Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ sinh năm 1936 tại Thanh Chương, Nghệ An, Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ từng tu nghiệp tại Bình Nhưỡng, Triều Tiên và tìm được người bạn trăm năm Vũ Thị Cẩm Tú cũng là du học sinh ở nước bạn lúc ấy.
Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ sau khi học xong phổ thông đã ra Hà Nội nuôi mơ ước trở thành thầy giáo dạy Văn. Thế nhưng, số phận đẩy đưa ông về Đoàn ca múa Trung ương và dần dần chuyển sang sáng tác ca khúc.
Ca khúc đầu tay cũng là ca khúc thành công bậc nhất của nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ là “Xa khơi” được viết cuối năm 1957. Với giọng hát Tân Nhân, ca khúc “Xa khơi” trở thành một trong những tác phẩm kinh điển của nền âm nhạc cách mạng.
Ca khúc “Xa khơi” suốt hơn 60 năm qua, đã được nhiều thế hệ yêu mến bởi tình cảm đằm thắm: “Nắng tỏa chiều nay. Chiều tỏa nắng đôi bờ anh ơi. Gió lộng buồm mây ươm chân trời. Biển lặng sóng thuyền em dong khơi. Khoan giọng hò thương anh cách vời. Kìa biển rộng con nục, con măng. Lướt sóng liền đôi bờ tung tang. Con chuồn còn bay nơi nơi. Con giang chiều gọi bạn đường khơi...”.
Ngoài ca khúc “Xa khơi”, nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ còn có những ca khúc nổi tiếng khác như “Tiếng hát giữa rừng Pác Bó”, “Xuân về trên bản Nhắng”, “Bài ca gửi Noọng”... mà ông cho rằng “có được là bởi tôi đã tìm hiểu và coi những nét văn hóa của các dân tộc như máu thịt, tình yêu của tôi”.
Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ sáng tác cả ca khúc và khí nhạc. Khi tiếp xúc với ông thì nhiều người phải thán phục vì hiểu biết sâu rộng của ông về văn học và nhiều lĩnh vực nghệ thuật khác. Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ từng cảm thán: “Tôi thấy lạ rằng có nhiều nhạc sĩ ở Việt Nam mình gặp nhau chỉ có thể nói vài ba câu chuyện tầm phào được thôi, nói sâu vào âm nhạc thì không được, chẳng có gì để nói”.
Bây giờ, nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ đã rời khỏi dương gian. Thế nhưng, với sự nghiệp của mình, thì ông sẽ vẫn tồn tại trong lòng công chúng. Hay nói cách khác, ông vừa khởi hành vào miền thương nhớ "Xa khơi".