Giá tăng gấp đôi, sốt hàng
Từ đầu mùa mưa đến nay, không khí ở nhiều vườn ươm cây giống cà phê khu vực phía tây tỉnh Gia Lai hết sức nhộn nhịp. Tại các huyện trọng điểm về cây cà phê như Đăk Đoa, Chư Prông, Chư Sê, Chư Păh…, người dân tấp nập tìm đến mua cây giống để trồng tái canh trên những diện tích đã già cỗi, năng suất thấp.
Điều đáng nói là đến thời điểm hiện tại, giá cây giống cà phê cũng đã tăng cao gần gấp đôi so với khoảng thời gian 5 năm trở lại đây. Mặc cho cây giống tăng giá, nhiều vườn ươm vẫn bị động do không còn đủ cây giống cung cấp cho người mua.
Cây giống cây cà phê đang được nhiều hộ dân "săn đón". Ảnh: Đăng Lâm.
Cụ thể, cây cà phê giống những năm trước có giá từ 3.000 - 4.000 đồng/cây, còn những ngày đầu mùa mưa năm nay, nhà vườn đã bán ra với giá từ 3.500 - 4.500 đồng/cây, sau đó là 6.000 - 7.000 đồng/cây và hiện tại đã lên đến 8.000 - 8.500 đồng/cây. Mặc cho giá cây giống cà phê tăng cao ngất ngưởng, nông dân vẫn tìm mua về trồng dặm trong vườn cà phê của gia đình.
Ông Đinh Văn Toàn (tổ dân phố 1, thị trấn Ia Kha, huyện Ia Grai) vừa trồng mới 800 cây cà phê giống TRS1 đăng ký mua theo giá hỗ trợ từ cuối năm 2022, mỗi cây có giá 2.500 đồng.
“Bây giờ mua ở các vườn ươm thấp nhất cũng 6.000 đến 8.000 đồng mỗi cây, nhưng cũng không còn cây để mua nữa. Chỉ có năm nay giá cây cà phê giống mới tăng cao như thế này”, ông Toàn cho biết.
Ở làng Phăm Ó (xã Bar Măih, huyện Chư Sê), vườn cà phê 1,2ha của ông Nao (dân tộc BahNar) đã hơn 20 năm tuổi, đến nay nhiều cây già cỗi, năng suất thấp nên từ 2 năm trước, ông đã chặt bỏ những cây kém năng suất, mua giống mới về trồng lại theo hướng vừa tái canh vừa duy trì nguồn thu nhập. Riêng năm nay, giá cây cà phê giống tăng cao hơn những năm trước nên ông chỉ mua 20 cây cà phê giống TR4 với giá 10 ngàn đồng/cây, tăng gần gấp đôi so với năm ngoái.
Không chỉ giá tăng cao, hiện nay hầu hết các vườn ươm cũng không còn đủ lượng cây giống cung ứng cho người dân trồng tái canh.
Hiện giá cây giống cà phê đã tăng gấp đôi, nhưng vẫn cạn nguồn cung cấp. Ảnh: Đăng Lâm.
Ở thời điểm này những năm trước, vườn ươm của ông Cao Văn Hiếu (thôn 8, xã Nghĩa Hưng, huyện Chư Păh) vẫn chưa bán hết 10 ngàn cây giống cà phê chất lượng cao. Thậm chí có năm không bán hết, ông phải chấp nhận lỗ để phá bỏ, chuẩn bị hạt giống, đất và bao bì ươm vụ mới. Riêng năm nay, mới giữa tháng sáu, toàn bộ cây cà phê giống đã tiêu thụ sạch. Đặc biệt, giá tăng cao hơn mọi năm nhưng cũng không còn cây để bán.
“Nguyên nhân giá cà phê giống năm nay tăng cao là do người dân bỏ chanh dây trồng tái canh vườn cà phê dẫn đến nguồn cung ứng không đủ. Nhờ giá thuận lợi, năm nay trừ chi phí đầu tư, tôi còn lợi nhuận hơn 50 triệu đồng”, ông Hiếu chia sẻ.
Theo ông Lê Phú Dũng, cán bộ phụ trách Trạm Thực nghiệm Giống cây lâm nghiệp (thuộc Trung tâm Nghiên cứu Giống cây trồng tỉnh Gia Lai): Nhiều năm qua, đơn vị cung cấp các giống cà phê năng suất, chất lượng cao như TRS1, TR4 phục vụ người dân trồng tái canh, mỗi năm khoảng 50 - 60 ngàn cây. Mọi năm, phải đến cuối tháng 7 dương lịch Trung tâm mới có thể tiêu thụ hết 60 ngàn cây giống cà phê.
“Chỉ có năm nay người dân mua cây giống cà phê về trồng tái canh nhiều, do đó không chỉ đơn vị mà các vườn ươm khác cũng bị động do không đủ nguồn cung cấp cho nông dân. Hiện 50 ngàn cây cà phê giống của Trung tâm đã bán hết từ nhiều ngày trước”, ông Dũng cho biết.
