4 
Thử nghiệm máy khử mùi chuồng trại chăn nuôi AT-01 tại xã Đại Hà, huyện Kiến Thụy. Ảnh: Đinh Mười.
Lợn khỏe, người chăn nuôi vui vẻ
Với quy mô trang trại có thể nuôi tối đa khoảng 300 con lợn, nhưng nhiều năm trở lại đây gia đình chị Đào Thị Chiến, trú tại thôn Ngọc Liễn, xã Đại Hà, huyện Kiến Thụy chỉ dám dừng lại ở mức trên dưới 100 con. Việc này không chỉ lãng phí cơ sở vật chất đã đầu tư mà lợi nhuận thu về thấp, thậm chí không bõ bèn so với công sức bỏ ra, nhưng người dân không thể làm khác.
“Dịch giã chưa ổn định với lại nuôi nhiều nặng mùi, ảnh hưởng đến hàng xóm nên chúng tôi không dám nuôi tối đa”, chị Đào Thị Chiến, vừa dọn dẹp chuồng trại xong để chuẩn bị cho lứa lợn mới than vãn.
Qua tìm hiểu thực trạng này đang xảy ra không chỉ với gia đình chị Chiến mà hầu như các nơi ở Hải Phòng đều vậy, ngoài lí do dịch giã, ô nhiễm môi trường là một trong những mối lo thường trực của những người chăn nuôi.
Người dân chăn nuôi gia trại và hộ gia đình thường ăn ở ngay tại trại chăn nuôi nên mùi hôi thối, khai và ruồi muỗi bay trực tiếp vào nhà. Do đó, nguy cơ mắc các bệnh tiêu hóa, đau mắt, ghẻ lở, viêm phổi là rất lớn, đặc biệt nguy hiểm cho sức khỏe người già và các trẻ nhỏ.
Theo Trung tâm Khuyến nông Hải Phòng, hiện ngành chăn nuôi gia súc đang phát triển rất mạnh mẽ và tổng đàn tăng nhanh giúp các trang trại, gia trại, hộ gia đình, đem lại nguồn thu lớn về kinh tế cho người dân và doanh nghiệp, thúc đẩy nền kinh tế đất nước phát triển, tạo thêm nhiều công ăn việc làm cho xã hội.
Song song với tình hình phát triển số lượng đàn gia súc, việc thúc đẩy năng suất, đẩy mức lợi nhuận thực trạng ô nhiễm chất thải trong chăn nuôi gia súc hiện nay đáng báo động với các trang trại, gia trại, hộ gia đình.
Việc cấp thiết đưa ra các giải pháp để giải quyết vấn đề ô nhiễm, gây mùi trong khu dân cư cần có ý thức cao về môi trường của các trang trại, gia trại, hộ chăn nuôi. Còn đối với các trang trại, gia trại, hộ chăn nuôi cần giải quyết ngay việc xử lý ô nhiễm môi trường như giảm ngay mùi hôi thối, ruồi muỗi, nước thải, chất thải rắn,...
Cán bộ Trung tâm Khuyến nông Hải Phòng triển khai thử nghiệm máy AT-01 tại hộ ông Cao Đức Tỏi. Ảnh: Đinh Mười.
Sẽ thử nghiệm thêm
Từ yêu cầu thực tiễn, năm 2022, Trung tâm Khuyến nông Hải Phòng đã hợp tác với một doanh nghiệp thử nghiệm và đưa vào sử dụng thử nghiệm máy khử mùi chuồng trại chăn nuôi AT-01 tại chính hộ gia đình ông Cao Đức Tỏi, bước đầu đã cho kết quả khả quan.
Máy khử mùi chuồng trại chăn nuôi AT-01 có nguồn gốc từ Đài Loan, được Công ty Agrihightech phân phối tại Việt Nam, sử dụng công nghệ điện hóa, là một trong những công nghệ hiện đại được sử dụng nhiều tại các nước phát triển như Nga, Nhật Bản, Tây Âu, Mỹ … trong các lĩnh vực như y tế, trồng trọt, chăn nuôi. Sản phẩm của AT-01 là dung dịch ion hoá, không chứa hóa chất độc hại, từ nước muối (NaCl), qua hệ thống điện phân tạo thành nước dung dịch khử khuẩn, khử mùi.
Thiết bị để thử nghiệm gồm máy khử mùi AT-01, bể dung dịch nước muối 200 lít; bể dung dịch pha loãng 1m3, máy bơm nước 2 cái; hệ thống ống nước và pép phun sương; thiết bị đo khử mùi. Sau đó lắp đặt hệ thống hẹn giờ theo định kỳ phun theo chế độ hẹn giờ rồi cho phun khử mùi sau mỗi lần rửa chuồng và phun thêm 4 lần nữa vào các thới điểm 11 giờ, 13 giờ, 17 giờ và 2 giờ.
