Ông Trần Đình Luân, Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản, dẫn đầu Đoàn công tác kiểm tra tôm giống trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu vào rạng sáng 6/6. Ảnh: Trọng Linh.
Nhu cầu con giống tăng mạnh
Rạng sáng ngày 6/6, Đoàn kiểm tra liên ngành do ông Trần Đình Luân, Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản làm trưởng đoàn, phối hợp với Cục Thú y (Bộ NN-PTNT) và các cơ quan chuyên môn thuộc Sở NN-PTNT tỉnh Bạc Liêu kiểm tra đột xuất chợ tôm giống trên Quốc lộ 1A, thuộc khóm 2, phường 1, TX Giá Rai, Bạc Liêu (đối diện Cty Thủy sản Minh Hiếu). Đây được xem là chợ tôm giống lớn nhất trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu.
Thời điểm kiểm tra, có hàng chục xe tôm giống đến từ các tỉnh Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Cà Mau… đang tấp nập giao tôm giống cho các cơ sở thu mua tôm giống trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu.
Theo chủ các cơ sở thu mua tôm giống, thời tiết đang thuận lợi cho thả nuôi, nhu cầu về con giống của người dân tăng mạnh trong thời điểm này.
Anh Tưởng, thương lái thu mua tôm giống trên địa bàn TX Giá Rai cho biết, mỗi đêm có khoảng 40 - 50 xe chở tôm giống từ các tỉnh tập trung về đây. Sau đó, các cơ sở thu mua dùng xe máy chở tôm giống giao trực tiếp cho hộ dân nuôi tôm.
Các xe tải chở con giống đến từ nhiều tỉnh khác nhau như Ninh Thuận, Bình Thuận, Khánh Hòa... sau đó về tập kết tại chợ tôm Bạc Liêu. Ảnh: Trọng Linh.
Bà Trần Thị Lệ, ngụ xã Long Điền Đông, huyện Đông Hải (Bạc Liêu) cho biết: Do từ đầu năm đến nay nắng nóng liên tục trên diện rộng đã làm tăng độ mặn của nước tại các kênh, rạch (trên 40‰), đến nay gia đình chưa dám thả nuôi vì sợ tôm chết. Những ngày qua đã có mưa xuống, độ mặn giảm, gia đình rất vui mừng, chuẩn bị cải tạo ao, sau đó mua con giống về thả nuôi vụ tôm mới.
Gia đình bà Lệ có khoảng 2 ha ao nuôi, cần 60 ngàn con tôm giống, việc lựa chọn con giống và cơ sở sản xuất giống được gia đình đặc biệt quan tâm, tránh trường hợp mua nhầm phải giống kém chất lượng, tôm chậm lớn, dịch bệnh.
Bà Lệ chia sẻ, trước đó bà con trong khu vực vì ham tôm giống giá rẻ, không rõ xuất xứ nguồn gốc, mua về nuôi theo kiểu hên xui. Nuôi được một thời gian thì phát hiện tôm chậm lớn, thường xuyên bị nhiễm bệnh, tỷ lệ đạt chỉ khoảng 30%. Từ đó đến nay, bà con lựa chọn tôm giống thả nuôi rất cẩn thận, phải có giấy kiểm dịch, xuất xứ nguồn gốc rõ ràng mới mua về thả nuôi.
Trung bình mỗi đêm, "chợ tôm" cung cấp khoảng từ 90 - 100 triệu con giống. Ảnh: Trọng Linh.
Ghi nhận của PV, trung bình mỗi xe chở khoảng 2 triệu con giống (tùy theo trọng tải xe), như vậy, vào thời điểm này mỗi đêm chợ tôm giống cung cấp khoảng 90 - 100 triệu con giống.
Qua kiểm tra, đa số các xe chở tôm đều có giấy chứng nhận kiểm dịch và xuất xứ nguồn gốc rõ ràng. Tuy nhiên, cũng có trường hợp sai phạm về kích thước tôm, bảng số xe.
Chất lượng tôm giống quyết định vụ nuôi
Ông Trần Đình Luân, Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản, cho biết: Để có một vụ tôm thắng lợi, thì con giống là một trong những yêu cầu quan trọng đầu tiên. Vì thế, kiểm tra chất lượng tôm giống phải được thực hiện thường xuyên, liên tục, đảm bảo cho người dân có con giống tốt, chất lượng, quyết định cả một vụ nuôi.
Theo ông Luân, qua kiểm tra, đa số các xe tải chở tôm giống đều có giấy phép kiểm dịch, xuất xứ nguồn gốc rõ ràng.
Tuy nhiên, vẫn còn một số trường hợp xe tải chở tôm quay vòng giấy kiểm dịch nhằm qua mặt cơ quan chức năng. Mặt khác, Nhà nước đã có quy định về size, về kích cỡ tôm giống trước khi xuất bán để đảm bảo người dân nuôi được hiệu quả. Tuy nhiên, hiện vẫn còn tình trạng nhập nhằng về kích cỡ tôm giống, pha trộn tôm không đạt chuẩn kích cỡ với nhau.
“Theo quy địn, để xuất bán thì tôm thẻ phải đạt kích cỡ post 12, tôm sú ít nhất là post 15. Bên cạnh đó, vẫn xuất hiện tình trạng không trích xuất được nguồn gốc tôm của các cơ sở kinh doanh con giống”, ông Luân cho biết thêm.
Ông Luân, cùng đoàn công tác kiểm tra giấy chứng nhận kiểm dịch. Ảnh: Trọng Linh.
