Năng suất lúa hè thu không phải do “ông trời” định đoạt

Là nhà khoa học đã nhiều năm gắn bó với bà con nông dân và cây lúa ĐBSCL, PGS.TS Nguyễn Bảo Vệ, Trưởng khoa Nông nghiệp & Sinh học ứng dụng trường Đại học Cần Thơ đã thực hiện nhiều công trình nghiên cứu có giá trị về cây lúa. Vừa có chuyến khảo sát tình hình sản xuất vụ hè thu 2007 tại tỉnh Kiên Giang trở về, ông đã có cuộc trao đổi với NNVN.

TS cho biết: Với hơn nửa triệu ha đất trồng 2 vụ lúa/năm, Kiên Giang là địa phương có diện tích và sản lượng lúa lớn nhất ĐBSCL. Mấy năm nay, trong điều kiện dịch rầy nâu và bệnh vàng lùn - lùn xoắn lá hoành hành, nhưng năng suất (NS) bình quân lúa hè thu (HT) của tỉnh vẫn đạt từ 4,5 - 4,8 tấn/ha là một thắng lợi.

Cách đây 10 năm, chúng tôi đã tổ chức nhiều cuộc hội thảo để tìm biện pháp gia tăng NS lúa HT, rút ngắn chênh lệch NS với vụ đông xuân. Nhưng nhiều địa phương e ngại về khả năng làm tăng NS của vụ lúa này và cho rằng điều kiện môi trường đã quyết định như vậy, khó mà thay đổi (vì trời nóng, nhiều mưa, ít nắng, dịch bệnh).

Vậy tại sao ông vẫn theo đuổi ý tưởng đó?

Tân Hiệp đang khẩn trương thực hiện các đề án phát triển SX theo hướng CNH: nâng cấp và phát triển hệ thống thủy lợi, mạng lưới chuyển giao ứng dụng tiến bộ KHKT; chuyển dịch cơ cấu kinh tế gắn với xúc tiến tiêu thụ sản phẩm; phát triển kinh tế HTX nông nghiệp - điện khí hóa các khâu SX, nhất là thực hiện 10 biện pháp giảm chi phí SX, nâng cao chất lượng sản phẩm. Tôi tin rằng, Tân Hiệp không chỉ là một trong những lá cờ đầu và SX lúa cao sản ở ĐBSCL, mà còn là nơi hứa hẹn đầy thú vị cho việc phối hợp nghiên cứu và tổ chức ứng dụng của các Viện - Trường đại học trong khu vực.

Qua phân tích và đánh giá tiềm năng lúa HT trong điều kiện tự nhiên của ĐBSCL, chúng tôi cho rằng, có thể gia tăng NS lúa, nhưng cần cải tiến một số biện pháp canh tác như: Chọn giống thích hợp, phải có thời gian phơi khô đất trước khi xuống giống, sạ thưa theo hàng, chủ động tưới và tiêu nước, gieo sạ đúng thời vụ, bón thêm Kali cho lúa cứng cây, thăm đồng thường xuyên, diệt cỏ dại và phòng trừ sâu bệnh kịp thời, sấy lúa để giảm thất thoát sau thu hoạch.

Cảm ơn huyện Tân Hiệp (Kiên Giang) đã minh chứng cho cơ sở khoa học mà chúng tôi đã nhận định về khả năng gia tăng NS lúa HT. Bởi trong vòng 5 năm qua, NS bình quân lúa HT của huyện tăng đều từ 4,5 tấn lên 4,8 tấn/ha, rồi 5 tấn lên 5,5 tấn/ha và vụ HT vừa qua đạt bình quân tới 6,07 tấn/ha làm tăng thêm thu nhập 217 tỷ đồng (giá lúa 3 ngàn đồng/kg).

Kết quả 6,07 tấn/ha của vụ HT mà Tân Hiệp đạt được vừa qua phải chăng là may mắn?

Trong lĩnh vực sản xuất (SX) nông nghiệp, ở nước ta cũng như các nước đã phát triển, bất lợi do thiên nhiên gây ra cho SX đều có. Nhưng nếu nghiên cứu, tìm hiểu và chủ động phòng tránh, hạn chế sự bất lợi thì sẽ đạt kết quả tốt.

Điều đó được Tân Hiệp chủ động bằng các biện pháp rất khoa học. Để hạn chế độc chất và thiếu dưỡng khí trong đất, huyện vận động nông dân cày ải phơi đất 100% dịện tích. Đồng thời để đất nghỉ giữa 2 vụ, dùng đê bao lửng đón lũ lấy phù sa, rửa phèn đầu vụ. Để hạn chế thời tiết nóng đầu vụ và mưa nhiều tại thời điểm thu hoạch, họ xuống giống từ giữa tháng 4 đến giữa tháng 5. Để hạn chế thiếu hoặc thừa nước, Tân Hiệp nạo vét kênh mương, san sửa mặt bằng đồng ruộng.

Về dịch hại, chủ động né rầy, bù lạch, diệt cỏ dại và ốc bươu vàng. Đến nay, Tân Hiệp cũng là huyện cơ giới hóa khâu thu hoạch và sau thu hoạch hiệu quả nhất của tỉnh Kiên Giang. Với đội ngũ cán bộ tâm huyết, giỏi chuyên môn và sự đồng thuận của người dân nên NS lúa Tân Hiệp dẫn đầu toàn tỉnh là điều hiển nhiên.

Xin cảm ơn PGS.TS

ĐỨC HÒA (thực hiện)