Khi “ông trưởng thôn” Văn Hiệp giơ bó lúa Hoa ưu 109 vàng ruộm, trĩu hạt, dài thượt che đến phân nửa cái cái vóc dáng "mình hạc xương mai" của mình, toàn bộ mọi người ở cuộc hội nghị đầu bờ tổ chức ở Xích Thổ (Nho Quan, Ninh Bình) đều cười ồ lên một cách thích thú.
Ông nghệ sĩ cười. Cười bằng mắt, cười bằng miệng, cười đến giãn cả những nếp nhăn. Vị "đại sứ thương hiệu" lội ruộng, giản dị mà chân tình cũng là một thông điệp ngầm về những đặc tính quý sẽ dần trở nên phổ biến của Hoa ưu 109.
Là giống lúa thuần có nguồn gốc từ Trung Quốc do Cty TNHH Đầu tư-phát triển Việt Hoa đưa vào khảo nghiệm và SX từ năm 2008, Hoa ưu 109 có TGST ngắn, vụ mùa 105 ngày, vụ xuân 120-125 ngày. Giống đã được Cục Trồng trọt công nhận cho SX thử tháng 3/2011. Tổng hợp từ kết quả khảo nghiệm cơ bản quốc gia các giống lúa mới do Trung tâm KKN giống, sản phẩm cây trồng và phân bón Quốc gia thực hiện, Hoa ưu 109 được đánh giá là 1 trong 10 giống lúa thuần thế hệ mới triển vọng cho các địa phương lựa chọn.
Hoa ưu 109 đã được chuyển nhượng độc quyền SX và tiêu thụ cho Cty CP TCty Giống cây trồng-con nuôi Ninh Bình từ tháng 12/2011. Tổ chức trình diễn ở 22 tỉnh, thành phố với diện rất rộng từ Hà Tĩnh, Nghệ An đến các tỉnh đồng bằng sông Hồng, miền núi phía Bắc. Tất cả đều đánh giá Hoa ưu 109 có năng suất tốt, chất lượng gạo khá hơn Khang dân 18.
Điều đặc biệt ở đây là hàng trăm mô hình trình diễn ở 22 tỉnh thành đều không sử dụng bất kỳ thuốc BVTV nào trong khi những ruộng kề bên phải phun đến 2-3 lần. Đó là một bất ngờ lớn cho những người trồng Hoa ưu 109. Người ta không thể tưởng tượng tại sao một giống lúa lại có sức chống chịu sâu bệnh tốt đến nhường ấy. Nó ít nhiễm rầy nâu, khô vằn, nhiễm nhẹ đạo ôn nhưng đều thấp dưới ngưỡng phải phun thuốc. Nó cứng cây, chống đổ khá, khóm gọn, thân đứng, lá đòng đứng.
Vụ chiêm xuân 2012 HTX Dịch vụ NN Xích Thổ SX 20 ha Hoa ưu 109. Ông Nguyễn Trọng Toan-Chủ nhiệm HTX nhận xét: “Qua 2 vụ gieo trồng chúng tôi thấy tỷ lệ nảy mầm của Hoa ưu 109 đạt cao hơn Khang dân, cây khỏe, chống chịu rét tốt, không nhiễm sâu bệnh (trong khi các giống lúa khác cấy tại địa phương vẫn phải dùng thuốc trừ rầy 1-2 lần và trừ một số sâu bệnh khác). Hoa ưu 109 có TGST ngắn hơn Khang dân 18 từ 5-7 ngày, rất phù hợp cho việc gieo cấy vụ HT, vụ mùa để kịp SX vụ đông sớm. Năng suất 240-260 kg/sào so với Khang dân 18 220 kg/sào”.
Ông Nguyễn Đình Lâm ở HTXNN Đông Yên, Đông Sơn, Thanh Hóa cho biết đây là vụ đầu tiên trồng Hoa ưu 109 nên rất bất ngờ bởi sự đẻ nhánh rất khỏe của giống: “Tôi ước năng suất đạt 7,5-8 tấn/ha, hộ thâm canh đạt gần 9 tấn/ha, nghĩa là tốt như lúa lai, vượt trội mọi loại lúa thuần khác. Nếu chất lượng gạo của Hoa ưu 109 khá nữa tôi nghĩ, không cần nói, vụ sau bà con sẽ làm đồng loạt”.
Năng suất, chất lượng và ổn định, Hoa ưu 109 như một chất gây nghiện, đã đưa đến vùng nào là vào dân nhanh chóng, đã vào dân rồi là khó có thể thay thế bằng bất kỳ giống lúa thuần nào. Anh Vũ Văn Nga-TGĐ Cty CP TCty Giống cây trồng-con nuôi Ninh Bình tự tin: “Trên địa bàn Ninh Bình có rất nhiều mô hình trồng Hoa ưu 109 có năng suất rất cao nhưng chúng tôi chọn tổ chức hội nghị đầu bờ ở Xích Thổ, một xã miền núi có chất đất xấu, trình độ thâm canh kém là để khẳng định nếu ở chất đất tốt, thâm canh tốt Hoa Ưu 109 cho năng suất đỉnh cao còn trên chân đất xấu, thâm canh bình thường vẫn cho năng suất khá. Tất cả các mô hình của 22 tỉnh thành trồng Hoa ưu 109 đều đòi chúng tôi cho tổ chức hội nghị đầu bờ bởi nông dân thích quá”.
