Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa ban hành các quyết định (số 3975/QĐ-BVHTTDL, 3976/QĐ-BVHTTDL và 3989/QĐ-BVHTTDL ngày 10/12/2024) về việc đưa 3 di sản văn hóa của Quảng Ninh vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Theo các quyết định, Quảng Ninh có 3 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được công nhận gồm: Tục Kiêng gió của người Dao xã Đồng Văn, huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh; Lễ cấp sắc của người Dao Thanh Y TP. Hạ Long, TP. Uông Bí, TP. Cẩm Phả, TP. Móng Cái, huyện Vân Đồn, huyện Ba Chẽ, huyện Bình Liêu, huyện Tiên Yên, huyện Đầm Hà, huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh; Lễ mừng cơm mới của người Tày TP. Hạ Long, TP. Cẩm Phả, TP Đông Triều, huyện Bình Liêu, huyện Tiên Yên, huyện Ba Chẽ, huyện Hải Hà, huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh.
Lễ hội Kiêng gió của đồng bào dân tộc Dao Thanh Phán diễn ra định kỳ hằng năm, chính hội vào ngày 4/4 Âm lịch. Vào ngày này, không một thành viên nào ở nhà vì người dân quan niệm nếu trong nhà có người thì thần gió sẽ không vào. Họ lặng lẽ rời nhà từ sớm, để khi thần gió vào nhà sẽ mang đi những rủi ro, phiền muộn của năm cũ và đem vào nhà những điều tốt lành, sự ấm no, sung túc.
Lễ hội Kiêng gió của đồng bào dân tộc Dao Thanh Phán. Ảnh: Internet.
Lễ cấp sắc của người Dao Thanh Y ở TP Hạ Long, TP Uông Bí, TP Cẩm Phả, TP Móng Cái, huyện Vân Đồn, huyện Ba Chẽ, huyện Bình Liêu, huyện Tiên Yên, huyện Đầm Hà, huyện Hải Hà.
Lễ cấp sắc hay còn gọi là lễ đặt tên đối với người con trai Dao Thanh Y dù có nhiều tuổi đến đâu, mà chưa trải qua lễ cấp sắc coi như chưa có tên, chưa ghi danh, chưa được cộng đồng và các thần linh công nhận. Do đó, người đàn ông Dao Thanh Y đã qua cấp sắc mới được coi là người trưởng thành, khẳng định với dòng tộc, tổ tiên về vị trí, vai trò của người đàn ông trong gia đình, mới được phép tham gia vào những công việc hệ trọng của làng, đủ tư cách thắp hương bàn thờ và có thể đi cúng cầu may, cầu mùa cho hàng xóm, khi chết được về đoàn tụ với tổ tiên.
Lễ mừng cơm mới của người Tày TP Hạ Long, TP Cẩm Phả, TP Đông Triều, huyện Bình Liêu, huyện Tiên Yên, huyện Ba Chẽ, huyện Hải Hà, huyện Đầm Hà.
Lễ mừng cơm mới là một phong tục có từ lâu đời ở Bình Liêu, thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên, cầu mưa thuận gió hoà, mùa màng bội thu, phổ biến của bà con dân tộc Tày. “Linh hồn” trong lễ cúng mừng không thể thiếu món xôi cơm mới thơm ngát. Xôi cơm mới đặc biệt thơm ngon, dẻo, có vị thơm, ngọt của nếp đầu mùa.
Đặc biệt cơm mới có màu xanh cốm rất “bắt mắt”, vị thơm dịu nhẹ, ngọt khiến ai ăn một lần là nhớ mãi. Theo tập tục, chỉ sau khi cúng cơm mới, người dân mới bắt đầu đem lúa gạo mới thu hoạch trong vụ vừa xong ra xay xát dùng cho nhu cầu hàng ngày.
Tính đến nay, tỉnh Quảng Ninh có 15 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia (12 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được công nhận trước đó gồm: Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái; Hát Nhà tơ (hát cửa đình); Lễ hội đền Cửa Ông; Lễ hội Tiên Công; Lễ hội đình Trà Cổ; Lễ hội đình Quan Lạn; Lễ hội Bạch Đằng; Nghệ thuật trình diễn dân gian hát Soóng Cọ của người Sán Chỉ tỉnh Quảng Ninh; Nghệ thuật trình diễn dân gian hát Soọng Cô của người Sán Dìu tỉnh Quảng Ninh; Lễ hội đình Đầm Hà; Lễ hội đình Vạn Ninh; Lễ hội Xuống đồng). Đây là tài sản vô giá trong kho tàng văn hóa các dân tộc sinh sống trên địa bàn tỉnh.
Nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác bảo tồn di sản văn hóa trong phát triển KT-XH, trong những năm qua, tỉnh Quảng Ninh luôn đặc biệt quan tâm, dành nhiều nguồn lực cho công tác bảo tồn, phục dựng, phát huy giá trị di sản gắn với khai thác các sản phẩm du lịch đặc thù từ văn hóa.
Trong đó, các di sản văn hóa phi vật thể đã trở thành một trong những nguồn lực quan trọng để hỗ trợ ngành Du lịch phát triển bền vững; góp phần giới thiệu, quảng bá vẻ đẹp vùng đất, văn hóa, con người Quảng Ninh đến với bạn bè bốn phương.
