Mặc dù cho rằng văn hóa sẽ chết khi nó nghèo nàn, ủng hộ đa dạng văn hóa vì đa dạng là sức sống của văn hóa và cảnh báo việc hành chính hóa sẽ triệt tiêu sáng tạo nhưng GS.TSKH Vũ Minh Giang (nguyên Phó Giám đốc ĐHQG Hà Nội) vẫn cảnh báo: “Một thời gian chúng ta để tự phát linh vật ngoại lai vào các di tích, thậm chí cả di tích lịch sử quốc gia là rất phản cảm”.
Mẫu tượng nghê gốc bằng gỗ có niên đại thế kỷ 17 tại đền thờ vua Lê Thánh Tông (Thọ Xuân, Thanh Hóa)
Ý kiến trên của GS.TSKH Vũ Minh Giang tại Hội nghị sơ kết công tác triển khai thực hiện Công văn số 2662/BVHTTDL-MTNATL ngày 8/8/2014 của Bộ VH-TT&DL về việc "Không sử dụng biểu tượng, sản phẩm, linh vật không phù hợp với thuần phong mỹ tục Việt Nam", tổ chức sáng qua (12/1) đã nhận được sự đồng tình của đông đảo các nhà quản lý, nhà khoa học tham dự.
| Lãnh đạo các Sở VH-TT&DL các tỉnh, TP. Ninh Bình, Hưng Yên, Hà Nam, Đà Nẵng, Hà Nội đều khẳng định việc Bộ VH-TT&DL ra Công văn 2662 là rất kịp thời và đúng thời điểm. Khi các địa phương tuyên truyền thực hiện Công văn 2662 đã nhận được sự đồng thuận và hưởng ứng của đông đảo nhân dân. |
Ông Lê Văn Huy, Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL tỉnh Hà Nam cho biết, đơn vị này đã rà soát 163 di tích được xếp hạng, trong đó có trên 50 di tích sử dụng biểu tượng linh vật.
“Đến ngày 15/1/2015, cơ bản 100% địa điểm rà soát đã di dời tượng linh vật ngoại lai ra khỏi di tích”, ông Huy khẳng định.
Tuy nhiên, khó khăn là xử lý những linh vật này như thế nào. Di dời ra khỏi di tích thì linh vật vẫn tồn tại.
Tại Hà Nội, theo ông Trương Minh Tiến, Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL, đã thống kê được 538 tượng sư tử đá ở các di tích, trong đó 146 tượng sư tử đá ngoại lai đã được di dời. Vấn đề là di dời đi đâu? Có nơi để vào kho, có nơi đề xuất đem chôn.
“Chúng tôi rất lúng túng”, ông Trương Minh Tiến nêu vấn đề.
Ông Lê Văn Huy cũng thẳng thắn: “Đề nghị Bộ VH-TT&DL hướng dẫn chế tài xử lý”.
Riêng Đà Nẵng, theo thống kê của ông Nguyễn Hữu Chiến, Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL, vẫn còn 4.500 cặp sư tử đá không bán được. Những gia đình nghệ nhân chế tác đá có đề xuất tượng lớn sẽ đục đẽo thành tượng nhỏ linh vật truyền thống. Còn tượng nhỏ thì sẽ xay thành bột đá để tái sử dụng.
Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Đặng Thị Bích Liên thể hiện sự phấn khởi vì đã có rất nhiều nhà chuyên môn tham gia viết tham luận gửi tới Hội nghị. Đồng thời, có nhiều nhà nghiên cứu, nhà thiết kế tham gia nghiên cứu, và đi tìm mẫu linh vật truyền thống phù hợp với thuần phong mỹ tục của dân tộc. Trong đó, có cả tác giả mẫu linh vật dưới 18 tuổi tham gia.
Trước đó, ngày 8/1, bà Đặng Thị Bích Liên và Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm Vi Kiến Thành đã trực tiếp đến xưởng tạo mẫu điêu khắc của nhà điêu khắc Nguyễn Văn Vũ (Liên Mạc, Bắc Từ Liêm, Hà Nội) để xem một trong những mẫu tượng nghê đầu tiên bằng thạch cao đang được hoàn thành.
Theo ông Nguyễn Văn Vũ, ý tưởng chế tác dựa trên việc mô phỏng mẫu tượng nghê bằng gỗ có niên đại thế kỷ 17 tại đền thờ vua Lê Thánh Tông (Thọ Xuân, Thanh Hóa) mà ông có dịp được xem trong triển lãm “Hình tượng sư tử và nghê trong nghệ thuật điêu khắc cổ Việt Nam” tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam tháng 11/2014.
Qua rất nhiều lần nghiên cứu, chỉnh sửa, trong gần 2 tháng, ông đã cho ra đời mẫu nghê đầu tiên, gần như hoàn chỉnh, được cho là đáp ứng yêu cầu thẩm mỹ, hồn cốt dân tộc.
Từ bức tượng nghê này, ông sẽ tiếp tục phát triển và SX thêm những mẫu linh vật thuần Việt, để quảng bá và giới thiệu thêm về linh vật thuần Việt trong công chúng.
Khảo sát và xem xét bức tượng nghê, bà Đặng Thị Bích Liên đã đánh giá cao những tâm huyết và nỗ lực của nghệ sỹ Nguyễn Văn Vũ trong việc bảo tồn, phục dựng một mẫu nghê quý giá từ thời Lê.
