Trước mắt, trong tháng 11 này sẽ không điều chỉnh giá điện - đó là thông tin được Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cho biết trong cuộc trao đổi với báo chí bên lề kì họp Quốc hội sáng qua (7/11).
EVN liên tục kêu lỗ và đề nghị Chính phủ cho tăng giá điện. Hiện nhân dân cả nước đang rất quan tâm đến việc có tăng giá điện không và tăng như thế nào. Xin Phó Thủ tướng cho biết quan điểm của Chính phủ về việc này?
Tăng giá bao nhiêu lần là đề xuất của doanh nghiệp, họ cân đối trên cơ sở tài chính của họ vì còn phải đầu tư rất lớn cho sản xuất điện. Hiện nay cân đối vốn của các nhà máy đang đầu tư xây dựng rất khó khăn, nó ảnh hưởng đến vấn đề cung ứng điện những năm tiếp theo. Tuy nhiên việc cân đối giá điện, quyết định giá điện, điều chỉnh thế nào đã có Quyết định 24 của Thủ tướng.
Mỗi lần điều chỉnh giá điện đều phải có sự tham gia của các bộ, ngành liên quan để xem xét, tính toán rồi mới quyết định. Trường hợp đặc biệt thì phải Thủ tướng quyết định. Quyết định vào thời điểm nào cũng sẽ tùy vào trường hợp cụ thể chứ không thể theo mong muốn của doanh nghiệp vì nền kinh tế còn nhiều khó khăn và mục tiêu của Chính phủ là ổn định kinh tế vĩ mô đồng thời bảo đảm an sinh xã hội, nếu không cân đối hai mục tiêu này cùng lúc thì không đạt được kết quả mong muốn.
Vậy trong các tháng 11-12 có biến động gì về giá điện không, thưa Phó Thủ tướng?
Thủ tướng quyết định là trong tháng 11 này không có điều chỉnh gì. Trước mắt Bộ Công thương phải công khai hóa kết quả kiểm toán cũng như tính toán giá thành của EVN để toàn bộ xã hội đánh giá. Đây là việc phải làm đầu tiên theo Quyết định 24, chưa làm việc này thì điều chỉnh giá điện là chưa hợp lí vì người dân chưa được biết.
Bây giờ ta mới nói đến công khai kết quả kiểm toán, kiểm soát việc tăng giá, vậy từ trước đến nay các doanh nghiệp quyết định giá như thế nào, thưa Phó Thủ tướng?
Mỗi lần tăng giá điện đều có các Bộ, ngành đi kiểm tra quyết toán của ngành điện. Năm nào cũng thế. Kể cả tăng hay không tăng vẫn phải kiểm tra. Nhưng bây giờ đưa giá điện theo định hướng thị trường tức là giao quyền cho doanh nghiệp nhiều hơn thì yêu cầu việc đó phải công khai ra xã hội. Trước kia Nhà nước quyết định hết, giờ doanh nghiệp được quyết định một phần và để doanh nghiệp được quyết định thì anh phải công khai.
Phó Thủ tướng vừa cho biết việc cân đối vốn đầu tư xây dựng các nhà máy điện hiện đang rất khó khăn, ảnh hưởng đến cung ứng điện. Vậy trong thời gian tới Chính phủ có định hướng tháo gỡ như thế nào?
Ngành điện sẽ phải làm rất mạnh vấn đề tái cơ cấu đầu tư, tái cơ cấu DN trong thời gian tới. Trong tái cơ cấu đầu tư, cần thu hút vốn đầu tư tư nhân nhiều hơn nữa bởi tỉ lệ đầu tư trong lĩnh vực này còn thấp, EVN bây giờ mới chiếm 46% hệ thống mà tăng trưởng của nước ta yêu cầu mỗi năm từ 4.000-4.800 MW/năm. Như vậy riêng nguồn điện đã chiếm 8 tỉ USD, khoản đầu tư này chỉ nhìn vào khả năng cân đối của DN nhà nước thì không có cách gì đủ được.
Thứ hai là phải tái cơ cấu về DN. Thủ tướng đã ra quyết định thành lập 3 TCty phát điện thuộc EVN. Sau này phát điện ổn định hơn rồi thì sẽ tiến hành cổ phần hóa và thực hiện thị trường điện cạnh tranh nhằm thu hút vốn. Thứ ba là cải cách về hệ thống giá điện. Đây là 3 bước chúng ta phải làm nhưng trước mắt trong điều kiện kinh tế khó khăn mình phải đi từng bước.
Bước thứ 3 trong nhóm giải pháp mà Chính phủ đưa ra là cải cách hệ thống giá điện, Phó Thủ tướng có thể cho biết thêm về định hướng cải cách của Chính phủ?
Cải cách giá điện chính là đưa giá điện theo thị trường. Giá điện nào là hợp lí và người dân có thể chấp nhận được. Giá điện phải được quyết định thông qua một cơ chế minh bạch, kiểm soát được và có cạnh tranh. Thủ tướng đã phê duyệt từng bước đi cụ thể từ thị trường phát điện cạnh tranh đến thị trường bán buôn, bán lẻ cạnh tranh. Nhưng thực hiện từng bước đi đó vẫn phải bảo đảm tính ổn định của hệ thống và giảm thiểu tác động đến an sinh xã hội. Đấy là điều mà người dân mong muốn.
Xin cảm ơn Phó Thủ tướng!
