Hệ thống thủy lợi ở Tiên Lãng đang gặp khó khăn trong tiêu thoát nước ở 3 xã phía Bắc sông Mới và tình hình xâm nhập mặn ngày càng phức tạp.
Hệ thống thủy lợi Tiên Lãng có tổng cộng 75 cống dưới đê và 78 trạm bơm, chia thành hai khu vực chính là Nam sông Mới và Bắc sông Mới. Còn hệ thống kênh mương cấp 1, cấp 2 do công ty quản lý có 256 tuyến với tổng chiều dài là 391 km, hệ thống kênh mương sau trạm bơm gần 100 tuyến.
Hiện tại việc vận hành hệ thống thủy lợi cơ bản đáp ứng được yêu cầu phục vụ sản xuất và dân sinh, tuy nhiên khi có thiên tai, bão lũ, việc tiêu thoát nước tại các xã phía Bắc sông Mới còn gặp khó khăn.
Tại 3 xã phía Bắc gồm: Tự Cường, Tiên Cường và Đại Thắng chỉ có một trạm bơm tiêu úng, 15 cống tưới tiêu kết hợp và còn hai trạm bơm tiêu úng chưa được lắp máy, gây khó khăn trong việc xử lý ngập úng.
Đơn cử như trong cơn bão số 3 và hoàn lưu bão gây mưa lớn sau đó, cùng một lúc cả nước mưa, cả nước lũ thượng nguồn kết hợp đã khiến việc tiêu thoát nước quá tải và gây ra ngập úng nghiêm trọng, nhất là các khu vực sản xuất nông nghiệp.
Phỏng vấn anh Vũ Đức Hiệp, hộ trồng lúa bị ngập tại huyện Tiên Lãng:
“Diện tích của tôi là 20 ha, qua trận bão vừa rồi mức thiệt hại từ 70% đến mất trắng là 30%. Diện tích còn lại thiệt hại tương đương mức từ 50-70%”.
Phỏng vấn ông Phạm Văn Là – Tổng giám đốc Công ty khai thác công trình thủy lợi Tiên Lãng:
“Khu vực Nam sông Mới tiêu thoát nước mùa mưa bão tương đối thuận tiện, đặc biệt là tiêu thoát nước đệm kiệt khi có bão, lũ đến. Trước, sau cơn bão việc tiêu thoát rất là thuận do gần biển, ít ảnh hưởng bởi lũ. Riêng 3 xã phía bắc sông Mới, việc tiêu thoát nước, đặc biệt nếu ảnh hưởng của lũ thì gặp nhiều khó khăn. Như trong cơ bão số 3 vừa qua, toàn bộ các cống phía bắc sông Mới đều không tiêu được”.
Bên cạnh khó khăn trong việc tiêu thoát nước cho các xã phía Bắc sông Mới, hệ thống thủy lợi cũng đang đối mặt với những thách thức mới sau gần hai thập kỷ hoạt động, bao gồm tình trạng bồi lắng và dẫn nước khó khăn.
Các cống xung yếu hiện vẫn đảm bảo tiêu thoát nước trong mùa mưa bão nhưng cần nâng cấp để tăng hiệu quả và đảm bảo an toàn. Cùng với đó, do các cống hoạt động bằng điện nên khi mưa bão, gây mất điện ảnh hưởng đến việc vận hành.
Phỏng vấn ông Phạm Văn Là – Tổng giám đốc Công ty khai thác công trình thủy lợi Tiên Lãng:
“Chủ yếu tập trung vào những năm 2005 đến 2007, hệ thống thủy lợi Tiên Lãng được nạo vét từ đó đến nay đã gần 20 năm, hiện nay đã nông đầy, dẫn nước tương đối khó khăn. Các cống xung yếu cơ bản được xây dựng từ những năm rất lâu rồi, thân cống ngắn hơn mặt cắt của đê do vậy tính ổn định của nó cũng có những cái bất cập”.
Để khắc phục tình trạng này, thời gian tới cần nâng cấp và cải tạo hệ thống, cần tập trung vào việc nâng cấp cơ sở hạ tầng, đặc biệt là cải tạo trạm bơm trục ngang kém hiệu quả.
Trong việc tiêu thoát nước, cần chuyển nguồn nước từ cống Giang Khẩu về hệ thống thủy lợi phía Nam Sông Mới. Hệ thống này có thể tận dụng thủy triều để giải quyết vấn đề tiêu nước tại 3 xã phía đường quốc lộ 10.
Đinh Mười - Cường Nguyễn
