Ngay từ năm 1923, các nhà nghiên cứu đã xác dịnh được Bo (B) là một trong những nguyên tố vi lượng thiết yếu đối với cây trồng. Ngày nay, tình trạng thiếu Bo đã được phát hiện ở hầu hết các loại cây trồng trên khắp thế giới.
Bài viết này nhằm giúp các nhà vườn hiểu khái quát về vai trò, yếu tố tác động của môi trường cũng như nhận biết được các triệu chứng, tác hại khi cây trồng thiếu Bo, cách sử dụng sản phẩm TANO 606 để ngăn ngừa và khắc phục tình trạng thiếu Bo cho cây trồng.
Một số biểu hiện ở cây trồng bị thiếu Bo. Ảnh: Đỗ Hoàng.
Vai trò của Bo đối với cây trồng
Bo đóng vai trò chính trong nhiều quá trình và chức năng trong cây như: Quá trình phân chia tế bào, tham gia hình thành và ổn định vách tế bào; bảo quản toàn vẹn cấu trúc và chức năng cho màng tế bào; vận chuyển các sản phẩm quang hợp hay năng lượng tới các bộ phận tăng trưởng của cây.
Bo ảnh hưởng đến sự hấp thu và sử dụng canxi của cây, giúp điều chỉnh tỷ lệ K/Ca trong cây. Tăng sức sống của hạt phấn, tăng tỉ lệ thụ phấn, tăng đậu trái và giảm rụng trái non. Bo làm tăng tỉ lệ hạt chắc trên bông lúa và giảm rụng hạt khi thu hoạch. Đặc biệt đối với cây họ đậu, Bo rất cần cho sự phát triển nốt sần và cố định đạm hiệu quả.
Các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến thiếu Bo trong cây
- Bo chủ yếu di chuyển trong mạch gỗ, theo nước từ rễ lên thân dẫn đến các lá trưởng thành do tác động của quá trình bốc thoát hơi nước. Do vậy, các yếu tố làm giảm quá trình bốc thoát hơi nước như độ ẩm không khí cao, độ ẩm đất thấp (khô) sẽ làm giảm việc hấp thu và vận chuyển của Bo trong cây.
Ngoài ra, hạn hán kéo dài, thiếu nước làm bộ rễ kém phát triển cũng khiến cho Bo không thể tiếp cận được với rễ nên cây khó hấp thu. Đất bị lạnh cũng làm giảm khả năng hấp thu Bo.
- Bo là nguyên tố rất dễ bị rửa trôi, chính vì thế ở những vùng đất có khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều như Việt Nam thường bị thiếu Bo. Sự thiếu Bo càng dễ xảy ra tại những vùng đất chua, đất có kết cấu thô, đất có hàm lượng chất hữu cơ thấp.
Mức độ tác hại do thiếu Bo
Bo là nguyên tố ít di động nên triệu chứng thiếu Bo thường bắt đầu xuất hiện ở các bộ phận non của cây. Ban đầu đỉnh sinh trưởng chùn lại, dần chết khô. Các lá non thường bị biến dạng, gấp nếp và mỏng với màu xanh nhạt đến mất màu.
- Thiếu Bo nghiêm trọng thường làm giảm chiều dài của rễ, bộ rễ còi cọc, đầu rễ thường bị chết hoại. Cây không ra hoa, hạt bị lép, không đậu trái, xuất hiện nhiều vết rạn nứt trên thân và cuống trái. Đỉnh sinh trưởng bị chết, cây mọc thêm nhiều chồi bên giống như cây bụi.
- Thiếu Bo ở mức độ thấp, mặc dù không thấy biểu hiện rõ trên lá, nhưng cũng ảnh hưỡng xấu đến tình trạng thụ phấn và đậu trái. Vì thiếu Bo sẽ làm cho hoa kém phát triển, sức sống hạt phấn yếu, tỷ lệ đậu trái thấp, trái non dễ rụng.
Một số triệu chứng thiếu Bo thường gặp trên cây trồng như sau
- Lúa: Làm giảm chiều cao cây, đầu lá dần bạc trắng và cuộn lại, có thể làm chết các đỉnh sinh trưởng, bông nhỏ, số gié và số hạt trên bông ít.
- Xoài: Tỉ lệ đậu trái thấp, trái non rụng nhiều, trái lớn thường bị nứt toác.
- Cây có múi: Trên lá xuất hiện những đốm vàng rải rác. Trên trái xuất hiện những đốm nâu, có vết đen quanh lõi, lệch tâm, nước chua.
- Nho: Làm trái nhỏ và ít trái.
- Cây có củ: Xuất hiện bệnh “ruột nâu” đặc trưng bởi những đốm thẩm màu hoặc nứt nẻ.
- Súp lơ: Lõi rỗng và thâm đen, bông và cuống bông bị thối, lá rụng nhiều.
- Bắp (ngô): Cây thấp, khả năng trổ cờ kém, trái nhỏ, lõi lớn, hạt nhỏ và ít.
- Cà phê: Lá non bị biến dạng, cành trơ trọi, chồi non chết khô, rụng trái non.
- Tiêu: Lá có các vệt trắng, bạc màu.
Phân bón lá TANO 606 chứa hàm lượng Bo dễ tiêu cao, phun trực tiếp lên lá và trái non sẽ nhanh chóng khắc phục và ngăn ngừa tình trạng thiếu Bo. Ảnh: Đỗ Hoàng.
Biện pháp ngăn ngừa và khắc phục triệu chứng thiếu Bo trên cây trồng
Do đặc điểm nguyên tố Bo ít di động nên bón phân vào đất thường mang lại hiệu quả không cao. Triệu chứng thiếu Bo thường xuất hiện ở các bộ phận non của cây như các đỉnh sinh trưởng, các lá non, hoa và trái.
Phân bón lá TANO 606 có chứa hàm lượng Bo dễ tiêu cao, nhà vườn áp dụng phun trực tiếp lên lá và trái non sẽ nhanh chóng khắc phục và ngăn ngừa tình trạng thiếu Bo, góp phần làm tăng năng suất đáng kể cho cây trồng (xem hướng dẫn sử dụng trên nhãn).
