Chuyện hậu trường về vụ kiện thuốc trừ cỏ glyphosate gây ung thư của Tòa án Mỹ

Thông tin sai lệch và mâu thuẫn từ tổ chức IARC

Năm 2015, IARC đưa ra kết luận rằng glyphosate có thể có khả năng gây ung thư ở người (phân loại vào nhóm 2A, cùng với các sản phẩm như thịt đỏ, thức ăn chiên rán ở nhiệt độ cao, đồ uống nóng và công nhân làm việc ca đêm). Phân loại này của IARC không những trái ngược với kết luận với ba cơ quan khác thuộc WHO có chức năng về đánh giá an toàn thuốc bảo vệ thực vật, mà còn mâu thuẫn với hàng loạt các đánh giá của các tổ chức khoa học và cơ quan pháp chế toàn cầu.

Sau đó, chính IARC cũng thừa nhận phân loại của họ có thể dẫn đến những hiểu nhầm: “Đánh giá của IARC chỉ đánh giá mối nguy hại tiềm tàng (hazard) chứ không đánh giá mức độ rủi ro của mối nguy hại tiềm tàng đó trong những tình huống cụ thể ở các mức độ phơi nhiễm khác nhau. Sự khác biệt giữa mối nguy hại tiềm tàng và rủi ro là rất quan trọng.”
 

Các cơ quan pháp chế trên toàn cầu và hơn 800 nghiên cứu khoa học bảo vệ glyphosate

Trái ngược với kết luận của IARC, ba cơ quan khác thuộc WHO bao gồm: Cơ quan Đánh giá chủ lực của WHO, Cơ quan Hướng dẫn về Chất lượng Nước uống và Cơ quan Quốc tế về An toàn Hóa chất đều thống nhất rằng glyphosate không phải chất gây ung thư và không có rủi ro đối với sức khỏe con người. Quan trọng hơn, cả ba cơ quan này đều dựa trên nguyên tắc đánh giá rủi ro sản phẩm chứ không phải đánh giá trên cơ sở mối nguy hại tiềm tàng như IARC. Sau IARC, Cơ quan An toàn thực phẩm châu Âu cũng đưa ra kết luận rằng glyphosate “không có khả năng gây ung thư cho con người”, và nêu rõ họ sự khác biệt trong kết luận của mình với IARC là “đã đánh giá nhiều dữ liệu hơn IARC và bao gồm cả những nghiên cứu quan trọng mà IARC đã bỏ qua trong quá trình đánh giá”.

Thực tế kể từ khi IARC đưa ra phân loại, các tổ chức, cơ quan pháp chế của FAO, WHO, Châu Âu, Đức, Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc, New Zealand, Canada và Hoa Kỳ đều tái khẳng định rằng glyphosate không gây ung thư. Thêm vào đó, năm 2016, Nhóm làm việc chung của FAO/WHO về dư lượng Thuốc Bảo vệ thực vật (JMPR) cũng đưa ra kết luận rằng glyphosate không tiềm ẩn bất cứ rủi ro gây ung thư nào đối với con người.

Gần đây nhất, vào tháng 5 năm 2018, kết quả nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Ung thư quốc gia Hoa Kỳ kéo dài qua rất nhiều năm trên số lượng lớn hơn 50 nghìn đối tượng đã từng phơi nhiễm với glyphosate đã kết luận không tìm thấy mối liên hệ có ý nghĩa thống kê giữa việc sử dụng glyphosate và căn bệnh ung thư lympho không Hodgkin (NHL).

Vụ kiện glyphosate gây ung thư của Tòa án tại bang California – Quảng cáo tuyển dụng bị đơn, trả tiền cho thành viên hội đồng IARC

Các luật sư cơ hội đã nhân báo cáo sai lệch của IARC chạy các quảng cáo tuyển mộ bị đơn cho các vụ kiện chống Monsanto. Trước đó, không có bất kỳ đơn kiện nào liên quan tới glyphosate cho tới khi báo cáo IARC đưa ra. Theo như điều tra từ tờ Times of London, các luật sư tranh tụng đã trả 160 nghìn đô la Mỹ cho một người liên quan tới đánh giá của IARC. Theo như bài báo điều tra từ Reuters, tổ chức IARC đã lược bỏ các kết luận “glyphosate không gây ung thư” ra khỏi báo cáo của mình.

Đây cũng chính là khởi nguồn của phiên tòa ông Dwayne Johnson kiện hoạt chất glyphosate của tập đoàn Monsanto gây ung thư và dẫn đến phán quyết phạt tập đoàn Monsanto 289 triệu đô vào ngày 10 tháng 8 vừa qua. Với hơn 800 báo cáo khoa học ủng hộ quan điểm rằng glyphosate không phải hoạt chất gây ung thư, quan điểm của bồi thẩm đoàn không nhất quán với hầu hết các kết luận khoa học.

Về vấn đề này, phát ngôn viên tập đoàn Monsanto chia sẻ “Chúng tôi xin bày tỏ sự đồng cảm tới ông Johnson và gia đình. Tuy nhiên phán quyết ngày hôm nay không thay đổi thực tế rằng hơn 800 nghiên cứu và phản biện khoa học – cũng như các kết luận từ các tổ chức khoa học và cơ quan pháp chế như FAO, WHO, Châu Âu, Đức, Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc, New Zealand, Canada và Hoa Kỳ khẳng định rằng glyphosate không phải hoạt chất gây ung thư và không phải là nguyên nhân dẫn đến căn bệnh ung thư của ông Johnson.  Chúng tôi sẽ tiếp tục kháng cáo và bảo vệ sản phẩm này – sản phẩn với lịch sử hơn 40 năm sử dụng an toàn và vẫn sẽ tiếp tục là một công cụ thiết yếu, hiệu quả và an toàn cho nông dân cũng như người tiêu dùng trên toàn thế giới.”