Từ ngày con người có khái niệm cái đẹp, thì mỹ nhân bao giờ cũng được ưu ái hơn những người dung mạo tầm thường. Tùy theo thời cuộc, cách đánh giá mỹ nhân có sự khác biệt, nhưng rõ ràng mỹ nhân càng được trọng vọng thì càng phải có trách nhiệm với xã hội.
Sau 37 năm non sông liền một dải, không thể các cuộc thi cấp địa phương hoặc cấp… hội chợ, đã có thể kể ra hàng loạt tên tuổi cỡ quốc gia như Bùi Bích Phương, Nguyễn Diệu Hoa, Nguyễn Thu Thủy, Hà Kiều Anh, Nguyễn Thiên Nga, Nguyễn Ngọc Khánh, Phan Thu Ngân, Nguyễn Mai Phương, Nguyễn Thị Huyền, Mai Phương Thúy, Thùy Dung, Ngọc Hân… Thế nhưng, cảm giác họ để lại cho người đời là những bóng hoa hơn là những dáng hoa và những hương hoa! Vậy vương miện Hoa hậu sinh ra để làm gì?
Mai Phương Thúy, Hoa hậu được tiếng năng động vì cộng đồng nhất!
Tuyển chọn và thi thố người đẹp có lẽ xuất phát từ nhu cầu ở cung vua phủ chúa thời xưa. Lịch sử Trung Quốc tự hào có nhiều mỹ nhân lừng danh thiên hạ như Tây Thi, Đắc Kỷ, Bao Tự, Điêu Thuyền…
Mỗi triều đại có một cách chọn người đẹp khác nhau. Thời Tần chuộng phụ nữ chất phác và khỏe mạnh. Thời Hán chuộng phụ nữ đoan trang, nhu mì. Thời Tấn chuộng phụ nữ đa tài khéo nói và phóng khoáng phong nhã. Thời Tùy Đường chuộng phụ nữ nở nang to lớn. Thời Tống Liêu chuộng phụ nữ nhỏ nhắn. Còn thời Minh Thanh lại có cách chọn phụ nữ khá đặc biệt, kết hợp cả đức độ và nhan sắc, cả cương và nhu. Từ năm ngàn thiếu nữ tuổi từ 13 đến 16 tụ hội từ khắp nơi về, các quan Thái giám sẽ loại ngay một ngàn người hơi cao, hơi gầy, hơi lùn và hơi béo. Sang vòng thứ hai, một ngàn người mắt, mũi, tai, da… không đẹp thì bị loại tiếp. Vòng thứ ba, một ngàn người có giọng không hay và khả năng ứng đối kém sẽ hết cơ hội. Vòng tiếp theo, cũng do Thái giám thực hiện, loại thêm một ngàn người tay chân hơi ngắn hoặc bàn chân hơi thô.
Theo cuốn “Minh Ý An hoàng hậu ngoại truyện” (nhà nghiên cứu Cao Tự Thanh đã dịch sang tiếng Việt) thì một ngàn người sau khi được các quan Thái giám chọn, sẽ được triệu vào cung để các “bà mụ” kiểm tra kỹ lưỡng về thân thể, sau đó còn lại ba trăm người. Và trong một tháng lưu lại trong cung, ba trăm người này sẽ được những người thân tín của nhà vua quan sát tỉ mỉ về tính cách cũng như trí tuệ. Kết quả cuối cùng 50 người được chọn làm phi tần. Và khi cần chọn người tiến cử trực tiếp vào vị trí thứ phi thì Thái hậu sẽ cho người thử tài viết chữ, vẽ tranh hoặc làm thơ của 50 phi tần và chọn ra ba người.
Từ câu chuyện hồi nảo hồi nao cho thấy chọn ra người đẹp có danh hiệu không đơn giản chút nào. Xã hội ngày nay cởi mở hơn, các cuộc thi Hoa hậu mở ra nhiều hơn, nhưng vì vậy mà trách nhiệm của Hoa hậu cũng nặng nề hơn. Thử nhìn lại các người đẹp đã đăng quang Hoa hậu, mới giật mình thấy rằng hình ảnh của họ đối với cuộc sống cộng đồng quá mờ nhạt. Chúng ta chưa tạo điều kiện cho Hoa hậu hay Hoa hậu không có ý thức cống hiến? Những cuộc vận động lớn của cả nước, sao ít thấy các Hoa hậu xuất hiện? Từ danh hiệu cao quý, Hoa hậu dễ dàng có cơ hội có cuộc sống đầy đủ, thậm chí sung túc cùng những đấng phu quân giàu sang. Và dĩ nhiên không ai có quyền đòi hỏi họ phải làm cái này cái nọ cho đất nước, nếu họ không muốn và không có nhu cầu.
Thế nhưng, nếu đội trên đầu cái vương miện Hoa hậu mà chỉ lo vun vén hạnh phúc cá nhân thì cũng uổng phí quá chăng? Khi được khoác lên mình hình bóng họa mi thì phải xứng đáng là họa mi chứ. Không thể dùng danh phận họa mi để thụ hưởng quyền lợi họa mi, tham dự lễ hội họa mi, đón nhận sự trọng vọng họa mi rồi thảng thốt phân bua: “Đừng đòi hỏi gì ở tôi, tôi chỉ là con chim sẻ!”
Việt Nam đang hội nhập sâu rộng với thế giới, nhưng đã bước qua thập niên thứ hai của thế kỷ 21 vẫn chưa thấy một quỹ tương trợ phụ nữ hoặc quỹ khuyến học mang tên Hoa hậu nào. Điều đó không phải đáng băn khoăn ư?
