Nghiên cứu tiềm năng bán tín chỉ carbon cho rừng trồng

Tháng 3/2024, Việt Nam đã nhận 51,5 triệu USD cho các kết quả từ Thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính (ERPA) vùng Bắc Trung bộ. Theo Nghị định 107/2022/NĐ-CP, tối đa 3% số tiền này được trích cho các hoạt động ERPA tại Quỹ Trung ương, như hỗ trợ lâm nghiệp để giảm phát thải. 

Khoảng 1/4 số tiền kể trên đã được Bộ NN-PTNT phê duyệt. Còn lại, hơn 20 tỷ đồng, được sử dụng cho giai đoạn 2024-2025.

Để sử dụng số tiền này một cách hiệu quả, tháng 7/2024, Cục Lâm nghiệp đã họp Hội đồng thẩm định danh mục đề xuất các hoạt động giảm phát thải trong lĩnh vực lâm nghiệp. Sau nhiều phiên làm việc, ngày 6/9, Hội đồng quản lý Quỹ ban hành Nghị quyết số 267/NQ-HĐQL thông qua danh mục đề xuất hỗ trợ.

Sáng 26/9, Cục Lâm nghiệp cùng các đơn vị liên quan báo cáo Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Quốc Trị, trước khi xây dựng nội dung chi tiết các hoạt động được hỗ trợ.

Phó Cục trưởng Phạm Hồng Lượng cho biết, theo Khoản 1 Điều 6 Nghị định 107, có 4 hoạt động được xem là hỗ trợ lâm nghiệp để giảm phát thải. Đó là: Xây dựng cơ chế, chính sách; Kiểm tra, giám sát biến động trữ lượng carbon rừng; Tăng cường thực thi pháp luật; và Nâng cao năng lực cho tổ chức, cá nhân tham gia quản lý, bảo vệ rừng.

"Danh mục do Cục Lâm nghiệp đề xuất bám sát định hướng này", ông Lượng nói và phân tích thêm, rằng các thỏa thuận chi trả giảm phát thải ở Việt Nam hiện mới áp dụng chủ yếu cho rừng tự nhiên. Trong khi, diện tích rừng trồng khá lớn (hơn 4,7 triệu ha) thì đang bị bỏ trống.

Lãnh đạo Cục Lâm nghiệp cũng nhìn nhận, hiện vẫn còn một số bộ phận hiểu chưa đúng về ERPA. Do đó, nguồn trích 3% tại Quỹ Trung ương nên dành một phần để xây dựng đa dạng các tài liệu tuyên truyền, ngoài sổ tay, cẩm nang, tờ rơi, còn là các nội dung media.

Thứ trưởng Nguyễn Quốc Trị đánh giá cao ý tưởng, bởi đến năm 2030, Việt Nam tiếp tục đóng cửa rừng tự nhiên. Phần diện tích tăng thêm trên cả nước thời gian qua, chủ yếu là rừng trồng.

Ông giao Phòng Sử dụng rừng (Cục Lâm nghiệp) đánh giá thực trạng và tiềm năng giảm phát thải khí của rừng trồng tại vùng Bắc Trung bộ, Phòng Chế biến và Thương mại lâm sản đề xuất giải pháp giảm phát thải khí nhà kính từ hoạt động chế biến gỗ, lâm sản. 

Phòng Phát triển rừng tiếp tục nghiên cứu giải pháp nâng cao chất lượng rừng bằng biện pháp khoanh nuôi xúc tiến tái sinh. Phòng Quản lý rừng đặc dụng, phòng hộ tăng cường hỗ trợ năng lực quản lý, bảo vệ rừng cho địa phương thông qua ứng dụng công nghệ.

"Chúng ta cần xây dựng công thức, tiến tới thiết lập tiêu chuẩn cơ sở để tính toán 1ha rừng trồng, từ lúc bắt đầu đến khi khai thác sẽ hấp thụ hoặc phát thải bao nhiêu", Thứ trưởng bày tỏ và nhấn mạnh, cần nghiên cứu chuyên sâu nội dung này, kể cả việc định lượng trong một chu trình sản xuất, giai đoạn nào hấp thụ, giai đoạn nào thì phát thải CO2.

Nhận chi trả 51,5 triệu USD từ việc giảm phát thải là nỗ lực trong gần 10 năm của toàn ngành lâm nghiệp. Do đó, Thứ trưởng yêu cầu sử dụng kinh phí chi cho các hoạt động ERPA cần xuất phát từ thực tiễn, liên quan đến tín chỉ carbon, trong phạm vi 6 tỉnh Bắc Trung bộ, hoặc những nơi có yêu cầu cấp thiết về nội dung này, tránh phung phí nguồn lực.

Trong năm 2023, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam đã điều phối hơn 960 tỷ đồng cho quỹ 6 tỉnh Bắc Trung bộ từ Thỏa thuận ERPA. Trong đó, Nghệ An và Quảng Bình là 2 tỉnh nhận nhiều nhất, lần lượt là hơn 280 tỷ và 230 tỷ đồng. Toàn bộ địa phương đã phê duyệt kế hoạch tài chính, nhưng đến nay vẫn còn 2 tỉnh chưa giải ngân được do vướng khâu xác định đối tượng thụ hưởng.