Thời tiết ngày càng dị thường

Năm 2022 có khả năng xuất hiện bão mạnh trái quy luật 

Ngày 25/4, tại trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành - Trưởng ban Ban Chỉ đạo quốc gia về Phòng, chống thiên tai (PCTT), Chủ tịch Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (TKCN) chủ trì Hội nghị toàn quốc về công tác PCTT và TKCN năm 2022. Hội nghị được kết nối trực tuyến tới hơn 700 điểm cầu UBND của 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và UBND cấp quận, huyện trên cả nước.

Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo cho biết, năm 2021, trên thế giới, mặc dù các quốc gia đã rất nỗ lực phòng chống song thiên tai đã làm 16.000 người chết, mất tích, tổng thiệt về kinh tế trên 340 tỷ USD và tác động đến mọi mặt của đời sống, kinh tế - xã hội của nhiều quốc gia, khu vực.

Tại Việt Nam, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, cộng đồng, doanh nghiệp, đặc biệt là chính quyền cơ sở, công tác PCTT đã đạt được nhiều kết quả, giảm thiểu thiệt hại ở mức thấp nhất về người và tài sản trong năm 2021. Cụ thể là 108 người chết, mất tích (giảm 70% so với năm 2020); thiệt hại về kinh tế là 5.200 tỷ đồng (giảm 87% so với năm 2020), thiệt hại thấp nhất trong những năm gần đây.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, thiên tai tuy không diễn ra dồn dập và khốc liệt như năm 2020 nhưng vẫn diễn biến phức tạp, bất thường ngay trong những tháng đầu năm 2022 với mưa lũ lớn trái mùa kèm theo dông lốc trên diện rộng cuối tháng 3 đầu tháng 4 tại các tỉnh miền Trung; rét lịch sử cuối tháng 2 ở khu vực miền núi phía Bắc; động đất gia tăng cả về cường độ và tần suất tại huyện Kon Plong, tỉnh Kon Tum; bên cạnh ảnh hưởng của dịch Covid-19 tác động không nhỏ đến các hoạt động phòng chống thiên tai.

Phó Trưởng ban Ban Chỉ đạo quốc gia về PCTT, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp thông tin thêm, những tháng đầu năm 2022, thiên tai tại nước ta đã cho thấy những diễn biến phức tạp, dị thường, điển hình như đợt rét đậm, rét hại kéo dài từ ngày 19 - 24/2 tại các tỉnh miền Bắc đã khiến nhiệt độ giảm sâu, có nơi nhiệt độ thấp nhất xuống dưới 0 độ C như tại Mẫu Sơn (Lạng Sơn) nhiệt độ xuống tới -1,4 độ C. Đây là đợt không khí lạnh mạnh nhất trong 40 năm so với cùng thời kỳ.

Sự dị thường của thời tiết, thiên tai còn thể hiện qua đợt mưa lũ lớn bất thường, trái quy luật ngay giữa mùa khô, kèm theo dông lốc, sóng lớn từ ngày 30/3-2/4 tại các tỉnh từ Quảng Bình đến Khánh Hòa với tổng lượng mưa từ 200-600 mm, trong đó có nơi mưa đặc biệt lớn như tại Khe Tre (Thừa Thiên - Huế) 835 mm. Đây là đợt mưa lớn kỷ lục trong 60 năm so với cùng thời kỳ.

"Tổng thiệt hại do thiên tai gây ra từ đầu năm 2022 đến nay ước tính lên tới 2.400 tỷ đồng, gần bằng 1/2 thiệt hại về kinh tế do thiên tai gây ra trong năm 2021. Theo nhận định của Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn quốc gia, năm 2022 có khả năng xuất hiện bão mạnh trái quy luật với khoảng 12 - 14 cơn bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên khu vực biển Đông. Lượng mưa trong năm có xu hướng gia tăng trên phạm vi toàn quốc, khả năng cao xảy ra hiện tượng mưa cực đoan”, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết.

Công tác dự báo thiên tai cần sớm hơn, chính xác hơn

Định hướng nhiệm vụ PCTT trong thời gian tới, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành nêu rõ: "Chúng ta phải xác định nhiệm vụ PCTT trong năm 2022 và những năm tiếp theo sẽ là rất phức tạp, nặng nề, đòi hỏi trách nhiệm, nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở, các lực lượng vũ trang và của mỗi người dân".

Với tinh thần đó, Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương cần tập trung 6 nhóm nhiệm vụ cụ thể.

Thứ nhất, phải đổi mới, nâng cao năng lực công tác theo dõi, giám sát, dự báo, cảnh báo thiên tai. Chất lượng công tác dự báo là yếu tố quyết định, là cơ sở cho công tác chỉ đạo, điều hành ứng phó thiên tai một cách chủ động, từ sớm, từ xa. Đây là công việc rất khó, đòi hỏi tinh thần trách nhiệm của đội ngũ và nguồn lực đầu tư lớn.

