Các đại biểu thực hiện nghi lễ chào cờ tại lễ kỷ niệm 40 năm thành lập Viện Di truyền Nông nghiệp. Ảnh: Quỳnh Chi.
Nhìn lại 40 năm lịch sử
Sáng 10/10, Viện Di truyền Nông nghiệp tổ chức lễ kỷ niệm 40 năm thành lập. Tại lễ kỷ niệm, các nhà khoa học đã cùng nhìn lại lịch sử để trân trọng hơn công sức của các thế hệ đặt nền móng đầu tiên.
Viện Di Truyền Nông nghiệp tiền thân là Trung tâm Di truyền Nông nghiệp, được thành lập ngày 22/5/1984. Thế hệ lãnh đạo, viên chức đầu tiên của Trung tâm Di truyền Nông nghiệp vừa phải nghiên cứu khoa học, vừa phải chuyển giao tiến bộ kỹ thuật để cải thiện cuộc sống. Mặc dù khó khăn, vất vả nhưng toàn thể Trung tâm luôn cháy bỏng tình yêu nghề, yêu khoa học di truyền và ứng dụng vào thực tiễn sản xuất.
5 năm sau khi thành lập, 18 cán bộ của Phòng Di truyền sinh vật đã phát triển thành đội ngũ cán bộ chuyên môn cao với tổng số là 101 người. Trên cơ sở đó, GS.TSKH Phan Phải đã xây dựng đề án chuyển đổi Trung tâm thành Viện Di truyền nông nghiệp. Ngày 10/10/1989, Trung tâm chính thức được chuyển thành Viện Di truyền Nông nghiệp, trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Công nghiệp thực phẩm.
Năm 2006, Viện được sắp xếp lại tổ chức theo Quyết định số 28/2006/QĐ-BNN của Bộ NN-PTNT và trở thành đơn vị sự nghiệp khoa học trực thuộc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam (VAAS). Đặc điểm cơ bản của Viện là thực hiện các hoạt động nghiên cứu và triển khai trên bình diện rộng, từ nghiên cứu cơ bản đến phát triển giống, công nghệ và tổ chức triển khai vào sản xuất.
Năm 2010 là mốc quan trọng đánh dấu sự lớn mạnh vượt bậc trong chặng đường 40 năm xây dựng và phát triển khi Viện xây dựng được trụ sở khang trang với cơ sở hạ tầng và điều kiện phòng thí nghiệm hiện đại bậc nhất trong khối các viện thuộc VAAS.
Viện Di truyền Nông nghiệp có cơ sở hạ tầng và điều kiện phòng thí nghiệm hiện đại bậc nhất trong khối các viện thuộc VAAS. Ảnh: Quỳnh Chi.
Nhờ đó, Viện trở thành đơn vị tiên phong trong việc tiếp cận, làm chủ và ứng dụng hiệu quả các công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực công nghệ sinh học vào thực tiễn sản xuất nông nghiệp. Đội ngũ chuyên gia đã chọn tạo, nhân được nhiều giống cây trồng, nấm ăn và nấm dược liệu có năng suất, chất lượng, chống chịu với sâu bệnh và bất lợi ngoại cảnh; sản xuất các bộ kit chẩn đoán bệnh, các chế phẩm vi sinh phòng bệnh và kích thích sinh trưởng thực vật; giám định cây trồng và sản phẩm biến đổi gen; xác định giống, loài sinh vật bằng sinh học phân tử.
Từ năm 2018 đến nay, nắm bắt được tự chủ sẽ là xu hướng tất yếu, Viện đã từng bước thích nghi với cơ chế mới, tăng cường phát triển sản phẩm thông qua hợp tác, liên doanh, liên kết với các đơn vị sản xuất, doanh nghiệp để thúc đẩy chuyển giao các sản phẩm khoa học cho sản xuất, đảm bảo sự ổn định trong Viện.
Viện trưởng Phạm Xuân Hội khẳng định, nghiên cứu cơ bản theo định hướng ứng dụng di truyền và công nghệ sinh học luôn là cốt lõi của các đề tài khoa học. Ảnh: Quỳnh Chi.
