“Những giải pháp phát triển sản xuất và tiêu thụ lúa gạo ở ĐBSCL”, đó là chủ đề Hội thảo vừa được tổ chức vào cuối tuần qua (ngày 30/3/2012) tại Đồng Tháp.
Ông Nguyễn Thành Biên, Thứ trưởng Bộ Công thương, cho biết: Đầu năm 2012, XK gạo không đạt mục tiêu đề ra, thậm chí giảm mạnh. Theo số liệu mới nhất, tới ngày 29/3, Việt Nam mới xuất 1,058 triệu tấn gạo, giảm 42% về lượng và giá trị so với cùng kỳ năm trước. Chúng ta đang đối mặt với sự cạnh tranh lớn từ gạo cấp thấp của Ấn Độ, Pakistan, Myanmar, Campuchia. Việc giữ các thị trường truyền thống rất khó khăn. Dự kiến trong 6 tháng đầu năm 2012, tiêu thụ hết một lượng lớn gạo cấp thấp là rất khó khăn, trong khi các loại gạo cao cấp, gạo thơm XK cũng chậm so với dự kiến.
Ông Phạm Văn Dư, Phó cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN-PTNT), cho biết: Muốn XK gạo tốt cần gắn liền với các yếu tố như giảm lượng thuốc BVTV, né rầy, bảo vệ an toàn đê bao. Chúng ta nên giảm ý tưởng phụ thuộc vào phơi nắng... Điển hình An Giang và Đồng Tháp là hai tỉnh SX lúa đứng hàng đầu ở ĐBSCL, khâu tổ chức máy móc và hệ thống lò sấy sau thu hoạch rất tốt so với các tỉnh còn lại. Vấn đề hạt gạo chất lượng, ngoài phụ thuộc lớn vào giống, thì chúng ta cũng cần xây dựng thương hiệu, làm tốt công tác dự báo thị trường.
 |
| Nhiều nông dân ở ĐBSCL vẫn phơi lúa thủ công |
GS.TS Bùi Chí Bửu, Viện trưởng Viện KHKTNN miền Nam, cho biết: Nước ta, sau hơn 20 năm nhưng chỉ có Nhà nước đầu tư cho công nghệ sau thu hoạch. Trong khi tại các nước trong khu vực, DN đầu tư rất mạnh. Hiện nay, hình ảnh nông dân phơi lúa trên sân, trên đường giao thông còn rất nhiều. Nông dân đang chờ DN đầu tư các dịch vụ sau thu hoạch, tăng cường giá trị, để hạt gạo Việt Nam có thương hiệu trên thị trường quốc tế, tiếp cận thị trường bền vững hơn.
Ông Phạm Văn Bảy, Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam, (VFA) cho biết: Tình hình XK gạo ở Việt Nam cũng hết sức phức tạp, sản lượng tăng, còn thương mại XK giảm. Năm nay thị trường gạo của Ấn Độ XK giá thấp đang cạnh tranh với thị trường gạo trong nước. Phía Hiệp hội cũng dự đoán trước vì năm nay do xuống giống đồng bộ, thu hoạch đồng bộ dẫn đến giá lúa có nơi xuống thấp. Chúng ta cần chú trọng vào lúa chất lượng cao. Cân đối cả năm, gạo thơm có khả năng không đủ lượng gạo để XK, sẽ làm mất doanh thu khá lớn. Dự kiến hết quí I/2012, cả nước mới XK hơn 1 triệu tấn, giảm 42% so với cùng kỳ.
Giá lúa trên thị trường đang giảm nhẹ, giá cả đang có chiều hướng xấu. Có 3 nguyên nhân: Các DN nhỏ đầy kho. Gạo mua, chế biến rồi nhưng không có chỗ giao hàng. Giá xuất có chiều hướng giảm. Mấy ngày qua, khách hàng nước ngoài đề nghị giảm giá 5 - 10 USD/tấn. Hiện gạo cấp thấp khó bán. Tính đến ngày 28/3, VFA đã thu mua 33.000 tấn tạm trữ, chỉ đạo các DN không mua lúa trong dân dưới 5.000 đồng. Dự kiến XK gạo đạt 6,5-7 triệu tấn là rất khó trong năm 2012, nhưng phải cố gắng giúp tiêu thụ hết lúa hàng hóa cho nông dân.
GSTS Võ Tòng Xuân, Hiệu trưởng Trường ĐH Tân Tạo chỉ ra các lỗ hổng: Để ĐBSCL thuận lợi trong việc XK lúa gạo chất lượng cao cần phải nói đến 4 nhà. Theo tôi hiện nay các nhà khoa học cần cho ra đời nhiều giống lúa mới có thể thay thế giống lúa kém chất lượng. Hơn nữa, nông dân thường đem phân đi bón lót trên đồng, sẽ làm tăng lượng khí thải từ cây lúa, cũng chính nguyên nhân đó làm thừa chất dinh dưỡng dẫn đến hạt gạo kém chất lượng.
Các nước tiên tiến làm nông nghiệp muốn trở thành nông dân phải có kiến thức nông nghiệp mới được công nhận. Bên cạnh đó, nước ta có rất nhiều DN XK gạo, để tìm DN XK gạo có tầm cỡ đếm trên đầu ngón tay. Trên cùng cánh đồng có rất nhiều giống lúa, không đồng đều mẫu mã, không bảo đảm chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm. Khi thu mua, thương lái cũng trộn lẫn. Khuyết điểm lớn nhất của DN là không có thị trường, đầu ra ổn định, nông dân muốn trồng giống gì thì trồng, muốn bán cho ai thì bán.
