Chuyện tình khó quên của tác giả ‘Hát mãi khúc quân hành’

Chuyện tình khó quên của tác giả Diệp Minh Tuyền được hé lộ trong nhiều bài thơ và ca khúc, bởi ông nổi tiếng với tư cách nhà thơ kiêm nhạc sĩ. Chuyện tình khó quên đầu tiên giữa Diệp Minh Tuyền với một nữ nghệ sĩ múa, từng được nhiều trí thức tham gia kháng chiến ở căn cứ Trung ương Cục miền Nam truyền tụng.  

Ngay giữa bom đạn bủa vây, Diệp Minh Tuyền vẫn viết cả tập thơ hơn 100 bài để tặng một nữ nghệ sĩ múa của đoàn văn công Nam bộ. Đáng tiếc, mối tình ấy chỉ còn lại những dư âm trống vắng xa xôi.

Lương duyên đích thực của Diệp Minh Tuyền là nữ cựu tù Côn Đảo nhỏ hơn ông 7 tuổi. Tháng 5/1973, khí tham dự sự kiện trao trả tù nhân chính trị tại Lộc Ninh theo tinh thần Hiệp định Paris, Diệp Minh Tuyền hạnh ngộ Huỳnh Bửu Lan. Tính cách hiền hậu và tinh thần bất khuất của nữ cán bộ cách mạng Huỳnh Bửu Lan từng bị lưu đày 5 năm ở địa ngục trần gian, đã làm Diệp Minh Tuyền rung động.

Chuyện tình khó quên giữa Diệp Minh Tuyền và Huỳnh Bửu Lan được đánh dấu bằng bài thơ “Thung lũng đêm” mà ông viết tặng bà vào ngày 30/5/1973: “Anh gặp em trong đêm Lộc Ninh/ Tay cầm tay dưới vòm trời yên tĩnh/ Đêm trong vườn thơm mùi quả chín/ Nghe thì thầm nhịp đập con tim/ Nụ hôn dường thơm hương sầu riêng/ Mát dịu lòng anh những đêm dài máu lửa/ Một đời gian lao đi qua một nửa/ Mới gặp em – niềm kiêu hãnh của đời anh…/ Nụ hôn anh in một dấu khuyên tròn/ Trên khuôn mặt em hằn nếp nhăn tra tấn/ Như dấu chấm hết trên trang đời vất vả/ Như nốt nhạc mở đầu chương hạnh phúc ngày mai”.

Nhà thơ – nhạc sĩ Diệp Minh Tuyền sinh ngày 18/8/1941 tại Mỹ Tho, Tiền Giang. Cha mẹ đều tham gia kháng chiến, nên tuổi thơ của Diệp Minh Tuyền trải qua trong chiến khu Đồng Tháp Mười và chiến khu U Minh. Năm 1954, Diệp Minh Tuyền theo gia đình tập kết ra Bắc, học ở Trường Học sinh miền Nam. Năm 15 tuổi, gom góp ký ức những ngày ngụp lặn giữa phù sa chốn bưng biền, Diệp Minh Tuyền viết ca khúc đầu tay “Em bé miền Nam”.

Sau khi tốt nghiệp khoa Văn của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, Diệp Minh Tuyền nhận công tác ở Viện Văn học. Lúc ấy, cha của Diệp Minh Tuyền là ông Diệp Tư đang làm cán bộ lãnh đạo trong ngành giáo dục tại Thủ đô, nên cơ hội du học để có tương lai tươi sáng mở ra trước mắt Diệp Minh Tuyền.

Thế nhưng, cuối năm 1967, Diệp Minh Tuyền lại chọn lựa con đường cam go nhất, con đường vượt Trường Sơn vào chiến trường miền Nam với niềm tin được ông gửi gắm trong hai câu thơ “Bản đồ chẳng có đường này/ Tim ta vạch lối xóa ngày chia ly”. Tháng 4/1968, Diệp Minh Tuyền nhận công tác tại tạp chí Văn Nghệ Giải Phóng đóng ở Tân Biên, Tây Ninh.

Cuối năm 1973, đám cưới Diệp Minh Tuyền và Huỳnh Bửu Lan được tổ chức giản dị ở chiến khu Chàng Riệc, như ông mô tả: “Tiếng hát cất lên chẳng muốn bay xa/ Cứ quanh quẩn đâu đây quyện tiếng cười đồng đội/ Niềm vui ấm thêm căn lều chật chội/ Hạnh phúc chừng nghiêng xuống nỗi đời riêng”. Tháng 8/1974, vợ chồng Diệp Minh Tuyền – Huỳnh Bửu Lan đón đứa con gái đầu lòng Diệp Bửu Chi. Niềm vui ấy được ông viết thành bài thơ “Con ra đời trên nền xưa đại hội quốc dân” với niềm hân hoan: “Chính nơi sinh hạ chính quyền/ Giờ con khóc tiếng đầu tiên chào đời/ Vòm xanh rừng ấy là nôi/ Võng treo dã chiến ru hời mẹ đưa”.

