Giải pháp phòng cháy là điều ai cũng thấy cần thiết, nhưng ai cũng bẽ bàng khi xảy ra vụ hỏa hoạn tại số nhà 37 ngách 29/70 phố Khương Hạ vào khuya 12/9. Rõ ràng, giải pháp phòng cháy đã không được quan tâm, khi một diện tích đất 200m2 trong ngõ nhỏ được cấp phép xây dựng 6 tầng, lại biến thành chung cư mini 9 tầng làm nơi sinh sống khoảng 150 người.
Chủ nhân của chung cư mini đã bị khởi tố và bắt giam, còn trách nhiệm của cán bộ quản lý địa bàn và các cơ quan chức năng vẫn phải làm sáng tỏ. Tuy nhiên, sự trừng phạt và sự oán trách không thể nào cứu lại 56 sinh mạng đã bị tước đoạt một cách oan uổng.
Trong bốn vấn nạn cộng đồng thủy - hỏa - đạo - tặc, thì hỏa hoạn rất đáng sợ với cuộc sống đô thị chen chúc. Các quy định về phòng cháy chữa cháy rất đầy đủ và chặt chẽ, nhưng cơ chế thực thi và giám sát thường xuyên bị xem nhẹ. Vì nể nang và vì những quan hệ tế nhị xen lẫn phức tạp khác, mà ý thức phòng cháy không được bảo đảm ở khu dân cư.
Về mặt pháp lý, chúng ta đã có hàng trăm văn bản về tiêu chuẩn kỹ thuật an toàn nhà ở phải có lối thoát hiểm và phương tiện phòng cháy chữa cháy. Đáng tiếc, những cái thang bộ ở chung cư có khi cũng bị chiếm dụng để làm nơi chứa đồ đạc và những cửa sổ cũng bị cơi nới hoặc bủa vây bằng lồng sắt. Ai cũng tìm kiếm sự thuận lợi riêng cho bản thân mà lãng quên tiện ích chung cho mọi người, thì bất kỳ sự cố nào đều gây tai ương khủng khiếp.
Bài học từ vụ cháy chung cư mini ở Hà Nội thực sự rất đau đớn và nhức nhối. Chung cư mini là một khái niệm mơ hồ và không dễ giám sát. Những người nghèo khó tha hương cầu thực không có sự chọn lựa khác, đành phải chui rúc vào các căn phòng phân chia tạm bợ và chật chội. Vì vậy, có hai việc đã đến lúc phải làm ngay. Thứ nhất, tạo điều kiện đẩy mạnh sự hình thành những chung cư cho người thu nhập thấp. Thứ hai, nhanh chóng phổ cập kiến thức ứng phó cơ bản để mỗi người dân khỏi hoảng loạn trước mọi tình huống hỏa hoạn.
Với không gian đô thị ngày càng chen chúc, thì công tác phòng cháy chữa cháy không thể áp dụng phương án “sai phạm đến đâu, xử lý đến đấy”. Bởi lẽ, tài sản và tính mạng người dân không thể trông cậy vào những giọt nước mắt hối hận muộn màng. Vụ cháy quán karaoke ở Bình Dương cách đây không lâu và vụ cháy chung cư mini ở Hà Nội vừa xảy ra, đã trực tiếp chứng minh giải pháp phòng cháy chưa đạt được hiệu quả như yêu cầu tất yếu của một xã hội khao khát phát triển bền vững.
Khẩu lệnh quen thuộc của công tác phòng cháy chữa cháy là “phòng cháy tốt” và “chữa cháy giỏi”. Thế nhưng, xin lưu ý lời cảnh tỉnh “phòng cháy hơn chữa cháy”. Giải pháp phòng cháy rất quan trọng. Nhất định phải “phòng cháy tốt” và “phòng cháy rất tốt”, để không phải “chữa cháy giỏi” nhiều âu lo.