"Ngày 21/4/2022, tôi đã ký ban hành Kế hoạch thực hiện Chỉ thị của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác khí tượng thủy văn đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, trong đó ưu tiên đầu tư công nghệ quan trắc, dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn theo hướng hiện đại, đồng bộ, tự động hóa, tích hợp đa mục tiêu, đặc biệt là dự báo mưa, lũ, khí tượng thủy văn biển. Yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp cùng với các bộ, ngành Trung ương triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, cần sớm hoàn thành việc xây dựng bản đồ phân vùng rủi ro thiên tai. Triển khai hiệu quả Chiến lược phát triển ngành khí tượng thủy văn đến năm 2030, tầm nhìn 2045.

Thứ hai, với phương châm phòng là chính, chỉ đạo từ sớm, từ xa, Phó Thủ tướng đề nghị cần triển khai ngay công tác kiểm tra, rà soát phương án, kế hoạch PCTT năm 2022 trên cả nước.

Thứ ba, nâng cao chất lượng công tác tham mưu, chỉ đạo, điều hành, huy động và phối hợp lực lượng ứng phó với diễn biến thiên tai, sự cố. Củng cố lực lượng xung kích phòng chống thiên tai tại cơ sở vì đây là lực lượng trực tiếp nhất, có trách nhiệm xử lý theo phương châm 4 tại chỗ khi xảy ra thiên tai, sự cố. Bên cạnh đó, cũng phải từng bước xây dựng một lực lượng chuyên nghiệp, hiện đại để ứng phó với các tình huống phức tạp.

Thứ tư, đẩy mạnh công tác thông tin, truyền thông, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, đổi mới phương pháp thông tin về thiên tai đến từng người dân trong vùng bị ảnh hưởng.

"Thứ năm, cần quan tâm đầu tư cho PCTT. Đầu tư cho PCTT là đầu tư cho phát triển bền vững. Ưu tiên bố trí kinh phí để kịp thời khắc phục sự cố, nâng cấp đê điều, hồ đập, phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển, đầu tư trang thiết bị chuyên dùng tìm kiếm cứu nạn; hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão lụt...", Phó Thủ tướng nói.

Thứ sáu, triển khai thực hiện hiệu quả các chỉ thị, nghị quyết, chính sách, pháp luật về phòng chống thiên tai, sự cố và tìm kiếm cứu nạn. Rà soát, hoàn thiện pháp luật, xây dựng các chính sách xã hội hóa để động viên, khuyến khích sự tham gia của doanh nghiệp, người dân vào công tác PCTT.

Để ứng phó với thiên tai trong thời gian tới, Ban Chỉ đạo quốc gia về PCTT đề nghị chính quyền các cấp ở địa phương từ nay đến cuối năm 2022 cần tập trung tổ chức xây dựng và triển khai kế hoạch phòng, chống thiên tai, rà soát phương án ứng phó thiên tai phù hợp với tình hình và điều kiện cụ thể tại địa phương; tổ chức diễn tập theo phương án, kịch bản được phê duyệt.

Đồng thời, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên Ban Chỉ huy PCTT và TKCN các cấp, gắn với trách nhiệm người đứng đầu. Bố trí nguồn lực, đầu tư trang thiết bị, công cụ hỗ trợ cho lực lượng làm công tác PCTT và TKCN.

Lồng ghép nội dung phòng chống, thiên tai vào quy hoạch, kế hoạch phát triển KTXH, trong các chương trình, hoạt động của các cấp tại địa phương. Quản lý chặt chẽ việc sử dụng đất ven biển, ven sông; xử lý nghiêm tình trạng lấn chiếm, sử dụng trái phép gây cản trở thoát lũ và ảnh hưởng đến an toàn công trình phòng, chống thiên tai.

Triển khai Bộ chỉ số đánh giá công tác PCTT cấp tỉnh, gắn xây dựng cộng đồng an toàn với xây dựng nông thôn mới, chú trọng xây dựng, củng cố nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của lực lượng xung kích PCTT tại cơ sở.

Thực hiện tốt công tác quản lý đảm bảo an toàn cho hệ thống đê điều, hồ đập; vận hành hồ chứa, thông tin, đảm bảo an toàn cho công trình và hạ du.

Ưu tiên kế hoạch đầu tư trung hạn, sử dụng dự phòng ngân sách địa phương để đầu tư, sửa chữa công trình phòng, chống thiên tai bị hư hỏng, sắp xếp, ổn định dân cư vùng thiên tai.