Nhiều đại biểu dự Hội nghị Quy hoạch vùng cây ăn trái tập trung Nam bộ diễn ra hôm qua 9/4 tại TPHCM cho rằng, chúng ta đang quy hoạch theo cảm tính vì chẳng thấy nói đến đầu ra. Trong khi đó, lãnh đạo Cục Trồng trọt thì yêu cầu Hiệp hội trái cây và các doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm thông tin về vấn đề này…
>> Bao giờ hết “ăn chực nằm chờ?”
>> Quy hoạch trái cây: Chỉ còn chờ ý kiến của Bộ
>> Ngành trái cây đang đi... lộn đầu
>> Chợ đầu mối trái cây quốc gia chết yểu
>> Mon men ra ''biển lớn'' đã... nát bươm !
>> Đánh vật với tiêu chuẩn
Sau khi nghe hàng loạt tham luận của các đại biểu, TS. Võ Mai – nguyên Chủ tịch Hiệp hội trái cây VN bức xúc cho rằng: “Đáng ra quy hoạch phải dựa trên khả năng đầu ra của sản phẩm. Nhưng từ sáng đến giờ tôi chưa nghe thấy bất cứ bản tham luận nào nói vấn về vấn đề thị trường, đầu ra. Như vậy là chúng ta đang quy hoạch theo cảm tính!”. Bà Mai cho rằng, Nếu làm bài bản, Bộ NN-PTNT phải phối hợp với Bộ Công thương, Hiệp hội rau quả VN nghiên cứu kỹ về vấn đề thị trường, nghiên cứu cung cầu của từng loại trái chủ lực của các quốc gia XK lớn (thậm chí toàn cầu), trên cơ sở đó các tỉnh mới có căn cứ để quy hoạch trái cây theo thế mạnh của mình. Bộ NN-PTNT cũng từ đó mới có thể điều chỉnh để quy hoạch bài bản và hợp lý tổng thể ngành trái cây VN theo đúng nhu cầu thị trường thế giới và trong nước. “Chứ giờ quy hoạch kiểu này, bà con nông dân trồng rồi không biết để làm gì, bán cho ai?” – TS. Mai nói.
Thanh long đang cho thu nhập tốt, nhưng nếu diện tích trồng tăng nhiều thì sẽ ra sao?
Mặc dù sau đó có ý kiến cho rằng, việc nghiên cứu thị trường đầu ra đã được Bộ NN-PTNT thực hiện từ năm 2006, đến giờ chỉ rà soát lại để thực hiện quy hoạch thôi. Nhưng trao đổi riêng với PV, một chuyên gia ngành trái cây khẳng định: “Nếu nghiên cứu từ năm 2006 thì đến nay đã 6 năm, cung cầu thị trường thay đổi từng ngày, từng tháng nên nghiên cứu đó không còn tác dụng nữa”. Vị này còn cho rằng, nghiên cứu thị trường này thực chất cho giai đoạn 2006 – 2010, giờ đã là năm 2012 thì càng không thể áp dụng được.
Trong khi đó, sau khi nghe ông Nguyễn Văn Kỳ - Tổng Thư ký Hiệp hội rau quả VN thắc mắc: “Khi có quy hoạch rồi, vấn đề đặt ra là làm thế nào để nông dân làm theo quy hoạch này đây?”, thì PGS.TS Phạm Văn Dư – Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt đặt yêu cầu trở lại: “Đầu năm, Hiệp hội các anh phải đưa chúng tôi danh sách các thị trường nhập khẩu rau quả là bao nhiêu, Cục sẽ phối hợp với các địa phương, nông dân trồng đảm bảo có nguồn hàng đúng chất lượng yêu cầu thôi”. Với đối thoại này, nhiều người càng tỏ vẻ băn khoăn là việc quy hoạch vùng trái cây của ta đúng là đang mù mờ đầu ra!
