Chưa có quy định về xử lý tài sản giải trình không hợp lý

Ngày làm việc cuối cùng của kỳ họp, Quốc hội tiến hành biểu quyết thông qua Luật phòng chống tham nhũng (sửa đổi). Đây là dự luật được thảo luận sôi nổi trong suốt 3 kỳ họp. Một dự luật kể từ lần ban hành đầu tiên vào năm 2005 đến nay đây là lần thứ 4 dự luật tiếp tục được sửa đổi. Thế nhưng quy định về xử lý tài sản bất minh cuối cùng vẫn không được đưa vào luật.

Quốc hội biểu quyết thông qua Luật PCTN (sửa đổi)

Kết quả, với 452/465 đại biểu tán thành, 6 đại biểu không tán thành, 7 đại biểu không biểu quyết, Quốc hội đã thông qua Luật phòng chống tham nhũng (sửa đổi) với 10 chương, 96 điều. Luật bắt đầu có hiệu lực từ 01/7/2019.

Trước khi Quốc hội biểu quyết thông qua dự thảo luật, chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đã thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình bày báo cáo giải trình liên quan đến quy định “về xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm giải trình không hợp lý về nguồn gốc”.

Bà Nga nói, nhiều ý kiến đại biểu tán thành với phương án xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm giải trình không hợp lý về nguồn gốc thông qua trình tự xem xét, giải quyết tại tòa án; nhiều ý kiến tán thành với phương án xử lý thông qua thu thuế; nhiều ý kiến đề nghị giữ như quy định của pháp luật hiện hành, theo đó tài sản, thu nhập này sẽ bị xử lý khi cơ quan có thẩm quyền chứng minh được là do phạm tội, vi phạm pháp luật mà có.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy việc xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm giải trình không hợp lý về nguồn gốc là vấn đề mới, lần đầu tiên chúng ta đặt vấn đề xử lý đối với loại tài sản, thu nhập này.

Trong khi tài sản, thu nhập của người dân, cán bộ, công chức, viên chức được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau, Nhà nước ta chưa kiểm soát được thu nhập của toàn xã hội và pháp luật chưa quy định đánh thuế đối với tài sản thì việc xác định tính hợp lý của nguồn gốc tài sản, thu nhập tăng thêm để đánh thuế hoặc thu hồi là vấn đề rất phức tạp.

Mặt khác, đây là vấn đề lớn, có liên quan đến quyền sở hữu tài sản - quyền cơ bản của công dân theo Hiến pháp nên cần được cân nhắc hết sức kỹ lưỡng. Tại tất cả phiên thảo luận về nội dung này, ý kiến các đại biểu Quốc hội, các cơ quan hữu quan còn rất khác nhau và phân tán.

Vì vậy, để bảo đảm thận trọng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Tổng thư ký Quốc hội gửi phiếu thăm dò ý kiến các đại biểu về nội dung này. Kết quả: có 209/456 ý kiến đại biểu, chiếm 43,09% tổng số đại biểu Quốc hội tán thành phương án xem xét, giải quyết tại tòa án; 156/456 ý kiến đại biểu (32,16%) tán thành với phương án thu thuế; 40 ý kiến đại biểu đề nghị giữ như quy định của Luật PCTN hiện hành và 51 đại biểu không thể hiện chính kiến hoặc có ý kiến khác.

Như vậy, không có phương án nào nhận được sự ủng hộ của quá 50% tổng số đại biểu. Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy do chưa đạt được sự đồng thuận, thống nhất cao nên nội dung này cần được tiếp tục nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, khi đã đủ điều kiện chín muồi, phù hợp thực tiễn, bảo đảm tính khả thi thì mới nên quy định vào luật.

Từ các lý do trên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho phép chưa bổ sung quy định về xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm giải trình không hợp lý về nguồn gốc vào dự thảo luật mà thực hiện như quy định của pháp luật hiện hành.

Tiếp đó Quốc hội tiến hành biểu quyết thông qua Nghị quyết Kỳ họp và tiến hành bế mạc. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu, nhấn mạnh, Quốc hội đánh giá cao sự điều hành quyết liệt và sát sao của Chính phủ, sự chủ động, nỗ lực, phối hợp hiệu quả của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp, các tầng lớp Nhân dân về những thành tích nổi bật của năm 2018 và 3 năm qua; đồng thời, đã phân tích, chỉ ra những hạn chế, khó khăn, thách thức của nền kinh tế, đề xuất nhiều giải pháp thiết thực, cụ thể nhằm tiếp tục phát triển bền vững.

Cái gì chưa chắc chắn, chín muồi thì chưa đưa vào luật Toàn cảnh cuộc họp báo Ngay sau Kỳ họp bế mạc, Tổng thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc chủ trì cuộc họp báo.Trả lời câu hỏi, nếu đánh giá mức độ thành công của Luật Phòng chống tham nhũng (sửa đổi) thì các ông cho bao nhiêu điểm? Sau khi bỏ điều luật về xử lý tài sản bất minh, luật này còn gì để khẳng định quyết tâm phòng chống tham nhũng của Đảng, Nhà nước? Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội Nguyễn Mạnh Cường cho biết: Luật này đưa ra chế định kiểm soát tài sản, thu nhập, quy định chặt chẽ, cụ thể hơn trước, đó là các quy định về cơ quan có trách nhiệm kiểm soát, xác minh, cơ sở xác minh tài sản, thu nhập. Hiện nay chúng ta đang xử lý tài sản, thu nhập không giải trình được nguồn gốc một cách hợp lý theo hướng nếu phát hiện tài sản đó do phạm tội mà có thì sẽ bị điều tra, xử lý, sung công. Thưa tổng thư ký, với tư cách đại biểu Quốc hội, ông có hài lòng về nội dung Luật PCTN (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua mà không có quy định về việc xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm không giải trình được nguồn gốc? – PV hỏi. Ông Nguyễn Hạnh Phúc cho rằng, Quốc hội đã thăm dò ý kiến ĐBQH, không có phương án nào đạt quá bán. Thăm dò như vậy cho thấy ĐBQH còn rất băn khoăn Nguyên tắc của chúng ta là cái gì chắn chắn rồi, chín rồi thì đưa vào luật.    Luật này cũng có quy định biện pháp mạnh hơn, đó là đối với cán bộ, đảng viên kê khai mà xác định thiếu trung thực thì sẽ bị xử lý kỷ luật về mặt Đảng, nhà nước. Ví dụ, anh ứng cử ĐBQH, đại biểu HĐND nếu bị phát hiện ra thì sẽ bị xóa tên. Như vậy là mạnh mẽ hơn trước đấy chứ. Đến nay, có lẽ Việt Nam là quốc gia duy nhất trên thế giới thực hiện việc lấy phiếu tín nhiệm với 3 mức. Theo ông, đã đến lúc sửa đổi quy định này cho phù hợp với thông lệ quốc tế chưa? – PV hỏi. Ông Phúc trả lời: Đây là chúng ta lấy phiếu tín nhiệm chứ không phải là bỏ phiếu bất tín nhiệm. Ở nước ngoài là họ bỏ phiếu bất tín nhiệm nên mới có hai mức. Thiện Nhân (ghi)