Kết quả ban đầu, lượng mùi do chất thải của chuồng nuôi ra môi trường cũng như trong chuồng nuôi giảm từ 70-80%, còn về đo bằng thiết bị đo qua các ngày đo đánh giá nồng độ H2S sau khi rửa bằng dung dịch từ máy khử mùi AT-01 giảm từ 21-73% so với rửa chuồng bằng nước thông thường.
Máy khử mùi chuồng trại chăn nuôi AT - 01 đang thử nghiệm tại hộ gia đình ông Cao Đức Tỏi. Ảnh: Đinh Mười.
“Từ khi áp dụng công nghệ này chuồng trại ít mùi hẳn, lợn khỏe thì người khỏe, về cơ bản là ưng ý nhưng cần kiểm chứng thêm, hơn nữa là đắt quá, nếu tầm dưới 100 triệu thì chúng tôi mua luôn”, ông Tỏi bộc bạch.
Tiến sĩ Vũ Đức Hạnh, người trực tiếp triển khai dự án cho biết, sản phẩm của AT-01 là dung dịch ion hoá, không chứa hóa chất độc hại, từ nước muối (NaCl), qua hệ thống điện phân tạo thành nước dung dịch khử khuẩn, khử mùi.
Thời gian triển khai thí điểm sẽ diễn ra từ 21/6/2022-14/7/2022, việc lắp đặt máy móc cũng khá dễ dàng, người chăn nuôi có thể tận dụng các thiết bị có sẵn của chuồng trại như ống dẫn nước, máy bơm, nguồn đầu vào là nước sạch và muối ăn.
Thiết bị có hệ thống bơm tự động, thiết lập tùy theo mức độ ô nhiễm của chuồng trại, kiểm soát nước uống đầu vào, đảm bảo không nhiễm khuẩn, không mắc bệnh tai xanh, dịch tả Châu Phi,... Giảm tối đa tỉ lệ tiêu chảy trên vật nuôi, tăng năng suất, rút ngắn thời gian chăn nuôi, tăng hấp thụ dinh dưỡng.
“Với những hiệu quả của mô hình mang lại trong thời gian tới mô hình máy khử mùi trong chăn nuôi sẽ được sử dụng rộng rãi và phổ biến trong các trang trại trên địa bàn thành phố Hải Phòng, góp phần giảm thiểu các tác nhân gây bệnh, gây mùi và giảm chất lượng trong chăn nuôi”, Tiến sĩ Hạnh khẳng định.
Dù vậy, hiện tại số lượng máy móc cung ứng về thị trường Việt Nam còn hạn chế. Mặt khác, việc áp dụng vào thực tế còn hạn chế, hiệu quả chưa được kiểm chứng, giá cả được đánh giá là quá cao khiến người chăn nuôi chưa thật sự mặn mà.
"Qua rà soát, nắm bắt thông tin từ hộ chăn nuôi, việc sử dụng máy khử mùi chuồng trại AT-01 bước đầu đã cho hiệu quả khá khả quan. Tuy nhiên, việc áp dụng này mới thực hiện được 1 tháng, cần thời gian theo dõi thêm, nếu thực sự hiệu quả sẽ khuyến cáo người dân tiếp cận", ông Nguyễn Đức Thanh, Trạm trưởng Thú y huyện Kiến Thụy cho hay.
Ông Nguyễn Ngọc Đam, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Hải Phòng cho biết, đơn vị sẽ tiếp tục phối hợp làm tiếp thử nghiệm một chu kỳ sản xuất nữa từ 3 đến 3 tháng rưỡi để đánh giá, đo lường toàn bộ kết quả, hiệu quả của thiết bị này. Qua đó, có thể đánh giá toàn diện để có căn cứ khuyến cáo cho các trang trại, gia trại quy mô lớn có thể tiếp cận với thiết bị này.
Quy trình áp dụng
Thiết bị gồm: Máy khử mùi AT-01, Bể dung dịch nước muối 200 lít; bể dung dịch pha loãng 1m3, máy bơm nước 2 cái; hệ thống ống nước và pép phun sương; thiết bị đo khử mùi.
Tỷ lệ pha loãng cho bể dung dịch 200 lít: 30 kg muối/ 200 lít nước sau đó dùng nước muối và nước ngọt chạy qua máy công suất 5 lít/ phút (300 lít/ giờ) xuống bể 1m3 với tỷ lệ pha loãng 1 lít nước muối cho 200 lít dung dịch.
Dung dịch cho lợn uống pha tỷ lệ 1/10 (100 lít nước uống có 10 lít dung dịch và 90 lít nước ngọt. Dung dịch rửa chuồng phun trực tiếp dung dịch đã được chạy qua máy. Trung bình 1 ngày dùng cho 100 lợn sử dụng 1m3 nước dung dịch và 1 tuần hết thùng 200 lít nước muối. Lắp đặt hệ thống hẹn giờ theo định kỳ phun theo chế độ hẹn giờ. Phun khử mùi sau mỗi lần rửa chuồng và phun thêm 4 lần nữa vào 11 giờ, 13 giờ, 17 giờ 22 giờ.