Thúc đẩy nghiên cứu di truyền nông nghiệp trong thời đại 4.0
Trong diễn văn kỷ niệm 40 năm thành lập Viện, Viện trưởng Phạm Xuân Hội khẳng định, nghiên cứu cơ bản theo định hướng ứng dụng di truyền và công nghệ sinh học luôn là cốt lõi của các đề tài khoa học. Vì vậy, các kết quả về khoa học công nghệ của Viện có tính kế thừa, liên tục phát triển để cập nhật với thực tế và khẳng định vai trò tiên phong trong các viện nghiên cứu của VAAS và của Bộ NN-PTNT.
Ở thời đại 4.0 với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ sinh học, Viện tiên phong nghiên cứu ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn tạo giống cây trồng, bắt đầu từ nghiên cứu lập bản đồ phân tử, xác định các chỉ thị phân tử, gen/locus gen quy định các tính trạng. Đến nay, Viện đã chọn tạo được 11 giống lúa mới năng suất, chất lượng, chống chịu với sâu bệnh và bất lợi ngoại cảnh, mang lại hiệu quả rất lớn cho sản xuất nông nghiệp.
Đặc biệt, Viện đã kết hợp công nghệ chỉ thị phân tử với phép lai truyền thống để tích hợp đa gen kháng bệnh bạc lá, rầy nâu và đạo ôn vào các giống lúa năng suất, chất lượng phổ biến trong sản xuất và chuẩn bị giới thiệu cho sản xuất một số giống lúa mang 4 - 6 gen kháng đa yếu tố. Đây sẽ là bước phát triển mang tính đột phá trong chọn tạo giống lúa ở Việt Nam.
Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến đề nghị Viện Di truyền Nông nghiệp tiếp tục sứ mệnh đưa tiến bộ khoa học công nghệ đến với đời sống. Ảnh: Quỳnh Chi.
Phát biểu tại lễ kỷ niệm, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến đánh giá cao những thành tựu của Viện đã đóng góp vào sự phát triển của ngành nông nghiệp. Thứ trưởng Tiến khẳng định, khoa học là nền tảng của mọi tiến bộ trong nông nghiệp.
Thứ trưởng Tiến nhật xét: “Nghiên cứu của Viện Di truyền Nông nghiệp được bắt đầu từ trong phòng thí nghiệm đến ngoài đồng ruộng. Vì vậy, sản phẩm của Viện rất phong phú, đa dạng”.
Trong phòng thí nghiệm, Viện luôn tiên phong tiếp cận và ứng dụng kiến thức mới, kỹ thuật mới và công nghệ mới thông qua việc công bố nhiều bài báo đăng trên tạp chí uy tín trong nước và quốc tế. Ngoài đồng ruộng, nhiều giống cây trồng đưa ra sản xuất được đón nhận và đánh giá rất cao. Đặc biệt, ở thời điểm nào, Viện cũng có những giống cây trồng để đời trong sản xuất, đáp ứng được kỳ vọng của người dân.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến khẳng định, Bộ NN-PTNT sẽ tạo điều kiện cởi mở, hỗ trợ các nhà khoa học nghiên cứu chuyên sâu. Ông đề nghị Viện tiếp tục đẩy mạnh hợp tác quốc tế, hợp tác công - tư để chuyển giao các kỹ thuật hiện đại, đưa sản phẩm khoa học đến tay doanh nghiệp và nông dân một cách hiệu quả và thiết thực.
Lãnh đạo Viện Di truyền nông nghiệp đón nhận tặng thưởng của Bộ NN-PTNT. Ảnh: Quỳnh Chi.
Thừa ủy quyền của Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến đã trao kỷ niệm chương “40 năm hành trình từ nghiên cứu phòng thí nghiệm đến thực tiễn sản xuất” và tặng thưởng của Bộ NN-PTNT cho Viện Di truyền Nông nghiệp. Toàn thể cán bộ Viện đã tôn vinh các cá nhân được tặng thưởng huân chương lao động trong 5 năm qua và tri ân nguyên lãnh đạo Viện qua các thời kỳ.
