Không giống như các tỉnh Tây Nguyên phải sang cuối tháng 11 mới bước vào vụ thu hoạch cà phê, tại vùng trọng điểm cà phê Ea Bar của huyện vùng cao Sông Hinh, tỉnh Phú Yên, nơi tiếp giáp với tỉnh Đăk Lăk những ngày này người dân đang nhộn nhịp vào vụ thu hoạch mới.
Khác hẳn với không khí ảm đạm buồn hiu hắt những năm trước, năm nay người dân xã Ea Bar rất phấn khởi khi vụ thu hoạch cà phê đã đến bởi không những được mùa mà vụ này giá cà phê cũng tăng gần 2.000 đồng/kg so với vụ trước. Giám đốc Cty TNHH MTV Cà phê Ea Bar (Cty Cà phê Ea Bar) Vũ Đức Phong cho biết: Mọi năm khoảng giữa tháng 9 là bước vào thời vụ cao điểm thu hoạch cà phê nhưng năm nay cà phê ra hoa muộn nên bây giờ mới chín rộ. Do toàn bộ là giống cà phê chè nên cà phê chín tới đâu thì thu hoạch tới đó. Mỗi vụ thu hái làm 3 – 4 đợt, kéo dài khoảng 2 tháng.
Có mặt vào thời kỳ cao điểm thu hoạch, chúng tôi được chứng kiến sự náo nức, tất bật khắp các rẫy cà phê. Trên con đường đất dẫn vào thôn Ea M’keng, những rẫy cà phê bời bời, trĩu quả chín đỏ mọng đang chờ người thu hái. Đã gần trưa nhưng bác Nguyễn Quốc Bảo và 2 người hái cà thuê vẫn mải mê vặt cà phê chín, thấy khách tới bác Bảo ngừng tay kể: Nhà tôi có 0,5ha cà phê, đến thời điểm này cũng đã thu được khoảng 4 tấn quả tươi, thu hoạch tới đâu bán ngay tới đó, rơi đúng vào lúc giá cao lên gia đình tôi phấn khởi lắm.
Chỉ vào những cây cà phê vẫn còn trĩu qủa, bác Bảo cho biết, sẽ còn thu được 5 – 6 tấn quả tươi nữa, so với năm trước, năng suất như vậy là cao gấp đôi. Với giá bán hiện tại 6.100 đồng/kg quả tươi (cao hơn 2.000 đồng/kg so với năm trước), sau khi trừ mọi chi phí, còn lãi khoảng 25 - 30 triệu đồng.
Gần đó, vườn cà phê 0,9ha của gia đình anh Tuỵ Hải, nhận khoán của Cty Cà phê Ea Bar năng suất cũng không thua kém. Đến thời điểm này, gia đình anh Hải đã thu được trên 6 tấn quả tươi. Nếu giá cà phê từ nay đến cuối vụ vẫn giữ ổn định ở mức 6.000 đồng/kg, thì vụ này anh Hải thu lãi được khoảng 40 triệu đồng.
Chúng tôi tiếp tục vượt đường đất vào sâu thôn Chư Blôi. Càng vào sâu, những rẫy cà phê càng trĩu quả. Đi ngược chiều là hàng đoàn xe máy nối đuôi nhau kĩu kịt chở những bao cà phê còn thơm mùi nhựa ra cân bán cho các doanh nghiệp đang chờ thu mua. Tình cờ, chúng tôi gặp lại người quen cũ - anh Lê Minh Hoàng. Không còn vẻ mặt thiểu não như năm trước, năm nay nhà anh được mùa lớn.
Anh Hoàng kể: Năm trước cà phê mất mùa, cây không phải nuôi quả nên năm nay cây sung sức, cho quả rất nhiều lại chắc nên năng suất rất cao. Với 0,5ha cà phê nhận khoán của Cty, trừ hết chi phí, thậm chí cả khoản nợ từ năm trước, gia đình anh vẫn còn lại một khoản kha khá để lo cho con cái học hành và tái đầu tư cho vườn cà vụ tới. "Đúng là một vụ cà phê như mơ"- anh Hoàng phấn khởi nói.
Anh Vũ Đức Phong, Giám đốc Cty Cà phê Ea Bar cho biết: Toàn xã Ea Bar có khoảng 1.000ha cà phê, trong đó 500ha là của Cty, còn lại là của người dân. Sau vài năm liền mất mùa, đời sống của bà con trồng cà phê gặp rất nhiều khó khăn, bên cạnh việc không trả nợ khoán sản lượng vườn cây, tiền vật tư mà chúng tôi đầu tư thì người dân nơi đây còn vay rất nhiều vốn vay ngân hàng, nợ đại lý vật tư... Vậy nhưng, năm nay vừa được mùa lại được cả giá, người dân rất vui vì sau khi thanh toán nợ nần, vẫn còn dư dật để tái đầu tư cho vụ tới và chi tiêu, trang trải cuộc sống.
Được biết trước đây toàn bộ diện tích cà phê của xã Ea Bar là giống cà phê vối, do tiếp giáp với Tây Nguyên nhưng nằm ở phía Đông của dãy Trường Sơn, thời điểm cà phê ra hoa ở Ea Bar thường gặp mưa nên tỷ lệ đậu quả kém, năng suất thấp, bình quân chỉ khoảng 1tấn cà phê nhân/ha ( không bằng một nửa so với năng suất cà phê của các tỉnh Tây Nguyên).
Trước thực trạng này, Cty cà phê Ea Bar đã trồng thử nghiệm giống cà phê chè và cho kết quả rất tốt, năng suất luôn đạt 12 – 15 tấn quả tươi/ha, những hộ chăm sóc tốt năng suất còn đạt 25 – 30 tấn quả tươi/ha. Và điều quan trọng là giống cà phê chè đã khắc phục được nhược điểm của cà phê vối đó là vẫn ra hoa, đậu quả trong mùa mưa, trong khi đó giá trị của cà phê chè cao gấp 1,5 lần cà phê vối. Với những ưu điểm đó, từ năm 2002 vùng này đã chuyển đổi cà phê vối sang trồng cà phê chè.
