và rơm chất lên mặt đê để chống tràn nhằm bảo vệ hàng nghìn ha lúa ở phía dưới chân đê. Ông Nguyễn Văn Quang cho biết: Cống Sa Tràn chắn ngang sông Vũ Giang đã mở hết nhưng nước vẫn dâng cao. Hàng ngày, UBND xã phải cử lực lượng thanh niên tìm cách gạt bèo Nhật Bản đang trôi xuống để tránh làm ảnh hưởng đến dòng chảy.
Rời huyện Yên Thành, xuống cống Diễn Thành chúng tôi được chứng kiến khoảng 20 cán bộ, công nhân viên Công ty TNHH 1 TV thuỷ lợi Bắc Nghệ An đang trằn mình dưới trời mưa để vớt bèo Nhật Bản đang từ các huyện Yên Thành, Diễn Châu ùn ùn đổ về sông Bùng rồi tràn xuống cống xả lũ Diễn Thành. Tuy nhiên sức người đã không thể cản được nên hàng nghìn tấn bèo đang ken cứng lấy phía trên cống Diễn Thành khiến nước lũ trên các cánh đồng khó có thể rút nhanh trong vài ngày tới. Ông Hồ Ngọc Mai, Giám đốc Công ty TNHH 1TV thuỷ lợi Bắc Nghệ An khẳng định: Nếu bị nước lũ ngâm thêm vài ngày nữa thì 1.200 ha lúa hè thu đã chín của huyện Diễn Châu có thể bị mất trắng.
Lúa hè thu tại xã Quang Sơn, Đô Lương trong nước lũ
Tại huyện Nghi Lộc, tình hình mưa lũ cũng gây thiệt hại rất nghiêm trọng. Ông Nguyễn Đức Thọ, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Nghi Lộc ngán ngẩm nói với chúng tôi: Toàn huyện hiện có 17 xã bị thiệt hại 50% diện tích lúa hè thu và lúa mùa. Trong đó có 6 xã bị ngập úng nặng nề đó là Nghi Mỹ, Nghi Phương, Nghi Đồng, Nghi Hưng, Nghi Xá và Nghi Tiến. Tính đến 17 giờ ngày 08/9 còn có khoảng 2.710 ha lúa hè thu và lúa mùa bị chìm trong biển nước, trong đó có hàng nghìn ha chín sâu trong nước lũ tới 30cm. Nghi Lộc cũng có 850 ha ngô vụ đông vừa nảy mầm được 2-3 lá và 250 ha lạc vụ đông và 210 ha vừng vụ hè thu, 103 ha rau màu khác cũng coi như bị xoá sổ.
Hiện nay, Công ty TNHH 1TV thuỷ lợi Nam Nghệ An đang phối hợp với các địa phương đã mở hết khẩu độ của 4 cống: Ba ra Nghi Quang, cống Cầu Kiệt, cống Nghi Khánh, cống Rào Đừng để xả lũ liên tục mấy ngày nay nhưng nước trong đồng vẫn đang ngập sâu. Nhìn lúa hè thu đang ngậm sữa chím trong nước mà xót xa và ruột gan cồn cào như trong lòng có lửa đốt!
Tại huyện Hưng Nguyên, chúng tôi về các xã Hưng Trung, Hưng Tây thì gặp ông Phan Văn Trường, Trưởng phòng NN&PTNT đang cùng anh cán bộ huyện đi kiểm tra tình hình lũ lụt. ông Trường cho biết: Huyện đang chia ra 3 đoàn đi 3 khu vực vùng trũng nhát của huyện để kiểm tra. Hiện toàn huyện Hưng Nguyên có 2.028 ha lúa, rau màu và ao hồ bị nước lũ nhấn chìm. Trong đó nặng nhất là các xã Hưng Tây (420 ha), Hưng Trung (320 ha), Hưng Yên Nam (110 ha), Hưng Phúc (136,5 ha) thì 100% diện tích gieo cấy vụ hè thu đều bị nước lũ ngập sâu từ 20 đến 30 cm. Các xã Hưng Đạo (172 ha), Hưng Yên Bắc (300 ha), Hưng Tân (120 ha), Hưng Nhân (85 ha) thì có tới 90% bị ngập trong nước lũ. Theo kinh nghiệm của chúng tôi thì số diện tích lúa này chỉ cần ngâm trong nước lũ thêm khoảng 2 ngày nữa thì coi như mất trắng.
Vào lúc 9 giờ sáng, ngày 07/9/2012, Công trình thuỷ điện Bản Vẽ bắt đầu xả lũ với tổng lưu lượng từ 340 đến 1.000 m3/s nên chỉ khoảng 24 giờ sau, nước sông Lam sẽ dâng thêm ít nhất từ 0,5 đến 1 mét nên nguy cơ nước từ sông Lam tràn vào đồng ruộng rất có thể sẽ xẩy ra. Điều đó sẽ làm ảnh hưởng đến công tác tiêu úng của tất cả các huyện vùng hạ du sông Lam.
