Theo lãnh đạo Phòng NN- PTNT huyện Vụ Bản, bệnh bạc lá lúa làm giảm năng suất nghiêm trọng, thậm chí nếu bệnh nặng còn không cho thu hoạch. Có những năm, nhiều cánh đồng lúa mùa của địa phương bạc phếch, khác hẳn với hình ảnh thường thấy là những cánh đồng lúa chín vàng rực rỡ trước đây.
Tốn kém chi phí thuốc BVTV, công cán đi phun thì đã rõ, nhưng quan trọng hơn là năng suất, chất lượng lúa giảm rõ rệt. Những sào lúa cho thu vài chục cân thóc, đã thế gạo ăn bở bùng bục, nuốt không nổi.
Với mong muốn có 1 giống lúa “đặc trị” bệnh bạc lá, từ vụ mùa 2011, Phòng NN- PTNT Vụ Bản đã kết nối với Chi nhánh Hà Nội - Cty CP Giống cây trồng miền Nam chuyển giao cho địa phương gieo cấy giống lúa Nhị ưu 838 KBL.
Đây là giống lúa lai 3 dòng cho năng suất cao, thích nghi với mọi điều kiện đồng đất, và đặc biệt có “thâm niên” tồn tại khá lâu trên đồng ruộng. Nhưng đứng trước “cơn bão” bạc lá, thì chính giống lúa lai nhiều ưu điểm này cũng bộc lộ nhược điểm của nó, không đương đầu được với dịch bệnh.
Với mong muốn khôi phục chỗ đứng cho Nhị ưu 838, đáp ứng nhu cầu của nhiều bà con vốn từng “kết” giống lúa này, các nhà khoa học đã xử lý gen kháng bạc lá trên cơ sở giống lúa lai Nhị ưu 838 thông thường. Kêt quả, giống bước đầu đã chống chịu khá tốt với bệnh bạc lá trong vụ mùa và được nông dân các tỉnh miền Bắc chấp nhận.
HTXNN Minh Tân (xã Minh Tân, Vụ Bản) có diện tích gieo cấy lúa hàng năm khoảng 440 ha. Vụ mùa 2014, mặc dù chịu ảnh hưởng của 3 cơn bão, lượng mưa lớn, đặc biệt thời tiết nóng ẩm xen kẽ là yếu tố thuận lợi cho dịch bệnh gây hại. Dịch sâu cuốn lá lứa 5, lứa 6, lứa 7 và rầy lưng trắng lứa 6, lứa 7 mật độ khá cao, thêm vào đó là bệnh đốm sọc vi khuẩn trên diện rộng gây hại cho lúa khiến nông dân tốn kém không ít tiền bạc, công sức phun thuốc.
Vào cuối vụ, bệnh bạc lá đến hẹn lại lên đã tàn phá các trà lúa Bắc thơm 7, lúa nếp. Thế nhưng 5 ha gieo cấy giống lúa Nhị ưu 838 KBL vẫn “vững như bàn thạch” trước dịch bệnh. Lúa chỉ còn vài ngày nữa là gặt nhưng lá lúa to bản, xanh vàng vẫn khỏe khoắn vươn thẳng lên đón nắng giúp đồng lúa chín nhanh hơn.
| Với nông dân không gì bằng tai nghe, mắt thấy, tay sờ. Và rất nhiều bà con đặt kỳ vọng, vụ tới giống lúa lai Nhị ưu 838 KBL sẽ thực sự tạo nên những mùa vàng ở vùng quê Vụ Bản này. |
So với lúa Nhị ưu 838 thường, giống lúa Nhị ưu 838 KBL có thời gian sinh trưởng ngắn hơn 3 - 4 ngày giúp làm vụ đông thuận lợi, số bông trên khóm, số hạt trên bông và số hạt chắc cũng như trọng lượng 1.000 hạt đều cao hơn giống cũ. Gặt thử, Nhị ưu 838 KBL đạt 243 kg/sào, tương đương 67 tạ/ha tức cao hơn giống Nhị ưu 838 thường 16 - 18%.
Rõ nhất là do kháng được bệnh bạc lá nên đã tạo điều kiện cho cây lúa phát triển tốt, lá xanh bền, tỷ lệ chắc cao, hạt lúa mẩy đều, màu hạt lúa sáng đẹp. Rơm thu thóc xong làm thức ăn thô cho trâu, bò hoặc trồng nấm rất tốt.
Điểm cộng được nông dân thích nhất với Nhị ưu 838 KBL là ngoài năng suất cao, còn giảm tiền thuốc BVTV, tiền công phun thuốc góp phần bảo vệ môi trường đồng ruộng. Trước kia cứ đến vụ lúa, nhà nào cũng phun thuốc trắng đồng, tồn dư thuốc trên vỏ trấu không hề nhỏ, mất vệ sinh an toàn thực phẩm, ảnh hưởng đến sức khỏe.
Buổi hội thảo đầu bờ giống lúa lại Nhị ưu 838 KBL do HTXNN Minh Tân tổ chức nườm nượp nông dân đến xem. Người khó tính nhất cũng nhận ra ruộng lúa cấy giống này khác hẳn những thửa ruộng đối chứng xung quanh với lá lúa cháy táp, bông lúa oặt ẹo, hạt lửng lép quá nhiều.
