Ông Đỗ Trọng Kim, Cục phó Cục Kiểm lâm (Bộ NN-PTNT) đã phải thốt lên như vậy trong cuộc trao đổi với PV chiều qua (23/12) xung quanh loạt bài của NNVN phản ánh tình trạng ào ạt “chảy máu” cây cảnh cổ thụ sang Trung Quốc. 
Ông Đỗ Trọng Kim
Gần 6 nghìn “cây cảnh, cây bóng mát” xuất ngoại
Thưa ông, tình trạng “chảy máu” cây cảnh cổ thụ đã và đang diễn ra rầm rộ ở các cửa khẩu. Ông đánh giá thế nào về thực trạng này?
Ngay sau khi NNVN phản ánh, chúng tôi đã đi kiểm tra thực trạng trên. Báo nêu vấn đề hoàn toàn đúng, nhưng thực tế còn “thảm” hơn rất nhiều. Báo cáo của chi cục kiểm lâm các tỉnh, TP cho biết, chỉ tính riêng từ đầu năm đến nay, các địa phương đã xác nhận, giải quyết cho tiêu thụ 5.872 “cây cảnh, cây bóng mát” các loại, chủ yếu là si, xanh, sến, bằng lăng, kơ-nia, sao đen… Tất cả số lượng này đều có xuất xứ từ rừng tự nhiên, được XK nhiều nhất qua cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn) và Móng Cái (Quảng Ninh).
Các loài cây này được XK gồm cả gốc, rễ, cành lá, có đường kính lớn (nhiều cây có đường kính trên 1m), chiều dài từ 10-12m. Các địa phương có cây gỗ lớn XK nhiều nhất tập trung tại các tỉnh duyên hải miền Trung, từ Thanh Hóa đến Khánh Hòa.
Như vậy, với chức năng của cơ quan quản lý Nhà nước chuyên ngành, ông cho rằng trách nhiệm thuộc về ai?
Chúng tôi đã ngay lập tức phối hợp với Bộ Công an để điều tra, làm rõ thực trạng này. Tôi cho rằng, để xảy ra những vụ việc như trên, thì trách nhiệm lớn thuộc về lực lượng kiểm lâm, đặc biệt là những cán bộ kiểm lâm địa bàn. Thêm nữa, chính quyền cơ sở cũng tiêu cực, dễ dàng chứng nhận cho cây gỗ có nguồn gốc tự nhiên “biến” thành cây gỗ vườn nhà, từ đó đầu nậu lợi dụng để đưa số lượng lớn cây này sang Trung Quốc tiêu thụ.
Khi thực hiện kiểm tra, Cục Kiểm lâm đã phát hiện được trường hợp cán bộ nào vi phạm hay chưa, và cách xử lý thế nào, thưa ông?
Rất tiếc, chúng tôi chưa phát hiện được trường hợp cán bộ kiểm lâm địa bàn nào vi phạm việc này, tức là tham mưu cho chính quyền cơ sở chứng thực để “hợp pháp hóa” cho cây gỗ cổ thụ. Tuy nhiên, hiện Cục đã gửi văn bản đến tất cả các chi cục kiểm lâm tỉnh, TP, kiên quyết điều tra, làm rõ vai trò và trách nhiệm của cán bộ kiểm lâm địa bàn. Trên cơ sở đó, nếu thấy sai, chúng tôi sẽ xử lý theo quy định của pháp luật.
Cấm xuất cây có đường kính từ 25cm
Thực trạng cây cảnh, cây bóng mát bị xuất sang Trung Quốc đã diễn biến từ nhiều năm nay. Tại sao chúng ta lại để nó diễn ra lâu vậy mà không có biện pháp xử lý, thưa ông?
Thực tế là nhiều năm trở lại đây, tại một số địa phương, người dân khai thác cây gỗ rừng tự nhiên để trồng tại vườn nhà là có, đặc biệt là những khu resort, khu du lịch… Tuy nhiên, do nhu cầu bên kia biên giới thời gian gần đây rất lớn, nên thương lái tổ chức thu mua số lượng nhiều, hợp pháp hóa và mang đi tiêu thụ.
Trong việc này, phải nói thẳng là lực lượng kiểm lâm có sơ hở rất lớn trong khâu kiểm tra, giám sát và quản lý rừng. Tuy nhiên, ngay khi phát hiện, chúng tôi đã có nhiều biện pháp nhằm ngăn chặn tình trạng này, như gửi văn bản đến các địa phương, tăng cường kiểm tra giám sát. Nhưng những biện pháp trên xem ra còn nhẹ nên chưa hạn chế được việc XK cây gỗ cổ thụ sang Trung Quốc.
Như vậy thì theo ông, biện pháp nào được cho là mạnh tay để hạn chế, tiến tới dừng hẳn việc buôn bán cây cổ thụ qua biên giới?
Đầu tháng 12/2010, chúng tôi đã tham mưu với Bộ NN-PTNT gửi văn bản đến Thủ tướng Chính phủ để báo cáo tình hình khai thác, tiêu thụ, XK “cây cảnh, cây bóng mát” được khai thác từ rừng tự nhiên. Ngay sau đó, Thủ tướng đã có công văn yêu cầu nghiêm cấm các hoạt động vận chuyển, buôn bán, tàng trữ, XK các loại cây cảnh, cây bóng mát thân gỗ có đường kính đủ quy cách gỗ tròn, có nguồn gốc từ rừng tự nhiên trong nước, cụ thể là đường kính dưới 25cm. Đồng thời, kiểm tra chặt chẽ việc XK này, ban hành quy chế về XK cây cảnh, cây bóng mát, kể cả có nguồn gốc tự nhiên hoặc trồng trong dân, từ đó có căn cứ xử lý.
Ngoài ra, Bộ NN-PTNT sẽ phối hợp với các bộ liên quan ban hành các chế tài xử lý mạnh hơn để chấm dứt tình trạng này.
Trong khi chờ văn bản ban hành thì thực trạng XK cây cảnh cổ thụ vẫn diễn ra ở biên giới. Chẳng lẽ cứ ngồi chờ văn bản, thưa ông?
Cơ quan Hải quan cũng rất khó xử lý, bởi quy định là không kiểm tra đối với nông lâm sản có phép, chỉ trừ có nguồn tin báo chính xác. Tuy nhiên, theo tôi cần ngăn chặn từ nguồn, tức là kiểm tra gắt gao việc xác nhận “cây cảnh, cây bóng mát”, kể cả có nguồn gốc từ vườn nhà. Đây là việc của chính quyền cơ sở và kiểm lâm địa bàn. Chúng tôi đã chỉ đạo tất cả các chi cục kiểm lâm tuyên truyền đến từng cán bộ chiến sỹ quán triệt quy định này. Nếu ai vi phạm, thì cứ theo pháp lệnh cán bộ công chức mà xử lý.
Xin cảm ơn ông!