Không mở rộng diện tích, chỉ nên tái canh diện tích già cỗi
Theo Sở NN-PTNT tỉnh Gia Lai, toàn tỉnh hiện có 98.728ha cà phê, năng suất trung bình năm 2022 ước đạt 30,2 tạ/ha. Theo nhiều người trồng cà phê ở đây, giá cây cà phê giống năm nay tăng cao do giá cà phê nhân trên thị trường thế giới tăng đến 65 triệu đồng/tấn nhân.
Ngoài ra thời gian qua, người dân đã phá những vườn cà phê già cỗi, năng suất thấp để cải tạo đất, chuyển sang trồng chanh dây, song do giá chanh dây đang giảm nên người dân mua giống cà phê trồng tái canh lại dẫn đến giá cây giống tăng cao.
Các tỉnh Tây Nguyên đang đẩy mạnh tái canh cà phê, dẫn đến giá cây giống tăng cao. Ảnh: Đăng Lâm.
Theo ông Nguyễn Hồng Ánh (thôn 19, xã Ia Tiêm, huyện Chư Sê): “Vừa rồi tôi mua 260 cây giống cà phê trồng tái canh, dù giá tăng cao hơn những năm trước nhưng đây là cây trồng dài ngày nên phải lựa chọn đơn vị cung cấp uy tín, đảm bảo chất lượng nguồn giống tốt để tránh rủi ro”.
Không chỉ nông dân mà các địa phương hỗ trợ cây cà phê giống cho người dân trồng tái canh cũng đang gặp không ít khó khăn bởi giá cà phê giống tăng cao.
Ông Nguyễn Văn Luyến, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Chư Prông cho biết: Năm nay, huyện có kế hoạch hỗ trợ giống cho người dân một số xã trồng tái canh với diện tích hơn 67ha cà phê già cỗi. Tuy nhiên, hiện nay giá cây cà phê giống trên thị trường tăng cao hơn mọi năm khiến đơn vị gặp không ít khó khăn trong quá trình tổ chức đấu thầu để cung cấp cây giống chất lượng cao cho người dân.
“Dù vậy, hiện nay chúng tôi vẫn đang nỗ lực tìm đơn vị cung cấp giống đảm bảo chất lượng, nhằm hỗ trợ người dân tái canh kịp thời vụ”, ông Luyến cho biết.
Ông Đoàn Ngọc Có, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Gia Lai cho biết: Hiện nay, giá cà phê nhân trên thị trường đang tăng cao, ngành nông nghiệp tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc và các địa phương đẩy mạnh công tác khuyến nông, hướng dẫn người dân tái canh cà phê trên những diện tích già cỗi, năng suất thấp bằng giống mới có năng suất, chất lượng cao, kháng sâu bệnh như TRS1, TR4, TR9 đã được Bộ NN-PTNT công nhận là giống năng suất, chất lượng cao, thích ứng trong điều kiện biến đổi khí hậu để trồng tái canh năm 2023. Bên cạnh đó, đẩy mạnh sản xuất cà phê theo tiêu chuẩn 4C,UTZ, VietGAP, hữu cơ và tưới nước tiết kiệm…
Cây giống cà phê chất lượng cao, kháng bệnh đang được người dân lựa chọn. Ảnh: Đăng Lâm.
“Cà phê là cây dài ngày, sau 3 năm mới thu hoạch nên chỉ tái canh lại trên những diện tích già cỗi, năng suất thấp, không nên thấy giá cà phê nhân tăng mà mở rộng diện tích ồ ạt. Hơn nữa, cần thực hiện đúng kế hoạch tái canh của tỉnh và định hướng tái cơ cấu ngành nông nghiệp để mang lại hiệu quả kinh tế, tránh chạy theo giá”, ông Có nhấn mạnh.
Cũng theo ông Có, hiện nay công tác quản lý giống, vật tư nông nghiệp đã được phân cấp, vì vậy các địa phương cần tăng cường công tác quản lý giống cà phê và nguồn vật tư nông nghiệp đảm bảo chất lượng, giúp nông dân sản xuất cây cà phê ổn định để mang lại giá trị cao trong xuất khẩu.
TS Phan Việt Hà, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên, cho biết: Hiện tại, giá cây giống cà phê đã tăng từ hai đến ba lần, và thực tế cũng không còn nhiều cây giống. Nguyên nhân giá cây giống cà phê năm nay tăng đột biến là do giá cà phê nhân trên thị trường tăng cao, bên cạnh đó, giá chanh leo thời gian qua xuống thấp, do đó người dân tập trung mua giống về tái đầu tư cho những vườn cà phê già cỗi.
Theo TS Phan Việt Hà, thời điểm hiện tại, giá một cây giống cà phê thực sinh tại Viện là 3.500 đồng (giá ngoài thị trường là 7.000 - 8.000 đồng/cây), khoảng 7.000 đồng/cây ghép. Hiện tại, khoảng 1 triệu cây giống cà phê của Viện trong năm nay đều đã có đơn đặt hàng. “Bà con nên tìm mua cây giống cà phê ở những cơ sở, vườn ươm có uy tín, chứng minh được nguồn gốc giống”, TS. Hà khuyến cáo.
