Do thiếu các loại máy móc dò tìm nguồn cá và trang thiết bị hiện đại khác, ngư dân nước ta đang ở thế “thụt lùi” so với ngư dân nhiều nước khác trong khu vực.
Ngồi trên tàu ở cảng cá Phước Tỉnh (huyện Long Điền, tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu), một trong những cảng cá lớn nhất của khu vực Đông Nam bộ, ngư dân Trần Vĩnh Tân cười bảo: “Mình làm nghề giã cào này đã hơn 20 năm nhưng chẳng bao giờ dùng máy dò cá cả, chỉ nhìn biển mà đánh bắt thôi. Theo kinh nghiệm đi biển thì biết khu vực nào, thời gian nào, hướng nước như thế nào là có cá hay không. Từ đời cha truyền lại cho con, lâu rồi vẫn thế! Vậy nhưng mấy năm nay, khí hậu thất thường, việc xác định theo kiểu kinh nghiệm này xem ra cũng khó khăn hơn nên thu nhập giảm rõ rệt, thậm chí nhiều chuyến ra khơi lỗ chổng vó".
Trên biển, máy móc duy nhất anh Tân sử dụng là ra đa liên lạc với các tàu khác và với đất liền. Không riêng gì anh Tân, hầu như mọi ngư dân ở đây đều ít sử dụng các máy móc hiện đại để hỗ trợ đánh bắt. Vì vậy, sản lượng đánh bắt rất thấp, nếu so sánh trên biển thì thua xa ngư dân các nước láng giềng.
Ông Nhàn còn cho biết, việc dự báo ngư trường, xác định trữ lượng đàn cá, tiềm năng thủy sản ở vùng biển Việt Nam đã được đề cập từ lâu, tuy nhiên đến nay vẫn chưa có những số liệu thống kê rõ ràng, chính xác. Bản đồ đàn cá - một mong muốn của ngư dân đến nay vẫn là một khái niệm xa vời. Về lâu dài, việc này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của hàng trăm ngàn hộ ngư dân, mà còn khiến tiềm năng biển bị mất cân bằng do không thể điều tiết lượng cá khai thác và dự trữ ở vùng biển nước ta.
Theo ông Phạm Tỉnh, Chủ tịch Hội Nông dân xã Phước Tỉnh, huyện Long Điền thì không quá khó để so sánh các phương tiện đánh bắt của ngư dân nước ta với mặt bằng chung của ngư dân các nước khác. Ngay như Thái Lan, họ có những đội tàu lớn, chuyên nghiệp khai thác rất hiệu quả dựa trên những đánh giá về thông số kỹ thuật chính xác ngay từ trước khi ra khơi.
Các phương tiện máy móc như máy dò đàn cá (dò ngang, dò sâu), phát hiện tọa độ, mật độ, trữ lượng cá… được ưu tiên trang bị đầy đủ. “Đây chính là điểm yếu lớn nhất của ngư dân mình khi tham gia đánh bắt ở những vùng biển chung, lãnh hải quốc tế” – ông Tỉnh nói.
Theo tính toán của ông Chủ tịch Hội Nông dân, mấy năm gần đây, giá cả liên tục leo thang khiến nhiều ngư dân gặp khó khăn. Một chuyến biển thông thường chừng 30 ngày phải chi phí khoảng 70 đến 90 triệu đồng tiền nguyên vật liệu, trong đó phần lớn là xăng dầu. Nhưng do máy móc hỗ trợ đánh bắt hầu như không có nên hiệu quả luôn ở mức thấp. Ngư dân cứ nghe nơi đâu có đàn cá là họ chạy thuyền tới, vừa tốn kém lại vừa bấp bênh vì biển cả bao la biết đâu mà lần.
Còn theo ông Nguyễn Văn Nhàn - Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Bà Rịa- Vũng Tàu thì trong số gần 7.000 chiếc tàu cá của địa phương, ít có cái nào có trang bị đủ các máy móc cần thiết khi đánh bắt khơi xa. “Trên biển khơi mênh mông, việc phát hiện luồng cá, đàn cá và trữ lượng cũng như hướng di chuyển của chúng để khai thác là hết sức quan trọng. Tuy nhiên, những máy móc như vậy ở Bà Rịa-Vũng Tàu nói riêng, ở Việt Nam nói chung là rất hiếm, thậm chí nếu có ngư dân cũng không đủ trình độ hiểu biết để sử dụng do việc đào tạo chưa đồng bộ. Chính vì thế mà việc “mất mùa” thường xuyên diễn ra với cả những ngư dân lâu năm, dày dạn kinh nghiệm đi biển” – ông Nhàn nói.
