Như NNVN đã đưa tin, UBND quận Ba Đình (Hà Nội) đang lập đề cương kế hoạch đầu tư dự án tu bổ, tôn tạo di tích chùa Một Cột (ảnh) với tổng kinh phí 31 tỷ đồng. Ý kiến của các nhà khoa học, nhà văn hóa ra sao?
Đại trùng tu?
Chùa Một Cột (Diên Hựu) nằm trong quần thể di tích Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh - là di tích đặc biệt của quốc gia. Với lịch sử lâu đời và giá trị văn hoá, tâm linh, di tích chùa Một Cột đã trở thành biểu tượng của Thủ đô Hà Nội và Việt Nam. Tuy nhiên, hiện chùa Một Cột đang đứng trước nguy cơ xuống cấp.
Theo BQL dự án quận Ba Đình thì mặt nền chùa Một Cột thấp hơn so với các khu vực xung quanh từ 0,5m. Thậm chí có nơi thấp hơn đến hơn 1m. Chính vì vậy, mưa nhỏ thì không sao nhưng hễ mưa to thì bao nhiêu nước ở xung quanh đều đổ vào khu vực chùa, biến nơi đây thành một chiếc ao lớn.
Ông Vũ Kim Khánh, Phó Giám đốc BQL Dự án quận Ba Đình, cho biết: “Hiện tại, BQL đã hoàn thành công tác khảo sát hiện trạng ngôi chùa. Trên cơ sở, hiện trạng đó, BQL dự án sẽ trình phương án tu bổ lên Sở VHTTDL, TP Hà Nội rồi lên Cục Di sản (Bộ VHTTDL). Thậm chí, nếu cần sẽ trình Thủ tướng Chính phủ”.
Ông Khánh cũng cho biết thêm: “Quy hoạch tổng thể của di tích là gần 4000m2, dự kiến nguồn vốn đầu tư cho công trình là hơn 31 tỷ đồng. Trong đó, riêng chi phí xây lắp mới lên tới con số 23 tỷ đồng. Thời gian thực hiện đầu tư từ quý I/2012 đến quý I/2013. Theo đề cương đề xuất điều kiện bố trí kế hoạch chuẩn bị đầu tư dự án tu bổ, tôn tạo di tích chùa Một Cột đang được đưa ra xin ý kiến các phòng, ban chuyên môn của quận thì chùa sẽ được tu bổ các hạng mục như: Cải tạo hệ thống đường dạo, cây xanh, hệ thống hạ tầng kỹ thuật, điện chiếu sáng, hệ thống cấp điện, cấp nước cho các công trình và tổng thể. Tu bổ các thành phần, hạng mục hiện còn (yếu tố gốc) như: Tam quan, tam bảo, nhà mẫu, chùa Một Cột, khu tháp tổ… Như vậy, gần như quần thể chùa Một Cột sẽ được trùng tu, tôn tạo mới”.
31 tỷ quá lớn
KTS Hoàng Đạo Kính, nguyên Chủ tịch Hội KTS Việt Nam thì cho rằng: “31 tỷ đồng để trùng tu chùa Một Cột thì lớn quá. Thực tế chỉ là dột nhà mẫu thì không hiểu số tiền ấy đắp vào đâu? Hiện nay chúng ta trùng tu di tích hay khảo cổ đều làm theo dự án, không nước nào lại biến công trình tu bổ di tích thành một dự án, định số tiền bao nhiêu theo biểu thị cơ bản, chỉ tiện cho việc duyệt thủ tục. Di tích thì cần phải làm hết sức cặn kẽ, hỏng đâu sửa đấy, sửa tối thiểu nhưng đảm bảo hiệu quả tối đa”.
Nhà nghiên cứu văn hóa Hoàng Chương thì cho rằng chùa Một Cột cần được tu bổ nhưng không thể chỉ vì dột và ẩm tường mà làm phải làm hẳn một cuộc đại trùng tu lớn như thế. Ông nhấn mạnh: “Hàng nghìn năm qua, các thế hệ, từ thế hệ này qua thế hệ khác đã bảo vệ và tôn tạo chùa Một Cột giữa Thủ đô. Thế mà những nhà quản lý lại để nó dột nát. Thế nhưng từ cái dột, lại đưa ra việc trùng tu với con số lên tới 31 tỷ đồng, liệu có nên chăng? Tôi nghĩ trùng tu các di tích văn hóa là quá trình liên tục, phải bảo quản, không phải chờ hư hỏng rồi làm mới lại. Tôi cho rằng hỏng bộ phận nào chúng ta cố gắng sửa lại, giữ nguyên trạng của nó, khắc phục những chỗ hỏng, nếu làm mới tốn kém mấy chục tỉ đồng là một sự lãng phí, không cần thiết. Chúng ta cần tiền để làm những dự án khác về văn hóa mà đang gặp khó khăn”.
Tuy nhiên, ông Vũ Kim Khánh cho biết: “Hiện đây mới chỉ là những đề xuất. Còn thực hiện như thế nào thì cần chờ sự góp ý của các nhà sử học, các chuyên gia văn hóa tại một cuộc hội thảo về chùa Một Cột dự kiến sẽ được tổ chức trong tuần này. 31 tỷ chỉ mới là con số đưa ra ban đầu. Rất có thể, số tiền không chỉ dừng lại ở đó. Các phương án trùng tu sẽ được thực hiện trên cơ sở ý kiến của các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa, kiến trúc trong cuộc hội thảo sẽ diễn ra vào tuần tới (đầu tháng 10/2011)”.
