Nhiệm vụ chính trị trọng tâm
Phần lớn các công trình hồ chứa trên địa bàn tỉnh Bắc Giang đã được đưa vào sử dụng khai thác hơn 40 năm, nhiều hồ đập đã xuống cấp, không đủ năng lực thực hiện tưới tiêu, phục vụ sản xuất, sinh hoạt của người dân và tác động tiêu cực đến công tác phòng chống lụt bão trước những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.
Trước khi có Dự án WB8, 04 hồ lớn ở huyện Lục Nam, có dung tích thiết kế từ 700 nghìn m3 đến khoảng 2 triệu m3, gồm: Ba Bãi, Chùa Ông, Khe Ráy, Khe Cát. Các công trình hồ chứa đều ở trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng, các hồ này đều có tình trạng thân đập bị thẩm lậu, rò rỉ nước, tràn xây bằng gạch bị lún, cống bị rò rỉ, nhiều hồ có tổ mối ở thân đập cần xử lý. Trong mùa mưa lũ, các hồ nêu trên cũng chỉ có thể tích được lượng nước từ 30% đến 50% so với dung tích thiết kế nếu tích lượng nước vượt quá số lượng trên sẽ gây ra mất an toàn hồ đập.
Tương tự, tại các huyện Lục Ngạn, Sơn Động, Yên Thế, nhiều hồ chứa cũng ở trong tình trạng như ở Lục Nam. Ngoài ra, tại Lục Ngạn, hồ Khuôn Thần, xã Kiên Lao có dung tích thiết kế hơn 16 triệu m3, được xây dựng cách đây hơn 50 năm, nhằm bảo đảm nước tưới cho sản xuất nông nghiệp của các xã Kiên Lao, Kiên Thành, Thanh Hải. Qua thời gian sử dụng, do hạn chế về kinh phí duy tu, bảo dưỡng nên đến nay, nhiều hạng mục xuống cấp. Mái đá thượng lưu bị phong hóa vỡ vụn, xô tụt nhiều chỗ; mái hạ lưu bị xói lở, xuất hiện nhiều tổ mối ở các cao trình; đoạn tiếp giáp giữa hai bên đầu tràn xả lũ có hiện tượng rò rỉ nước. Cũng tại Lục Ngạn, hồ Đá Mài đang có hiện tượng thấm tại chân đập phía vai phải, phần mái đất tiếp giáp chân bê-tông của đập phụ hai bị xói lở gây lún võng bê-tông lát mái…
Trên địa bàn tỉnh Bắc Giang, phần lớn các hồ chứa được xây dựng từ những năm 70 - 80 của thế kỷ trước, trong đó có nhiều công trình xuống cấp nghiêm trọng, nhưng để cải tạo, nâng cấp cần số tiền rất lớn lên đến hàng trăm tỷ đồng. Trong khi ngân sách địa phương lại rất eo hẹp.
Do đó, nguồn vốn từ ngân hàng thế giới thông qua Dự án WB8 tài trợ cho việc nâng cấp, sửa chữa 11 hồ chứa trên địa bàn tỉnh Bắc Giang là một “liều thuốc” quý giá đã góp phần nâng cao an toàn hồ đập, đảm bảo cấp nước phục vụ dân sinh trên địa bàn tỉnh. Và được UBND tỉnh Bắc Giang coi là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm. Đặc biệt, WB8 được đưa vào danh sách là một trong những dự án trọng điểm của tỉnh.
Hồ Khe Ráy thay da đổi thịt nhờ Dự án WB8. (ảnh Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng các công trình giao thông, nông nghiệp tỉnh Bắc Giang).
Với tổng mức kinh phí thực hiện các tiểu dự án thuộc chương trình WB8 tại tỉnh Bắc Giang được UBND tỉnh phê duyệt là 224.690.000.000 VNĐ tương đương 9.990.000 USD, trong đó phần vốn của ngân hàng thế giới là 9.460.000 USD và phần vốn đối ứng là 530.000 USD.
Trên toàn tỉnh có 11 công trình hồ chứa được ngân hàng thế giới đưa vào chương trình WB8, nằm trên 04 huyện gồm Lục Ngạn, Lục Nam, Sơn Động, Yên Thế. Đây là những huyện thuộc khu vực miền núi, với điều kiện thổ nhưỡng khó khăn, cùng với đó các hồ chứa này đều phục vụ cho những vùng chuyên canh trọng điểm trong sản xuất nông nghiệp của tỉnh
Sau gần 5 năm thực hiện chương trình WB8 do Ngân hàng thế giới tài trợ đã cho thấy những hiệu quả rõ rệt tại Bắc Giang, điều này đã phát huy nhiệm vụ cấp nước cho sản xuất nông nghiệp và dân sinh, đảm bảo an toàn cho công trình và vùng hạ du, cải tạo cảnh quan môi trường vùng dự án, góp phần cải thiện đời sống nhân dâng trong vùng.
