Vẫn cấp chứng thư KDTV cho hàng rau quả đi EU

Từ cuối năm 2011, trước việc phát hiện nhiều lô hàng rau quả Việt Nam XK sang EU vi phạm các quy định về ATTP và kiểm dịch thực vật (KDTV), Uỷ ban Châu Âu (EC) đã có thông báo, kể từ ngày 15/1/2012, nếu phát hiện thêm 5 trường hợp vi phạm các quy định về ATTP và KDTV, EU sẽ ban hành lệnh cấm NK rau quả từ Việt Nam. Tuy nhiên kể từ ngày 15/1/2012 đến cuối tháng 3/2012, EU thông báo đã phát hiện thêm 2 lô hàng vi phạm, nghĩa là chỉ cần 3 lô hàng vi phạm nữa, EU sẽ cấm NK rau quả Việt Nam. Có 15 mặt hàng rau quả của Việt Nam XK sang 27 nước EU đã được chỉ đích danh có nguy cơ vi phạm cao.  

Vậy có phải Cục BVTV đã ngừng cấp giấy kiểm dịch đối với hàng rau quả XK đi EU không, thưa ông? 

Trước cảnh báo của EU về chất lượng hàng rau qua của Việt Nam XK sang thị trường này, tại Diễn đàn DN các tỉnh phía Nam tổ chức ngày 29/3 vừa qua, Cục BVTV đã thông báo cho các DN để chủ động phối hợp với Cục BVTV nhằm thắt chặt việc KDTV. Nhiều phương tiện thông tin đại chúng có thể hiểu chưa cặn kẽ vấn đề, nên sau đó nói rằng Cục BVTV ngừng cấp giấy kiểm dịch. Tôi xin khẳng định, thông tin đó là không chính xác. Hiện tại, các DN XK rau quả đi EU, sau khi được Cục BVTV thực hiện KDTV đạt yêu cầu thì vẫn được cấp chứng thư KDTV xuất khẩu đi EU một cách bình thường, chứ không có chuyện Cục BVTV ngừng cấp giấy kiểm dịch.  

Thưa ông, chỉ cần 3 lô hàng mắc vi phạm nữa thì rau quả Việt Nam sẽ bị cấm XK sang EU, vậy có chắc chắn là từ nay sẽ không có lô hàng nào nào vi phạm không? 

Xin giải thích rõ, giới hạn 5 lô hàng vi phạm mà EU đưa ra từ ngày 15/1/2012 là chỉ tính đối với những lô hàng đã được cơ quan KDTV ở Việt Nam thực hiện kiểm dịch và cấp chứng thư KDTV trước khi XK, nhưng sau đó nước NK vẫn phát hiện vi phạm. Đối với các lô hàng không đăng ký kiểm dịch tại Việt Nam, sau đó nếu bị nước NK phát hiện vi phạm thì không tính vào giới hạn này, mà sẽ bị các nước EU xử lí rất nghiêm như xử phạt nặng, buộc tiêu hủy tại chỗ hoặc tái xuất. Vì vậy, Cục BVTV đang thắt chặt việc kiểm dịch, nhằm đảm bảo không để “lọt lưới” thêm lô hàng nào được kiểm dịch bị “dính” vi phạm.  

Cục BVTV khẳng định, vẫn cấp giấy “thông hành” cho hàng rau quả XK sang EU một cách bình thường, nếu hàng đã được KDTV đạt yêu cầu

Tại sao hàng đã được KDTV ở Việt Nam, nhưng khi xuất sang EU vẫn “dính” vi phạm? 

Cái này có mấy nguyên nhân. Thứ nhất là lâu nay, theo những quy định về KDTV thì việc lấy mẫu chỉ ở một tỉ lệ hạn chế nhất định, trong khi đó đối với một nước nhiệt đới, rau quả có nhiều loại sâu bệnh như Việt Nam, thì việc tỉ lệ lấy mẫu hạn chế như vậy sẽ rất khó kiểm soát chính xác được hoàn toàn dịch hại. Thứ hai, đó là kể từ giữa năm 2011 đến nay, nhằm thắt chặt quản lí dịch hại của hàng nông sản NK, các nước EU đã nâng tỉ lệ lấy mẫu trong kiểm dịch từ 1% trước đây lên 3%. Điều này sẽ khiến xác suất các lô hàng “dính” vi phạm tăng lên. Thứ ba, không loại trừ việc thực hiện kiểm dịch của cơ quan KDTV thiếu chặt chẽ. Một nguyên nhân nữa rất tai hại, đó là nhiều chủ hàng, sau khi đã thực hiện kiểm dịch xong tại Việt Nam, đã gian lận “trộn” thêm hàng xô bồ ngoài thị trường, chưa được kiểm dịch vào hàng đã kiểm dịch để XK. 

Vậy hàng rau quả Việt Nam XK sang EU thời gian qua thường mắc các lỗi nào về KDTV, thưa ông?  

Có năm lỗi mà DN XK Việt Nam thời gian qua hay mắc vi phạm. Một là chủ hàng thực hiện khai báo thông tin trong Chứng thư BVTV không chính xác. Hai là mắc lỗi không thực hiện đầy đủ việc kiểm dịch, khử trùng theo Tiêu chuẩn KDTV Số 15 của quốc tế đối với các lô hàng đóng bao bì bằng gỗ. Ba là XK hàng nằm trong danh mục hàng rau quả cấm NK của EU. Cuối cùng, rất nhiều lô hàng, đặc biệt là các loại rau thơm, khổ qua (mướp đắng), rau húng quế… đã bị phát hiện nhiễm các loại dịch hại như bọ phấn, bọ trĩ, dòi đục lá, sẹo cam - quýt… Những loại dịch hại này ở Việt Nam rất phổ biến, nhưng lại nằm trong diện kiểm dịch của EU nên rất hay mắc vi phạm. 

Các giải pháp thắt chặt KDTV nào sẽ được thực hiện trong thời gian tới nhằm kiểm soát hoàn tình trạng vi phạm trên thưa ông? 

Phương châm dứt khoát hiện nay là “xuất lô nào, chắc ăn lô đó”. Tất cả các lô hàng rau quả XK sang EU, sau khi kiểm dịch xong, đều phải xin ý kiến của lãnh đạo Cục BVTV mới được cấp chứng thư KDTV. Thay vì thực hiện lấy mẫu theo tỉ lệ nhỏ trước đây, các lô hàng phải lấy mẫu 100%. Đối với hàng bao gói bằng thùng gỗ và các loại hàng rau quả khác, yêu cầu phải xông hơi khử trùng 100% bằng Methyl Bromide. Việc kiểm dịch phải được cơ quan KDTV giám sát chặt chẽ trong quá trình tập kết hàng hóa, đóng gói cho tới khi xuất hàng.. Cục BVTV cũng đang hoàn thành dự thảo Thông tư hướng dẫn về điều kiện XK hàng rau quả sang EU, dự kiến sẽ thông qua vào tháng 5/2012 tới. Theo đó, tất cả các DN XK hàng rau quả sang EU đều phải thực hiện KDTV, chứ không theo cơ chế DN có nhu cầu mới phải xin KDTV như hiện nay. Việc quản lí dịch hại và chất lượng hàng rau quả XK sang EU cũng phải bắt buộc tuân theo các tiêu chuẩn giám sát chặt chẽ từ khâu SX cho tới lúc XK. 

Xin cảm ơn ông!