Theo Tổng cục trưởng Trần Đình Luân, tôm nuôi đã vào chính vụ, nhu cầu con giống của người dân rất lớn. Chính vì thế nhiều cơ sở sản xuất kém chất lượng xuất hiện, việc kiểm tra, kiểm soát gặp khó khăn. Ngành thủy sản khuyến cáo bà con không nên ham giá rẻ mà mua tôm giống không đạt chất lượng.
Qua kiểm tra tôm giống tại 3 tỉnh Bạc Liêu, Cà Mau và Kiên Giang, cho thấy các địa phương đã nỗ lực bằng cách bố trí nhân lực, vật lực để kiểm soát chất lượng tôm giống khá chặt chẽ. Đây là thời điểm chính vụ để người dân các tỉnh ĐBSCL xuống giống sau khi các điều kiện thời tiết thuận lợi và giảm giãn cách xã hội, do dịch bệnh Covid-19 tại Việt Nam đã chuyển sang trạng thái mới.
Để giúp cho bà con có được con giống tốt, ngành thủy sản Trung ương đến địa phương cần tiếp tục nỗ lực, tăng cường quản lý, giám sát từ khâu sản xuất con giống, cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện sản xuất tôm giống, kiểm soát quá trình lưu thông… Đặc biệt là địa phương nơi có vùng sản xuất lớn cần phải tăng cường kiểm soát chất lượng tôm giống nhập tỉnh để đảm bảo tôm khi chuyển đến các vùng nuôi phải đạt chất lượng và đã được kiểm dịch.
"Với ngành nông nghiệp, đặc biệt là với sự chỉ đạo của Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường sau Hội nghị tôm được tổ chức tại Sóc Trăng vừa qua, thì chúng ta phải làm một cách đồng bộ từ Trung ương đến địa phương.
Trong đó, vai trò của các địa phương cần phải nâng cao hơn nữa để giúp cho năm 2020 có một vụ tôm thắng lợi cả về giá cả và năng suất, sản lượng.
Đồng thời, tranh thủ được thị trường xuất khẩu sau khi dịch Covid-19 được kiểm soát", Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản Trần Đình Luân.
Hiện đang là thời điểm chính vụ để nông dân thả nuôi tôm. Ảnh: Trọng Linh.
Xuất khẩu sẽ đạt 3,8 tỷ USD
Hiện nay, tình hình bất cập nhất trong công tác quản lý đó là phương tiện và nguồn nhân lực của các địa phương để bố trí, kiểm soát tại các trung tâm giao dịch tôm giống.
Trong khi đó, nhu cầu con giống của bà con rất cao, cho nên việc bố trí nguồn nhân lực và phương tiện chưa đúng theo các yêu cầu. Đó là hạn chế lớn nhất hiện nay trong kiểm soát chất lượng tôm giống.
Ngoài ra, đối với người nuôi và các cơ sở thu mua tôm giống vẫn còn xuất hiện tình trạng ham tôm giống giá rẻ. Đây cũng là một trong những điều kiện để kích thích các cơ sở làm gian dối đưa tôm giống không đảm bảo chất lượng về các vùng nuôi.
Theo ông Trần Đình Luân, trong thời gian tới, bên cạnh sự quản lý của các cơ quan chuyên môn về tăng cường thanh tra, kiểm tra giám sát, còn cần thúc đẩy quy chế ký phối hợp giữa các tỉnh sản xuất tôm giống và các cơ sở thu mua để tuân thủ đúng.
Tăng cường kiểm soát tại địa phương, đồng thời tuyên truyền cho người nuôi, thương lái về vai trò, ý nghĩa của chất lượng con tôm giống, về các quy định của Nhà nước trước khi đưa tôm giống về tỉnh cần kiểm tra về kích cỡ, chất lượng, đến nguồn gốc… Từ đó, tạo thành chuỗi liên kết mạnh để quản lý chất lượng tôm giống tốt hơn.
Tôm giống đóng vai trò quan trọng đầu tiên đối với cả vụ nuôi. Ảnh: Trọng Linh.
Đặc biệt, tại các vùng nuôi quảng canh, nuôi nhỏ lẻ chưa có cơ hội, chưa đủ số lượng để tiếp cận với các cơ sở tôm giống có uy tín, thì yêu cầu các địa phương đẩy mạnh hơn việc tổ chức liên kết người nuôi thành các HTX, THT, hướng dẫn giúp đỡ để người nuôi có điều kiện kết nối được với các cơ sở sản xuất vật tư đầu vào như giống, chất xử lý cải tạo môi trường.
Qua đó, giúp người dân tiếp cận được với những tiến bộ khoa học mới, để áp dụng vào cơ sở nuôi một cách chủ động hơn.
Hiện nay, chúng ta đã liên kết với các nhà máy chế biến để chủ động về kích cỡ (size) và thời điểm thu hoạch để đảm bảo đa dạng hóa về kích cỡ, đa dạng hóa sản phẩm theo phân khúc các thị trường khác nhau.
Dự báo ban đầu, năm 2020 xuất khẩu ngành tôm đạt khoảng 3,5 tỷ USD, nhưng tín hiệu thị trường đang sáng sủa, khả năng có thể đạt 3,8 tỷ USD.
Tỉnh Bạc Liêu đã quy hoạch khu trung tâm nuôi tôm giống nhằm kiểm soát được chất lượng giống và xác định được số lượng tôm giống đã cung ứng ra thị trường. Yêu cầu các sở, ngành thông báo cho chính quyền địa phương về việc quản lý chất lượng con giống ngay từ đầu.