Trao đổi với Báo Nông nghiệp Việt Nam, ông Nguyễn Văn Dĩnh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Bắc Giang. So với các năm trước, nguồn vốn từ WB8 góp phần đảm bảo an toàn hồ đập cũng như góp phần vào công tác phòng chống thiên tai. Vì các hồ này nằm trên khu vực miền núi của nên đây sẽ trở thành những “quả bom nước” nếu như không được kịp thời nâng cấp, sửa chữa. Nguồn vốn của WB8 đã góp phần nâng cao an toàn cho bà con dưới hạ du, đồng thời cung cấp một lượng nước tưới cần thiết cho bà con nông dân.
Mặt khác, các công trình nâng cấp hồ chứa cũng tăng khả năng trữ nước, phục vụ cho cuộc sống sản xuất dân sinh cho bà con nông dân. Trước đây, hệ thống cống bị rò rỉ, hồ chứa không được nâng cấp nên trữ nước kém. Việc tăng khả năng trữ nước, ngoài phục vụ cho sản xuất nông nghiệp, một số hồ cũng cung cấp nước cho nhà máy sản xuất nước sạch phục vụ bà con nông dân, đảm bảo tiêu chí phát triển nông thôn mới.
Hồ Làng Thum ( Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng các công trình giao thông, nông nghiệp tỉnh Bắc Giang)
Phấn đấu hoàn thành trong năm 2021
Theo ông Nguyễn Bình Dương, Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng các công trình giao thông, nông nghiệp tỉnh Bắc Giang, dự án WB8 tỉnh Bắc Giang được chia làm 2 tiểu dự án gồm 11 công trình hồ chứa nằm trên địa bàn 4 huyện gồm Lục Ngạn, Lục Nam, Yên Thế, Sơn Động. Tính đến thời điểm hiện tại, công trình Hồ Làng Thum, huyện Lục Ngạn đã hoàn thành và nghiệm thu ngày 30/11/2021. Công trình Hồ Khe Ráy, huyện Lục Nam đã hoàn thành phần xây lắp (tràn xả lũ, khoan phụt chống thấm đập đất; phần đập đất, lắp đặt thiết bị cơ khí, cống lấy nước, nhà và đường quản lý vận hành) khối lượng thực hiện đã đạt 100%. Đối với các công trình còn lại sẽ phấn đấu hoàn thành trong tháng 12/2021.
Cụ thể, các công trình còn tồn đọng tại huyện Lục Nam gồm các hồ Chùa Ông đã hoàn thành khối lượng đạt 95% với các hạng mục cống lấy nước, khoan phụt, xử lý mối đập đất, tràn xả lũ, mái hạ lưu, nhà quản lý vận hành; cơ bản hoàn thành mái thượng lưu; Đang thi công đường quản lý; quan trắc thiết bị văn phòng. Hồ Ba Bãi các hạng mục Nhà quản lý, cống lấy nước, tràn xả lũ, khoan phụt chống thấm đập đất, Mái đập thượng, hạ lưu; Nhà vận hành, nhà van đã được hoàn thiện, hiện đang thi công đường quản lý vận hành; quan trắc thiết bị văn phòng khối lượng thi công đạt 96%. Hồ Khe Cát đạt 95%, theo đó, đã hoàn thành cống lấy nước và đắp hoàn trả móng cống, khoan phụt chống thấm và xử lý mối đập, lắp đặt thiết bị cơ khí; nền đường quản lý; tràn xả lũ. Hoàn thiện rãnh xiên thoát nước mái hạ lưu, đổ bê tông kênh chuyển tiếp sau cống. Hạng mục quan trắc và thiết bị văn phòng đang thi công
Tại huyện Lục Ngạn, hồ Bầu Lầy tiến độ đạt 95% hiện còn đang thi công đường quản lý số 1, mặt đập phụ số 4, hồ Đồng Man đang thi công bê tông mặt đập, đường quản lý, quan trắc khối lượng công việc đạt 95%.
02 hồ chứa tại huyện Sơn Động gồm hồ Khe Đặng khối lượng thi công đạt 99% trong đó đã thi công hoàn thành phần xây lắp; Còn lại hạng mục: thay thế thiết bị cơ khí, quan trắc, thiết bị văn phòng đang được thi công; hồ Khe Chão đạt 98% đã hoàn thành đập tràn xả lũ; Tháp van cống lấy nước; kênh BTCT sau cống lấy nước; Mái hạ lưu đập; Khoan phụt chống thấm thân đập; Lát đá mái thượng lưu, xây rãnh mái hạ lưu, sửa chữa nhà quản lý. Hiện đang thi công đường quản lý.
Tại huyện Yên Thế, công trình hồ Chồng Chềnh khối lượng thi công đạt 95% trong đó đã hoàn thành khoan phụt chống thấm đập đất, tràn thi công, nhà quản lý. Đang thi công đường quản lý, hồ Chín Suối đạt 93% trong đó đang thi công tràn xả lũ đạt 80% và đường quản lý.
