Xuất hiện ô nhiễm môi trường có tính nghiêm trọng ở nông thôn

Ngày 6/10, Bộ NN-PTNT tổ chức Hội nghị triển khai Chương trình tăng cường bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm và cấp nước sạch nông thôn và Chương trình chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới, hướng tới nông thôn mới thông minh giai đoạn 2021 - 2025.

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam cho rằng, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn ở nước ta đã và đang trở thành một xu thế phát triển tất yếu. Tuy nhiên, quá trình này cũng đã tạo ra những mặt trái, đó là tình trạng ô nhiễm môi trường.

Các hoạt động nông nghiệp cùng với những hoạt động dịch vụ, sinh hoạt đã làm xuất hiện tình trạng ô nhiễm môi trường có tính chất nghiêm trọng ở khu vực nông thôn. Trong sản xuất nông nghiệp, do lạm dụng các loại thuốc BVTV, các nguồn nước ở sông, hồ, kênh, mương bị ô nhiễm, ảnh hưởng lớn đến môi trường nước và sức khỏe nhân dân. Do nuôi trồng thủy sản ồ ạt, thiếu quy hoạch, không tuân theo quy trình kỹ thuật nên đã gây nhiều tác động tiêu cực tới môi trường nước…

Bên cạnh đó, hiện nay, các doanh nghiệp cũng chưa mặn mà với đầu tư vào lĩnh vực nước sạch; sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ khiến an toàn thực phẩm vẫn còn là nỗi lo lớn. Môi trường làng nghề, vệ sinh nông thôn vẫn là bài toán nan giải với nhiều địa phương. Biến đổi khí hậu tác động ngày một lớn đến cấp nước, môi trường…

Đại diện tỉnh Nam Định cho biết, hiện địa phương sử dụng lượng thuốc BVTV khoảng 300 tấn/năm, lượng phân hóa học khoảng 160.000 tấn/năm. Sản xuất nông nghiệp nhìn chung vẫn còn nhỏ lẻ, manh mún theo quy mô hộ nông dân, chăn nuôi nông hộ, cùng với việc lạm dụng phân hóa học, thuốc BVTV là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây ô nhiễm môi trường nông thôn. Bên cạnh đó các hoạt động sản xuất của một số làng nghề truyền thống cũng gây ô nhiễm cho khu dân cư.

Chia sẻ về những tồn tại, yếu kém về hệ thống chợ truyền thống tại địa phương, đại diện tỉnh Thái Bình cho hay, hiện nay, một số chợ chưa đáp ứng được yêu cầu vệ sinh, an toàn thực phẩm, văn minh thương mại. Các tiểu thương buôn bán tại chợ còn chưa có ý thức đầy đủ về vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm...

Việc thanh, kiểm tra về an toàn thực phẩm tại các chợ truyền thống còn gặp nhiều khó khăn, số lượng mẫu giám sát tại các chợ hiện nay khá khiêm tốn và chủ yếu áp dụng phương pháp test nhanh, mang yếu tố sàng lọc.

Còn tại Thanh Hóa, nhức nhối lớn nhất là vấn đề chất thải rắn. Đại diện địa phương chia sẻ, hiện khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh nhiều, có xu hướng năm sau cao hơn năm trước, kết quả xử lý chất thải rắn vẫn chưa đạt được theo yêu cầu, vẫn còn tình trạng rác thải chưa được thu gom, đổ thải chưa đúng quy định ra ven đường giao thông, bờ kênh, mương, bờ sông… Tỷ lệ thu gom và xử lý rác thải tại các huyện còn thấp, nhất là ở khu vực miền núi.

Biện pháp xử lý chất thải rắn chủ yếu là chôn lấp, tỷ lệ đốt, tái chế chất thải còn thấp, lò đốt có công suất nhỏ. Một số bãi rác hiện có đã quá tải, rác thải được thu gom về chưa được xử lý tạo thành điểm ô nhiễm môi trường nông thôn…

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên - Huế có 36 công trình cấp nước tự chảy tại các xã vùng sâu vùng xa đã được đầu tư từ rất lâu, khoảng 15 - 20 năm. Chính vì vậy, công nghệ xử lý đã lạc hậu và không còn phù hợp với tình hình xã hội hiện nay. Do không được duy tu, sửa chữa thường xuyên; cán bộ vận hành, quản lý không chuyên trách, không có chuyên môn kỹ thuật nên các công trình hoạt động không bền vững, kém hiệu quả.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho biết, thời gian tới, Bộ NN-PTNT sẽ tiếp tục ưu tiên đầu tư hệ thống cấp nước cho các địa phương khó khăn, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Đặc biệt là xây dựng các mô hình tích trữ được nước ngọt để ứng phó biến đổi khí hậu.

Liên quan đến vấn đề an toàn thực phẩm, Thứ trưởng Trần Thanh Nam đề nghị các địa phương cần tiếp tục chú trọng nghiên cứu, thí điểm xây dựng và đánh giá, nhân rộng những mô hình “Chợ an toàn thực phẩm'' ở nông thôn.