Thuỷ điện Phúc Long kéo móng nhà dân ra hàng chục centimet. Ảnh: H.Đ
166 hộ ảnh hưởng nằm ngoài ranh giới giải phóng mặt bằng
Thuỷ điện Phúc Long trên sông Chảy có công suất 22MW do Công ty Cổ phần thuỷ điện Phúc Long đầu tư hơn 700 tỷ đồng. Khu vực lòng hồ của thuỷ điện này nằm trên địa bàn các xã Phúc Khánh (xã Long Phúc cũ), Xuân Thượng, Xuân Hòa, Lương Sơn, Tân Dương và thị trấn Phố Ràng (huyện Bảo Yên, Lào Cai).
Dự án có tổng diện tích chiếm dụng khoảng 225,06ha trong đó diện tích chiếm đất là 68,49ha, hồ chứa là 155,76ha...
Tháng 4/2021, thuỷ điện Phúc Long tích nước chạy thử và đến tháng 6/2021 phát điện thương mại thì bắt đầu xuất hiện nhiều vị trí sạt lở, sụt lún ven bờ sông Chảy. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống người dân tại đây.
Ông Cao Văn Tiêu, thôn Đồng Rụng, xã Phúc Khánh (huyện Bảo Yên, Lào Cai) cho biết, trước chưa làm thủy điện thì gia đình tôi chưa bị sao. Từ khi thủy điện làm xong, dâng nước thì nhà tôi bắt đầu bị nứt ra, bờ suối bị sạt hết.
Có nhiều lý giải cho hậu quả của việc thuỷ điện tích nước nhưng rõ ràng nhất cho thấy việc khảo sát dâng nước lòng hồ của chủ đầu tư là không chính xác.
Theo Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Bảo Yên (Lào Cai), trong tổng số hộ đã thống kê, kiểm đếm, lập biên bản kiểm tra hiện trạng là 759 hộ và 1 tổ chức thì có đến 166 hộ bị ảnh hưởng về đất đai, tài sản, hoa màu sau khi thủy điện tích nước và nằm ngoài ranh giới giải phóng mặt bằng.
Theo ông Nguyễn Tiến Vinh, Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Bảo Yên, sau khi thủy điện tích nước nhiều vị trí bị ngập và sạt lở đất, tuy nhiên không đủ điều kiện để thu hồi đất do nằm ngoài ranh giới giải phóng mặt bằng.
Trung tâm Phát triển quỹ đất đã đề nghị Công ty Cổ phần Thủy điện Phúc Long sớm hoàn thiện trích lục hoặc trích đo và căn cứ pháp lý đối với diện tích ngoài ranh giới giải phóng mặt bằng bị ảnh hưởng và có phương án để khắc phục, bồi thường, hỗ trợ kinh phí đối với các hộ nêu trên, có nhà dọc bờ sông, suối bị nứt tường nhà, nền, trần...
Thuỷ điện Phúc Long dâng nước xé toạc dễ dàng các phần bê tông nền của người dân. Ảnh: H.Đ
Chậm khắc phục hậu quả
Sau khi tích nước để phát điện, hàng trăm hộ dân sinh sống dọc khu vực lòng hồ có nhà cửa bị nứt, lún, đất đai hoa màu ngập trong nước nhưng đến nay chưa được chủ đầu tư thuỷ điện Phúc Long đền bù, khắc phục.
Bà Phạm Thị Luyên ở tổ 2A, thị trấn Phố Ràng cho hay, tôi xây nhà kiên cố, xi măng sắt thép đầy đủ để ở bao năm không bị sao. Đến khi thuỷ điện đóng nước dần dần nhà cửa nứt nẻ, sụt lún, nứt toác. Tôi đề nghị với bên thuỷ điện khắc phục thế nhưng họ cũng mới chỉ bồi thường một số cây cối còn nhà cửa chưa thấy nói gì cả. Tôi mong muốn thuỷ điện bồi thường sớm ngày nào hay ngày ấy để sửa sang nhà cửa. Chứ Tết nhất như thế này, lo mất ăn mất ngủ vì cũng sợ sập nhà, chết người thì ai chịu trách nhiệm?
Sau khi người dân có ý kiến, phía thuỷ điện cũng đến hứa hẹn kè sông trước nhưng chờ đến khi ấy liệu nhà dân còn an toàn để ở nhất là khi mưa nước sông dâng cao?
Thuỷ điện Phúc Long đã phát điện thương mại như vậy công ty này đã có nguồn thu lợi. Trong khi, bắt đầu triển khai dự án, người dân đều đồng tình ủng hộ. Thế nhưng, khi xong việc, với những vết nứt tường của nhà này có thể thò tay sang nhà khác; người dân cũng có thể chạm tay vào móng nhà từ những vết nứt do thuỷ điện gây ra, Công ty Cổ phần thuỷ điện Phúc Long cứ để mặc người dân thiệt thòi đến bao giờ?
Bà Nguyễn Thị Thuý, cùng ở tổ 2A, thị trấn Phố Ràng ý kiến, khi thuỷ điện Phúc Long dâng nước, nhà cửa, tài sản, công trình vệ sinh của nhà tôi đều bị nứt, lún hết. Chúng tôi rất bức xúc, vừa ở vừa lo lắng sập xuống lúc nào không biết, đề nghị cơ quan chức năng và thuỷ điện nhiều lần nhưng chưa thấy thuỷ điện hỗ trợ, bồi thường gì cho dân về tài sản kiến trúc xây trên đất. Chúng tôi đề nghị cơ quan ban ngành vào cuộc để thuỷ điện Phúc Long sớm đền bù sớm để người dân cải tạo, sửa chữa yên tâm cuộc sống, không phải lo lắng nữa.
Cũng theo phản ánh của người dân, có dấu hiệu thuỷ điện dâng nước cao hơn mốc giới đã cắm để tích được nhiều nước, phát được nhiều điện hơn. Tuy nhiên, khi có đoàn kiểm tra, mực nước lòng hồ thuỷ điện lại trở về đúng vị trí đã đánh dấu.
Ông Nguyễn Hữu Minh, tổ 2A thị trấn Phố Ràng vừa quét dọn rác do nước đẩy vào cho hay, từ khi thuỷ điện tích nước tôi phải kê cầu để vào chăn nuôi gà nhưng cũng không xong. Họ tích nước cao hơn mốc giới, nên có đi được đâu cứ phải lội. Cứ có ai vào kiểm tra là nước lại rút.
Trước vấn đề nêu trên, ông Nguyễn Việt Hà, Phó Chủ tịch UBND huyện Bảo Yên (Lào Cai) cho biết, huyện đã nhiều lần huyện làm việc với phía thuỷ điện Phúc Long để yêu cầu công ty này giải quyết hiện tượng lún sụt, nứt nhà cho bà con nhưng đến thời điểm này công ty thuỷ điện chưa thực hiện dứt điểm.
"Trước tình hình như vậy chúng tôi tiếp tục yêu cầu thuỷ điện Phúc Long phối hợp để thực hiện giải quyết tất cả khó khăn vướng mắc cho bà con nhân dân", theo ông Nguyễn Việt Hà.
