Trái cây Việt Nam xuất khẩu, nhìn từ chuyện quả thanh long

Nếu Việt Nam không nhanh chóng thay đổi cung cách SX và tổ chức tiêu thụ, quả thanh long nói riêng, cũng như nhiều loại trái cây của Việt Nam sẽ gặp nhiều khó khăn trong thời gian tới.
 

Cần một hiệp hội hoạt động có hiệu quả

Ông Lăng Tinh Cương năm nay 58 tuổi và đã có hơn 35 năm trong nghề NK mặt hàng hoa quả từ Việt Nam. Ngoài một Cty NK hoa quả tại Bằng Tường (Quảng Tây), ông còn có 2 Cty khác tại Nam Ninh và Bắc Kinh. Riêng Cty của ông tại Bằng Tường mỗi năm NK khoảng 40 - 50 nghìn tấn thanh long từ Việt Nam và hàng trăm nghìn tấn các loại trái cây khác như vải, chôm chôm, xoài…

Ông Lăng Tinh Cương (ngoài cùng bên phải) chia sẻ với PV NNVN về những vấn đề của mặt hàng trái cây Việt Nam hiện nay

Theo ông, Việt Nam có nhiều mặt hàng trái cây nhiệt đới mà Trung Quốc không thể trồng được, hoặc khó có thể cạnh tranh được về chất lượng nên nhiều mặt hàng trái cây hiện nay giữa Việt Nam thực tế là một bên cần mua và một bên cần bán. Song, vấn đề tổ chức SX của Việt Nam và kết nối giao thương giữa DN hai bên thế nào cho nhịp nhàng, suôn sẻ, cùng có lợi thì hiện nay vẫn còn rất nhiều vấn đề. Làm việc với PV NNVN, ông mong muốn thông qua Báo NNVN có thể truyền tải những vấn đề mà ông trăn trở.

Thứ nhất, đó là Việt Nam cần phải có các hiệp hội trồng và XK về mặt hàng trái cây hoạt động hiệu quả. Hiệp hội phải quy tụ được tất cả các DN xuất khẩu trong ngành hàng trái cây để có tiếng nói chung.

Thông qua hiệp hội này, các DN phía Trung Quốc mới có thể làm việc, đàm phán, bàn bạc để đưa ra kế hoạch SX và tiêu thụ một cách có kế hoạch cho từng mặt hàng trái cây của Việt Nam.

Chỉ có hiệp hội mới có thể “đặt hàng” cho bên SX mỗi vụ cần trồng diện tích, sản lượng bao nhiêu là vừa; lịch thu hoạch ra sao; chủng loại, mẫu mã, yêu cầu kiểm soát chất lượng thế nào... để thống nhất về giá cả ngay từ đầu vụ, tránh việc “người trồng cứ trồng”, dẫn tới tình trạng ứ đọng cục bộ.

Việt Nam cần phát huy tối đa lợi thế cho thanh long vụ nghịch

Theo ông Lăng Tinh Cương, ở Trung Quốc hiện nay có tới trên 10 nghìn Cty hoạt động trong lĩnh vực thương mại mặt hàng hoa quả. Đại đa số các Cty này đều là thành viên của Hiệp hội Thương mại hoa quả Trung Quốc. Chỉ riêng Hiệp hội Thương mại hoa quả Trung Quốc - Đông Nam Á khu vực Bằng Tường do ông làm chủ tịch, hiện đã có khoảng 400 Cty. Hiệp hội là nơi đàm phán với các cơ quan của Chính phủ khi có các vướng mắc liên quan tới hoạt động XNK, là đầu mối để liên kết với các DN, tổ chức SX trái cây tại nhiều nước ASEAN. Nhờ có hiệp hội, nông dân SX ra sẽ không còn bị động và phải phụ thuộc vào thương lái.
 

Thay đổi tư duy làm ăn chụp giật, thiếu uy tín

Vấn đề thứ hai, đó là các DN Việt Nam, các cơ sở thu mua XK trái cây cho DN Trung Quốc cần phải thay đổi tư duy, cách làm ăn chụp giật. Đơn cử như với quả thanh long, hiện nay, để hạn chế tối đa chi phí khâu trung gian, các DN Trung Quốc đã đặt hàng DN thu mua phía Việt Nam, cung cấp bao bì, sơ chế phân loại và đóng thùng ngay tại vùng trồng để vận chuyển thẳng sang Trung Quốc.

Tuy nhiên, tình trạng các cơ sở thu mua không thực hiện đúng theo yêu cầu về chất lượng lô hàng xảy ra không ít. Có lô quả to lẫn quả bé, quả xanh lẫn quả chín, quả lành lẫn quả hỏng, thậm chí lúc khan hàng thì thanh long chưa chín cũng cho thu hoạch... Điều này khiến uy tín của DN Việt Nam mất dần.

Bảo quản sau thu hoạch đang là vấn đề cần phải cải thiện cho trái cây Việt Nam

Thứ ba, Việt Nam cần phải cải thiện hơn nữa về kỹ thuật trong SX, bộ giống và nhất là điều chỉnh lịch thời vụ thu hoạch làm sao để có tính cạnh tranh cao nhất tại thị trường Trung Quốc. Chẳng hạn, quả bưởi của Việt Nam hiện nay mẫu mã, chất lượng rất tốt, nhưng chỉ có màu sắc ruột có màu trắng - vàng, trong khi người tiêu dùng Trung Quốc lại thích loại bưởi có ruột màu đỏ hơn. Vì vậy, nếu Việt Nam phát triển được loại bưởi vừa đẹp mẫu mã, giữ được chất lượng, nhưng lại có ruột màu đỏ thì rất tuyệt vời.