Liên kết phát triển chuỗi giá trị lúa

Tham gia hội thảo có trên 300 đại biểu là nông dân, doanh nghiệp, các nhà khoa học, nhà quản lý và chuyên gia nông nghiệp nước ngoài.

Hội thảo do UBND tỉnh Hậu Giang phối hợp với Ban Chỉ đạo Tây Nam bộ và các Viện, trường tổ chức

Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang, ông Trương Cảnh Tuyên, cho biết, hàng năm tỉnh sản xuất trên 200.000ha lúa, sản lượng khoảng 1,2 triệu tấn. Tuy nhiên, sản xuất lúa gạo hiện đang chịu những tác động xấu của biến đổi khí hậu (BĐKH), rõ nhất là những cơn mưa trái mùa, hạn hán, xâm nhập mặn và sâu bệnh ngày càng diễn biến bất thường, các hợp đồng tiêu thụ sản phẩm không ổn định, giá cả bấp bênh… Từ đó, ảnh hưởng lớn đến đời sống người nông dân.

Do đó, cần tìm ra các giải pháp để thúc đẩy mối liên kết “4 nhà”, phát triển sản xuất lúa gạo chất lượng cao theo hướng bền vững, từng bước hướng đến sản xuất lúa sạch.

Đến từ Viện Lúa ĐBSCL, TS Đoàn Mạnh Tường cho rằng, ở góc độ tỉnh Hậu Giang thì việc liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa gạo được thực hiện bằng cách thiết lập các mối quan hệ hợp tác kinh doanh, áp dụng cơ giới, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, khoa học công nghệ, phát triển dịch vụ, tiêu thụ sản phẩm. “Cần xây dựng và thúc đẩy các mối liên kết gồm: nghiên cứu khoa học (trọng tâm là chọn tạo giống); sản xuất hạt giống; chuyển giao kỹ thuật, nâng cao hiệu quả sản xuất; chế biến bảo quan sau thu hoạch; liên kết trao đổi thông tin và tìm kiếm thị trường tiêu thụ”, TS Tường đề xuất.

Thực tiễn hơn, TS Nguyễn Duy Cần, Trưởng Khoa Phát triển Nông thôn, Trường ĐH Cần Thơ, đề xuất Hậu Giang nên chọn mô hình hợp tác xã (HTX) nông nghiệp để thúc đẩy mối liên kết và có thể học hỏi cách làm của các nước đã thành công như Nhật Bản và Thái Lan. Để làm được điều này, một trong những giải pháp khả thi là “nâng cao năng lực cho HTX trồng lúa”. Trước hết, cần thay đổi thái độ “có trách nhiệm” của người sản xuất - kinh doanh, nhằm xây dựng lòng tin, uy tín của sản phẩm. Củng cố lại các HTX, vì HTX vững mạnh sẽ giải quyết được 3 khâu căn bản là cung ứng dịch vụ đầu vào, chế biến nâng cao giá trị và tiêu thụ sản phẩm.

Thúc đẩy liên kết sản xuất sẽ giúp ngành hàng lúa gạo vượt qua những thách thức, nhất là tác động của BĐKH

Là đơn vị đã đầu tư làm cánh đồng lớn tại Hậu Giang nhiều năm nay, ông Đặng Công Bình, Giám đốc DNTN Công Bình cho rằng: “Muốn liên kết được với nông dân để làm chuỗi giá trị lúa gạo thì trước hết phải giúp họ nâng cao được thu nhập, ít nhất là tăng 1,5 lần so với bình thường. Vì sản xuất yêu cầu kỹ thuật cao hơn mà thu nhập chỉ tăng chút đỉnh thì chẳng ai làm. Ngoài ra, rất cần có vai trò can thiệp của nhà nước, nhất là thực hiện “chữ tín” trong ký kết hợp đồng. Nếu để xảy ra “bể hợp đồng” nhiều thì doanh nghiệp sẽ chết, vì không có nguyên liệu chế biến để giao hàng cho đối tác. Lúc này, chuỗi liên kết sẽ sụp đổ”.

Ông Trần Hữu Hiệp, Ủy viên chuyên trách Kinh tế, Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ đề xuất 4 nhóm giải pháp để thúc đẩy liên kết, phát chuỗi giá trị lúa gạo chất lượng cao, gồm: thực hiện tốt khâu quy hoạch - đầu tư, khoa học công nghệ, thị trường và liên kết, nguồn nhân lực. Cụ thể, cần rà soát, quy hoạch lại các sản phẩm chủ lực, trong đó có lúa gạo theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả, dựa trên lợi thế cạnh tranh, tránh dàn trải để tập trung đầu tư chiều sâu; thay đổi tư duy và phương pháp đầu tư, chuyển từ đầu tư theo “đoạn” sang đầu tư theo “chuỗi” sản xuất.