Việc dàn xếp giá của DN góp phần vào nhập siêu do nhập nguyên liệu giá cao nhưng giá trị thành phẩm xuất ra lại thấp
Ngày 10/11, ông Nguyễn Trọng Hạnh – Cục phó Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh cho biết vừa có cuộc đối thoại với các doanh nghiệp (DN) nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện nghĩa vụ thuế. Tại đây, hàng loạt kiểu “né thuế” cũng được công bố cũng như việc chuyển giá của DN nước ngoài là phổ biến. 
Ông Hạnh cho biết, Cục Thuế TP.HCM đã cảnh báo cho các DN biết những “chiêu lừa”, dàn xếp giá không chỉ của DN đầu tư nước ngoài mà cả những DN trong nước. Cụ thể, qua quá trình kiểm tra hoạt động và phân tích số liệu báo cáo của một số DN, cơ quan thuế nhận thấy, việc chuyển giá của các DN có vốn đầu tư nước ngoài hiện nay khá phổ biến. Đáng báo động, vấn đề có tính chất rộng hơn không phải chuyển giá đơn thuần từ lãi thành lỗ mà còn có cả việc là dàn xếp giá ở nhiều dạng khác nhau theo yêu cầu có lợi cho các DN hay tập đoàn. Cục thuế còn xác định có hiện tượng chuyển giá để lời chứ không chỉ để lỗ.
Tùy theo yêu cầu cụ thể mà DN dùng các hình thức dàn xếp để thông qua thực hiện chế độ kế toán. Phần lớn việc dàn xếp giá hiện nay nhằm làm cho nghĩa vụ nộp thuế thấp nhất và có lợi cao nhất cho DN.
Trong đó, việc chuyển giá của các DN chủ yếu thuộc 3 nhóm: 1 - tăng các chi phí đầu vào, nhằm phản ảnh không đúng giá trị thật của sản phẩm hàng hóa dịch vụ đó. 2 - Cho giá đầu ra thấp, tìm cách để hợp đồng thực hiện thấp hơn giá trị hợp đồng. 3 - Khi thực hiện tăng đầu vào, giảm đầu ra nhưng DN vẫn còn lãi tức thu nhập chịu thuế thì DN tiếp tục “giấu” khoản lợi nhuận đó vào tài khoản dự phòng cho tỷ giá, bảo hành sản phẩm, dự phòng cho nợ khó đòi… nhằm không phải nộp thuế hoặc nộp ít.
Theo ông Hạnh, việc dàn xếp giá của DN đã thất thu cho ngân sách nhà nước. Bên cạnh đó hoạt động dàn xếp giá của DN có vốn FDI còn góp phần vào nhập siêu thông qua việc nhập nguyên liệu giá cao nhưng giá trị thành phẩm xuất ra lại thấp. Các DN dàn xếp giá còn sử dụng hình thức đó để thôn tính các đối tác liên doanh, tạo môi trường kinh doanh không lành mạnh.
Không chỉ dừng lại ở hậu quả là ngân sách bị mất mà còn nhiều hệ lụy khác đi theo từ dàn xếp giá, tiềm ẩn những bất ổn khi DN khai lỗ, người lao động không được tăng lương, ảnh hưởng xấu đến trật tự xã hội bởi những cuộc nghỉ việc tập thể phần lớn là do quyền lợi không được đáp ứng thỏa đáng.
Cục thuế cũng cho rằng, có kiểu dàn xếp để chuyển lỗ …thành lãi. Đó là việc “đánh bóng” tên tuổi của một số DN nhằm mục đích lừa gạt những nhà đầu tư nhỏ lẻ thiếu hiểu biết. Chẳng hạn, để chuẩn bị cho một DN lên sàn giao dịch chứng khoán thì phải chứng minh DN hoạt động hiệu quả trong nhiều năm, tạo bảng điểm “sáng sủa” trên sàn giao dịch nhưng khi bán cổ phiếu ra rồi thì sẽ về nguyên giá trị thực.
Ông Nguyễn Trọng Hạnh cho biết, nhờ những “đánh động” của cơ quan thuế trong thời gian qua, đặc biệt là đi sâu vào siết lỗ giả mà phần lớn các DN FDI buộc phải tự điều chỉnh, doanh thu của khối DN này có những tín hiệu khả quan hơn.
Theo Sở LĐTB – XH TP.HCM, những năm 2008, 2009 lương bình quân chung của người lao động trong khu vực FDI luôn thấp nhất trong khi lương cá biệt (những vị trí cá biệt chủ yếu dành cho người nước ngoài, như vị trí quản lý - PV) lại cao nhất; cao gấp 10 lần các DN trong nước (!)
