Bảo hộ tốt giống bản quyền sẽ thúc đẩy việc tạo ra nhiều giống tốt. Ảnh: Minh Sáng.
PGS.TS Nguyễn Minh Châu, nguyên Viện trưởng Viện Cây ăn quả Miền Nam, cho biết, ở các nước tiên tiến như Mỹ, Úc, New Zealand … các viện nghiên cứu, lai tạo giống có kinh phí hoạt động hàng năm rất lớn nhờ bán bản quyền giống và làm dịch vụ cho các doanh nghiệp.
Do đó, việc bán được bản quyền giống sẽ là một giải pháp quan trọng để tạo kinh phí hoạt động cho các viện nghiên cứu giống ở Việt Nam. Nhờ bán bản quyền giống, các viện sẽ có kinh phí để tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu, chọn tạo ra những giống mới.
Không những thế, có những doanh nghiệp khi được viện nghiên cứu tin tưởng, "gửi gắm" bản quyền giống, đã tiếp tục đồng hành với viện trong công tác nghiên cứu, lai tạo những giống mới.
Ông Trương Phan Khải, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Cây ăn quả Lộc Trời, chia sẻ, trong việc ký kết nhượng quyền sản xuất, kinh doanh giống xoài Cát Lộc với Viện Cây ăn quả Miền Nam, ngoài thương lượng về bản quyền, Lộc Trời cũng sẽ đồng hành cùng các nhà khoa học của viện. Theo đó, hàng năm, Lộc Trời sẽ trích ra một phần lợi nhuận để để hỗ trợ thêm kinh phí cho viện nghiên cứu những giống mới.
Một lợi ích lớn từ việc làm tốt công tác bảo hộ các giống có bản quyền là cơ hội để tiếp cận với các giống tốt của nước ngoài. PGS.TS Nguyễn Minh Châu, cho hay, ở nước ngoài có rất nhiều giống cây ăn trái tốt, và họ sẵn sàng chia sẻ giống với chúng ta với điều kiện Việt Nam phải thực thi tốt việc bảo hộ cho các giống có bản quyền. Lâu nay, việc vi phạm bản quyền giống ở Việt Nam còn phổ biến nên các viện nghiên cứu nước ngoài vẫn e ngại, chưa muốn chia sẻ các giống tốt.
Chính vì vậy, để thúc đẩy việc nhượng quyền sản xuất, kinh doanh giống có bản quyền giữa các viện với các doanh nghiệp, hợp tác xã …, trước hết phải làm tốt công tác bảo hộ bản quyền giống.
Theo PGS.TS Nguyễn Minh Châu, chỉ cần Luật Sở hữu trí tuệ được thực thi tốt trong việc bảo hộ bản quyền giống, thì người ta sẽ không dám vi phạm bản quyền giống cây ăn trái cũng như các giống cây khác. Không chỉ giống có nguồn gốc từ lai tạo trong nước mà cả giống nhập khẩu từ nước ngoài cũng cần được bảo hộ bản quyền một cách chặt chẽ.
Khi ấy, sẽ thúc đẩy các doanh nghiệp, hợp tác xã … mạnh dạn hơn trong việc tìm mua các giống có bản quyền từ các viện nghiên cứu để tổ chức sản xuất, kinh doanh. Các viện nghiên cứu ở nước ngoài cũng sẽ sẵn sàng chia sẻ giống khi thấy Việt Nam đã làm tốt công tác bảo hộ bản quyền giống.
Bên cạnh đó, cần có những cơ chế, chính sách hợp lý để các viện, các nhà khoa học có đủ kinh phí, thời gian để thực hiện nghiên cứu, lai tạo ra những giống mới và có kinh phí để thông tin, quảng bá về những giống đó cũng như các giống có những đặc tính tốt đang cần được giới thiệu, phổ biến rộng rãi hơn.
