Sâu bệnh khiến cho nhiều diện tích trồng tỏi ở Lý Sơn mất mùa trầm trọng. Không chỉ năng suất, chất lượng giảm mà nguồn giống sản xuất cho vụ tới cũng đang khan hiếm.
Hiện nay, tại huyện đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi đang bước vào chính vụ thu hoạch tỏi. Thế nhưng, khác với thường lệ, không khí trên đồng tại đây khá trầm lắng, người dân cũng không giấu được nỗi buồn khi vụ tỏi năm nay mất mùa thảm hại. Nguyên nhân là do điều kiện thời tiết bất thuận, sâu bệnh phát triển đã phá hoại phần lớn diện tích.
Hằng năm, người dân huyện Lý Sơn bắt đầu xuống giống vụ tỏi từ cuối tháng 10 âm lịch. Thời gian mùa vụ kéo dài trong vòng hơn 4 tháng. Trong vụ sản xuất năm nay, vào 2 tháng đầu, cây tỏi vẫn phát triển xanh tốt. Đến khi tỏi vào giai đoạn tạo củ thì gặp trời mưa lạnh đã tạo điều kiện cho sâu bệnh phát triển, đặc biệt là dòi ăn lá. Người dân đã tìm đủ mọi cách, tiêu tốn không ít chi phí để phòng trừ nhưng sâu bệnh không ngừng lan rộng. Nhiều ruộng tỏi bị chết rũ hoặc chậm phát triển, năng suất giảm hẳn so với các năm trước đây.
Ông Lê Văn Chính, thôn Đông An Hải, huyện Lý Sơn
Đây là do dòi, con dòi đục thân. Nó đục cây rồi ăn càng ngày càng khô luôn mà xịt bao nhiêu cũng không được. Vậy nên năm ngoái được 10 phần thì năm nay mất còn 2 phần. Riêng đám tôi còn đám của họ cũng không được, xịt mấy cũng không có tác dụng.
Đây là năm thứ 2 liên tiếp, người dân huyện Lý Sơn lầm vào tỉnh cảnh mất mùa tỏi. Trước đó, trong sản xuất năm 2021 - 2022 cây tỏi Lý Sơn cũng mất mùa trầm trọng khi
sản lượng chỉ còn đạt 30% so với các năm. Đến năm nay, người dân hy vọng thời tiết ủng hộ mùa vụ bội thu để bù lại.
Thế nhưng, tỏi lại tiếp tục mất mùa nên các hộ sản xuất càng thêm phần khó khăn. Nhiều diện tích chỉ đạt sản lượng bằng 10 – 20% so với các năm, thậm chí còn có những đồng ruộng mất trắng.
Ông Dương Văn Tân, thôn Tây An Hải, huyện Lý Sơn
Với diện tích đất 3 sào thì được khoảng hơn 2 tấn tỏi tươi nhưng năm nay còn cỡ được vài chục ký mà củ nhỏ, nên năm nay mất luôn. Mấy năm bà con mà tỏi được thì họ đi nhổ phấn khởi còn năm nay buồn lắm.
Không chỉ giảm sút về sản lượng mà chất lượng của củ tỏi năm nay cũng không đạt khi củ có kích thước nhỏ, bị tách tép nên thương lái thu mua với giá thấp. Trước đây giá tỏi trung bình từ 70.000 đồng mỗi kg bây giờ chỉ còn 15.000 đồng. Điều đáng lo hơn nữa là nguồn giống cho vụ sản xuất tiếp theo. Thông thường, qua mỗi vụ sản xuất, những củ tỏi đạt chất lượng, khi thu hoạch người xong, người dân sẽ chọn ra những củ tỏi to, chắc để làm giống cho vụ sau. Sau hai mùa tỏi liên tiếp mất mùa, tỷ lệ tỏi đạt chất lượng rất thấp khiến nguồn giống ngày càng khan hiếm.
Ông Đặng Tấn Thành, Phó chủ tịch UBND huyện Lý Sơn
Vụ tỏi 2022 – 2023, toàn huyện Lý Sơn nhân dân sản xuất khoảng 325ha. Năm nay với điều kiện thời tiết không thuận lợi nên nhân dân cũng bị mất mùa. Sản lượng năm nay ước tính mất khoảng 60% so với vụ tỏi năm 2021 – 2022. Sản lượng ước đạt khoảng dưới 1.000 tấn trong năm nay.
Với sự biến đổi cực đoan của điều kiện thời tiết cũng như sâu bệnh thời gian qua đã khiến cho nghề trồng tỏi ở huyện Lý Sơn gặp nhiều khó khăn. Do vậy, bài toán đặt ra là cần có những phương thức canh tác phù hợp để khắc phục những tác động này để cây tỏi mang lại hiệu quả kinh tế ổn định cho người dân.
Lê Khánh - Thanh Thủy - Quỳnh Anh
