Nâng cao năng lực vận hành cống Cái Lớn - Cái Bé ứng phó thiên tai

Hệ thống thủy lợi Cái Lớn – Cái Bé có vùng hưởng lợi rộng trên 384 nghìn ha, bao gồm đất sản xuất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản thuộc 5 tỉnh: Kiên Giang, Hậu Giang, Bạc Liêu, Cà Mau và Sóc Trăng. Do đó, việc vận hành công trình, kiểm soát chất lượng nguồn nước luôn là vấn đề nhận được sự quan tâm của chính quyền các cấp và người dân vùng hưởng lợi.

Tại tọa đàm “Vận hành hiệu quả hệ thống thủy lợi Cái Lớn – Cái Bé” do Báo Nông nghiệp Việt Nam thực hiện, PGS. TS Nguyễn Phú Quỳnh, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam, nhận định cần có sự phối hợp vận hành chặt chẽ từ trung ương đến địa phương và giữa các địa phương trong vùng hưởng lợi do hệ thống công trình trải dài trên địa bàn các tỉnh. 

Đồng quan điểm với PGS. TS Nguyễn Phú Quỳnh, ông Lê Hữu Toàn - Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Kiên Giang khẳng định: Kiên Giang là vùng chịu ảnh hưởng trực tiếp của hệ thống thủy lợi Cái Lớn - Cái Bé. Địa phương hiện có 5 huyện với những hệ sinh thái, mô hình sản xuất khác nhau nên công tác phối hợp vận hành hệ thống thủy lợi Cái Lớn - Cái Bé là rất cần thiết. 

Nhằm đảm bảo công tác phối hợp vận hành công trình thủy lợi đồng bộ, hiệu quả, kịp thời đáp ứng nhu cầu nước sản xuất và sinh hoạt của người dân, UBND các tỉnh trong vùng hưởng lợi cùng Công ty Khai thác Thủy lợi Miền Nam đã ký kết quy chế phối hợp quản lý, khai thác công trình thủy lợi liên tỉnh vào tháng 5/2023 theo chỉ đạo của Bộ NN-PTNT.

Theo đó, định kỳ hàng tháng ngành nông nghiệp Kiên Giang và các tỉnh trong vùng dự án sẽ trao đổi, thông tin về tình hình sản xuất, nhu cầu sử dụng nước của từng vùng, từ đó phối hợp cùng Công ty Khai thác Thủy lợi Miền Nam xây các kế hoạch vận hành chi tiết trong tháng. Đồng thời, thông báo rộng rãi đến bà con vùng hưởng lợi trong và ngoài tỉnh về tình hình độ mặn, số lượng cửa đóng, mở để có phương pháp tác canh tác phù hợp.

Khi điều kiện khí hậu diễn biến phức tạp, Sở NN-PTNT Kiên Giang, cơ quan chức năng trong và ngoài tỉnh hỗ trợ đơn vị vận hành, thực hiện các quy trình giao thông đường thủy theo chức năng, nhiệm vụ cụ thể của từng đơn vị.

Trong khuôn khổ hợp tác vận hành hệ thống công trình thủy lợi Cái Lớn - Cái Bé, tỉnh Kiên Giang đã phối hợp cùng Công ty Khai thác thủy lợi Miền Nam tổ chức diễn tập vận hành cống trong khoảng thời gian từ 25-28/9, tại cụm công trình cống Cái Lớn – Cái Bé và Xẻo Rô, thuộc địa bàn xã Bình An, huyện Châu Thành, xã Hưng Yên và Tây Yên A, huyện An Biên, tỉnh Kiên Giang.

Diễn tập được tổ chức với mục tiêu đánh giá khả năng kiểm soát mặn, ngọt, lợ theo yêu cầu kịch bản để thực hiện vận hành đóng mở cửa cống; đánh giá khả năng vận hành cống trong điều kiện thiên tai, khi mực nước ở hạ lưu cao hoặc khi nước mặn ở biển Tây xâm nhập mật độ cao hơn so với dự đoán; nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ vận hành, đặc biệt là cán bộ của Kiên Giang đang vận hành các cống lớn có âu thuyền.

Sau thành công của đợt diễn tập, đã khẳng định đơn vị vận hành và ngành chức năng địa phương đã phối hợp kiểm soát tốt hoạt động đóng mở van cống theo điểm khống chế, công trình kiểm soát được vùng hưởng lợi. 

Cụ thể, khi độ mặn ở biển Tây cao bất thường, hệ thống đã kiểm soát và khống chế ngay điểm mặn. Ngoài ra, công trình có thể vận hành cục bộ phía nội đồng, sử dụng thủy lực tất cả các cống để luân phiên giữa cống Cái Lớn - Cái Bé để xử lý vấn đề ngập úng cục bộ.