Con trai của Hai Lúa hỏi cha:
- Ba ơi, cái câu “Muốn giàu nuôi cá, muốn khá nuôi heo, muốn nghèo làm lúa” là sao ạ?
- À, đó là câu nói của các cụ ngày xưa. Theo các cụ, phải nuôi cá mới trở nên giàu khó, nuôi heo chỉ khá mà thôi. Còn người làm lúa chắc chắn là nghèo.
- Vậy sao nhà mình không nuôi cá, nuôi heo mà cứ làm lúa hoài?
- Vì làm lúa trước hết là nghề truyền thống mà ông bà để lại, nên ba má theo nghiệp ông bà.
- Dạ, con hiểu.
- Nuôi cá, nuôi heo lại không dễ đâu con. Nếu nuôi nhỏ lẻ vài con heo, và ao cá nhỏ thì chẳng ăn thua gì, thà cứ làm lúa còn hơn. Muốn giàu phải nuôi lớn, nhưng nuôi lớn thì vốn lớn, thậm chí là vốn rất lớn nếu muốn đào ao nuôi cá tra. Nhà mình đâu có đủ tiền để nuôi cá, nuôi heo quy mô lớn.
- Đúng rồi. Con nghe nói để nuôi được 100 tấn cá tra, phải chi phí tới tiền tỷ.
- Hơn nữa, muốn nuôi cá, nuôi heo thành công, chẳng phải dễ đâu, phải có kỹ thuật, con à. Con heo thì dịch bệnh liên miên. Nuôi heo không có kỹ thuật, không biết cách phòng trị bệnh, lỡ dính dịch là tiêu luôn. Nuôi cá mà không biết cách, cá chậm lớn, lỗ vốn như chơi. Chưa kể tới lúc thu hoạch mà giá heo, giá cá rớt thê thảm, thì coi như trở thành con nợ.
- Dạ.
- Bởi vậy, ba má cứ làm lúa cho chắc ăn. Dù gì với cây lúa, mình đã thuộc như trong lòng bàn tay rồi. Giá lúa có lúc cao, lúc thấp, nhưng nhiều năm nay, chưa bao giờ thấp tới mức nông dân bị lỗ. Không như giá cá, giá heo.
- Như vậy, cái câu của các cụ không phải lúc nào cũng đúng.
- Ờ. Nếu cá, heo, lúa cùng phát triển tốt, không bị dịch bệnh, đều bán được giá, thì người nuôi cá sẽ kiếm bộn tiền nhất, rồi tới người nuôi heo, sau cùng mới là người trồng lúa. Còn khi dịch bệnh hết dọa ao cá, đe trại heo, tới hù ruộng lúa, khi giá cả nông sản cứ lên xuống bất tử, chẳng biết đường nào mà lần, trong khi chi phí đầu vào cứ liên tục leo thang chóng mặt, thì chưa chắc anh nuôi cá đã hơn ông nuôi heo, ông nuôi heo đã hơn bà làm lúa. Nói chung là nuôi cá, nuôi heo hay làm lúa thì nhiều lúc vẫn may hơn khôn, con à.
