Ngày thứ hai của kỳ họp thứ 6, khóa 13, Quốc hội (QH) đã giành phần lớn thời gian trong sáng ngày 22/10 để trình bày những điểm mới và ý kiến đóng góp của nhân dân cho Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. So với bản dự thảo trình QH tại kỳ họp thứ 5 với 11 chương, 124 điều, dự thảo chỉnh lý lần này giảm 4 điều.
Giữ nguyên tên nước
Trình bày trước QH, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật QH Phan Trung Lý cho biết, một trong những nội dung mới của Dự thảo lần này là không quy định Hội đồng Hiến pháp vào nội dung sửa đổi. Đây chính là việc tiếp thu nghiêm túc ý kiến của các ĐBQH, của nhân dân muốn đóng góp để chỉnh lý dự thảo.
Về tên nước, tại Điều 1, ông Lý cho hay, đại đa số ý kiến tán thành giữ tên nước như hiện hành. Tuy nhiên vẫn có ý kiến đề nghị lấy lại tên nước là “Việt Nam dân chủ cộng hòa”. “Ủy ban Dự thảo thấy rằng, việc giữ tên nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là cần thiết để thể hiện nhất quán mục tiêu, con đường mà Đảng và nhân dân ta đã lựa chọn là xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Hơn nữa, tên gọi này đã được Quốc hội lựa chọn ngay sau ngày nước nhà thống nhất, đã thân quen với nhân dân ta, được bạn bè và các nước công nhận, trân trọng. Do đó, đề nghị QH cho giữ tên nước là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” - Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật QH Phan Trung Lý nói.
Ông Phan Trung Lý, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Ủy viên Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, Trưởng Ban biên tập Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 trình bày Báo cáo giải trình tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội và ý kiến của nhân dân về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992.
Điểm mới cũng thể hiện tại Chương II quy định quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân. Ông Lý cho hay, có ý kiến đề nghị cân nhắc quy định tại Điều 14 vì cho rằng quy định trong Hiến pháp và luật là chưa đầy đủ, chưa phù hợp vì còn có nhiều quyền tuy không được quy định trong Hiến pháp và luật nhưng vẫn được tôn trọng, bảo đảm.
Có ý kiến khác cho rằng, quyền con người, quyền công dân không thể bị hạn chế một cách tùy tiện mà phải theo quy định của luật. Vì vậy cần quy định cơ quan nào có thẩm quyền giới hạn và xác định những quyền nào là quyền không thể bị giới hạn.
Thậm chí có đại biểu cũng cho rằng quy định hạn chế quyền con người, quyền công dân “trong trường hợp khẩn cấp” là không chính xác và chưa đầy đủ nên đề nghị bỏ cụm từ này.
Qua xem xét, Ủy ban Dự thảo đề nghị QH cho tiếp thu ý kiến nói trên và chỉnh lý lại khoản 2 Điều 14 với nội dung: “Quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng”.
Và “ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, các quyền con người, quyền công dân về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội được công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm theo Hiến pháp và pháp luật”.
Làm rõ thẩm quyền của Chủ tịch nước
Một nội dung thu hút đông đảo ý kiến đóng góp từ phía các đại biểu, nhân dân là thẩm quyền của Chủ tịch nước. Rất đông ĐB kiến nghị cần quy định rõ hơn thẩm quyền của Chủ tịch nước; nghiên cứu để quy định rõ, đầy đủ, phát huy hơn nữa vai trò, trách nhiệm của Chủ tịch nước về mối quan hệ của Chủ tịch nước đối với hoạt động lập pháp, hành pháp và tư pháp.
Ông Lý cho biết, theo quy định tại Điều 86 thì Chủ tịch nước là người đứng đầu Nhà nước, thay mặt Nhà nước về đối nội và đối ngoại; các nhiệm vụ, quyền hạn thể hiện vị trí, vai trò của Chủ tịch nước đã được quy định tại các điều 88, 89, 90 và 91 của Dự thảo.
Các quy định này nhằm bảo đảm để Chủ tịch nước thực hiện được nhiệm vụ, quyền hạn của mình, qua đó, phản ánh mối quan hệ của Chủ tịch nước với các cơ quan thực hiện quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp.
Vẫn theo ông Lý, qua thảo luận một số ý kiến đề nghị cần rà soát chỉnh lý lại để làm rõ hơn mối quan hệ giữa Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ và các bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ và nâng cao trách nhiệm của từng thành viên Chính phủ; sắp xếp lại các nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ, nhiệm vụ của Thủ tướng Chính phủ cho phù hợp; làm rõ hơn nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ tướng Chính phủ.
“Trên cơ sở nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của đại biểu QH, Ban dự thảo quyết định bổ sung vào Dự thảo quy định: Phó Thủ tướng chịu trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ về nhiệm vụ được phân công; bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ chịu trách nhiệm cá nhân trước Thủ tướng Chính phủ; bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ chịu trách nhiệm báo cáo công tác trước Thủ tướng Chính phủ” – ông Lý nói.
Các mốc thời gian Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 tiếp tục được lấy ý kiến tại kỳ họp: + Ngày 23/10, đại biểu sẽ thảo luận ở tổ. + Ngày 5/11, tại hội trường, Trưởng ban Biên tập dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 Phan Trung Lý sẽ trình bày báo cáo tổng hợp ý kiến thảo luận tại tổ và giải trình về những vấn đề có ý kiến khác nhau trong quá trình thảo luận này. Sau đó QH cùng thảo luận ở hội trường về những ý kiến khác nhau đó. + Sáng 28/11, QH tiến hành biểu quyết thông qua dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Sự kiện này sẽ được truyền hình trực tiếp trên VTV1.
