Hỏi: Vụ đông vừa qua tôi trồng 2 sào ngô lai NK 6654, do bận sửa nhà nên bón thúc đợt 2 chậm hơn vụ trước. Kết quả là ruộng ngô ra thêm nhiều bắp kẹ, bắp chính nhỏ dẫn đến năng suất đạt thấp hơn vụ đông năm ngoái. Xin quí báo cho biết: có phải tại giống hay nguyên nhân nào khác làm cho cây ngô ra thêm nhiều bắp kẹ và biện pháp khắc phục?
(Trần Văn Bảo – HTX Đan Thê, xã Sơn Đà, huyện Ba Vì, TP. Hà Nội)
Trả lời: Giải đáp nguyên nhân làm cho cây ngô ra thêm nhiều bắp kẹ, TS. Phan Xuân Hào, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Ngô cho biết: Việc ngô ra bắp kẹ không phụ thuộc vào giống, tuy có giống ra nhiều, giống ra ít và đều có thể xẩy ra với tất cả các giống ngô, cả ngô thuần lẫn ngô lai, ở nhiều thời vụ khác nhau, tại nhiều địa phương khác nhau, trong đó do thời tiết bất thuận và bón phân không cân đối, bón phân muộn là 2 nguyên nhân chủ yếu gây nên hiện tượng trên.
- Trong trường hợp những bắp chính có hạt nhưng do bón phân không cân đối, đặc biệt là bà con bón quá nhiều đạm và bón quá muộn, nhất là sau khi cây ngô đã ra bắp chính, trỗ cờ, phun râu thì cây ngô có thể ra thêm 2-3 bắp, có khi nhiều hơn, lên tới 4-5 bắp/cây. Do lượng đạm nhiều, lại bón muộn làm cho cây duy trì và kéo dài thời gian sinh trưởng, kích thích cây tiếp tục ra bắp nhưng không đủ dinh dưỡng nên tạo thành những bắp nhỏ hơn, đôi khi không có hạt gọi là bắp kẹ.
- Trong trường hợp gieo trồng ngô không đúng thời vụ, khi cây ngô trỗ cờ, phun râu gặp thời tiết quá nóng (nhiệt độ không khí trên 35oC, ẩm độ thấp) hoặc quá lạnh (nhiệt độ dưới 13oC, độ ẩm quá lớn do mưa nhiều) hạt phấn bị chết, không thụ tinh được nên ngô không có hạt sẽ kích thích cây tiếp tục ra nhiều bắp kẹ.
Biện pháp khắc phục:
- Gieo trồng đúng thời vụ. Căn cứ theo thời gian sinh trưởng của từng giống mà bố trí thời vụ gieo trồng cho thích hợp tránh để ngô phun râu, trỗ cờ khi thời tiết khô hanh, độ ẩm không khí thấp dưới 55%, nhiệt độ cao trên 35oC, đất bị khô hạn, ngập nước hay tưới quá nhiều hạt phấn sẽ chết hoặc kém sức sống, râu khô dẫn đến không thụ phấn được hoặc trời quá lạnh, nhiệt độ thấp dưới 13oC, độ ẩm không khí cao do mưa kéo dài cây không tung phấn được do đó cũng khó thụ phấn.
- Chăm sóc ngô đúng theo qui trình hướng dẫn. Bón phân đầy đủ về số lượng, cân đối các nguyên tố dinh dưỡng giữa lượng đạm, lân và kali đúng theo nhu cầu của giống và tùy thuộc vào các loại đất tốt, xấu và đặc biệt tăng cường phân hữu cơ khi bón lót, phân lân trước khi trỗ cờ, phun râu 2-3 tuần và kali sau khi thụ phấn, bắp đã kết hạt nhằm làm cho bắp to hơn, hạt mẩy hơn, chất lượng tốt hơn; không bón quá nhiều phân đạm; tránh bón thúc đạm sau khi ngô đã trỗ cờ, phun râu. Tưới đủ nước, đảm bảo đủ độ ẩm cho cây sinh trưởng, phát triển tốt, nhất là thời kỳ trước, trong và sau khi cây phu râu, trỗ cờ 1-2 tuần, không để ruộng bị khô hạn lâu ngày.
- Nếu phát hiện cây ra bắp kẹ, dùng dao sắc, lưỡi nhỏ lách vào bẹ để cắt bỏ khi bắp kẹ mới phun râu được 2-3 ngày tận dụng làm rau ăn nhưng không làm ảnh hưởng đến bắp chính.