Việc quy hoạch gây lo lắng còn thể hiện ngay trong Hội nghị, khi lần lượt đại diện nhiều tỉnh lên xin điều chỉnh hoặc đăng ký thêm diện tích trồng trái cây đặc sản của tỉnh mình. Đại diện tỉnh Tiền Giang xin đăng ký đến năm 2020 phát triển 8.000 ha xoài cát Hoà Lộc, 5.000 ha thanh long, 5.000 ha vú sữa Lò Rèn, 8.000 ha sầu riêng, 14.000 ha khóm, 8.000 ha nhãn, 8.000 ha cam sành, 2.000 ha sơ ri… nhưng cũng không thấy đề cập đến sẽ tổ chức đầu ra thế nào, dự báo cung cầu thị trường, không biết các tỉnh khác có “đụng hàng” với mình hay không.
Quy hoạch vùng trái cây nhưng chưa có cơ sở thị trường thì làm sao thành công?
Tương tự đại diện tỉnh Bình Thuận lên thông báo, diện tích thanh long đã vượt qua mong đợi của tỉnh khi đạt tới 176.000 ha. Do cây thanh long hiện vẫn cho thu nhập khá tốt nên nông dân tăng diện tích rất nhiều, vì thế Bình Thuận cũng xin đăng ký tăng diện tích đến năm 2020 là 20.000 ha!... Tiếp theo, đại diện tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cũng xin điều chỉnh lại vùng trái cây đặc sản của mình. Đứng trước tình hình này, nhiều đại biểu khẳng định: Các tỉnh phải quy hoạch làm sao gom thành vùng nguyên liệu theo sự điều tiết chung của cả nước, chứ không thể tỉnh nào cũng báo cáo lên theo diện tích riêng của mình, sau đó hợp lại để thành quy hoạch chung được.
| Về vấn đề kiểm dịch thực vật, khi ông Nguyễn Hữu Huân – Phó Cục trưởng Cục BVTV khẳng định, tất cả các quy định của EU hay các thông tin về quy định kiểm dịch thực vật tại thị trường lớn đều được Cục BVTV đăng tải trên mạng, các tỉnh và doanh nghiệp phải thường xuyên lên theo dõi. Lập tức, một đại biểu cho rằng, đây là vấn đề hết sức “nóng” và nhạy cảm, Cục BVTV khi có thông tin gì về việc cấm hay tháo gỡ rào cản ở thị trường nào, thì nên làm công văn gửi ngay cho các địa phương để thông báo. “Chứ bây giờ cứ nói đã đưa hết lên mạng, nhưng đâu phải ai cũng biết để coi. Nhiều khi ngồi máy vi tính chỉ có các chuyên viên đọc, còn lãnh đạo sở ngành không biết thì đâu có giải quyết được gì cho ngành trái cây?!” – vị này nói. |
Một vị đại diện tỉnh Vĩnh Long còn khẳng định, tại tỉnh này có 3 loại đặc sản là bưởi Năm Roi, cam sành và nhãn đang phát triển theo vùng chuyên canh thì bị dịch bệnh hoành hành khắp nơi. Bưởi Năm Roi thì bị sâu đục trái tấn công; cam sành cũng bị dịch hại gây điêu đứng, vườn xấu tuổi thọ ngắn; còn nhãn thì bị chổi rồng gây đại dịch khiến nông dân muốn chặt bỏ để trồng cây khác. Vì thế, quy hoạch thì phải tập trung chính sách và chiến lược đầu tư cho KHKT, khuyến nông, đẩy lùi dịch bệnh, nếu không cũng chỉ là làm cho có, không thể thực hiện như mục tiêu được.
Ngoài ra, nhiều đại biểu cho rằng, ngành trái cây VN thua Trung Quốc bởi không có doanh nghiệp lớn, không có thương hiệu lớn đủ mạnh để kéo mặt hàng này đi lên. Vì thế, quy hoạch cũng phải gắn với chính sách đặc biệt để hình thành các doanh nghiệp trái cây đủ lớn, đủ mạnh, đủ “tầm” thương hiệu để đưa trái cây ra với thế giới. Bên cạnh đó, cần phải sớm khắc phục vấn đề bảo quản sau thu hoạch, công nghệ chế biến… của VN gần như bỏ “trắng” khiến mặt hàng trái cây vô cùng nhạy cảm với thời gian của chúng luôn thua “đau” trên thương trường.