Non sông thống nhất, Diệp Minh Tuyền bước vào cuộc sống mới, như ông bộc bạch trong hồi ký: “Ngày 5/5/1975, tôi cùng vợ và đứa con gái 10 tháng tuổi, rời khu rừng già Tây Ninh về lại Sài Gòn sau hơn 30 năm xa cách. Thế là tôi đã để lại rừng già sau lưng mình hơn 8 năm sốt rét, đói cơm, thiếu muối, những tiếng bom rền và giai điệu êm đềm của những bài ca”.

Diệp Minh Tuyền thành công ở cả hai lĩnh vực âm nhạc và thi ca. Sự nghiệp âm nhạc của Diệp Minh Tuyền bật sáng với những ca khúc “Bài ca người lính”, “Tình biển”, “Tình cờ”... Còn sự nghiệp thi ca của Diệp Minh Tuyền chinh phục độc giả với các tập thơ “Đêm châu thổ”, “Tình ca nơi cuối đất”, “Hòa âm đỏ”...

Đặc biệt, ca khúc “Hát mãi khúc quân hành” được Diệp Minh Tuyền viết năm 1984, đã đoạt giải nhất cuộc thi sáng tác âm nhạc về đề tài quân đội nhân dân Việt Nam. Sau bốn thập niên, “Hát mãi khúc quân hành” vẫn vang lên trong những ngày lễ lớn và trong những cuộc gặp gỡ nồng ấm “Dù rằng đời ta thích hoa hồng/ Kẻ thù buộc ta ôm cây súng/ Ta yêu sao làng quê non nước mình/ Tình quê hương vút thành thanh âm khúc quân hành ca”.

Tổ ấm của Diệp Minh Tuyền – Huỳnh Bửu Lan càng trọn vẹn hơn, khi họ có thêm cô con gái thứ hai Diệp Bửu Diệp. Thế nhưng, Diệp Minh Tuyền cũng thấm thía hệ lụy “Cơn sốt rét vẫn hành ta dai dẳng/ Đòn giặc tra vợ ta vẫn còn đau”, nên ông rất trân trọng người đàn bà cùng mình thề nguyền trăm năm: “Rời rừng về lại phố/ Giữa huyên náo cuộc đời/ Dáng em gầy khắc khổ/ Vẫn choán đầy hồn tôi”.

Hình ảnh Huỳnh Bửu Lan trở thành một nguồn cảm hứng thường trực trong thơ Diệp Minh Tuyền, lúc gần gũi xao xuyến “Áp sát môi vào thơm tóc em/ Anh nghe dịu ngọt cả trời đêm/ Bao nhiêu cay cực và phiền muộn/ Bỗng chốc lòng anh hóa êm đềm”, lúc xa cách ngổn ngang “Chiếc mắc áo trống trơn/ Treo trên tường vôi lạnh/ Khuyết một vùng cô đơn/ Giữa lòng anh vắng lặng”. 

Ngày 21/11/1997, cơn bạo bệnh đã buộc nhà thơ - nhạc sĩ Diệp Minh Tuyền rời khỏi cõi người mến thương ở tuổi 56, khi ông vẫn đang tràn trề năng lực sáng tạo. Một trong những bài thơ cuối cùng ông viết cho Huỳnh Bửu Lan vẫn đề cao sự thủy chung: “Khi phong hóa có chiều xuống cấp/ Tình yêu không bảo đảm bằng vàng/ Ta hãy lấy tim mình thế chấp/ Giữ tình yêu – vốn cố định của đời ta”.

Chỉ hai năm sau khi vĩnh biệt người chồng tài hoa, bà Huỳnh Bửu Lan cũng giã từ dương gian ở tuổi 51. Thế nhưng, mối duyên phu thê chỉ vỏn vẹn một phần tư thế kỷ của họ vẫn rộn ràng trong giai điệu “Tình cờ” mà Diệp Minh Tuyền gửi lại cuộc đời chúc phúc cho những đôi lứa khác: “Tình yêu như tiếng hát bỗng cất cánh trong tim tình cờ/ Tình yêu như tiếng sét bỗng giáng xuống nào ai có ngờ/ Phút chốc vai kề vai, phút chốc tay cầm tay/ Tình yêu như thế cứ đến, như đã hẹn bao giờ”.

Chuyên mục “Chuyện tình khó quên” giới thiệu câu chuyện “Diệp Minh Tuyền thường trú ở trái tim bạn đời” lúc 20h ngày 24/8 trên Nông nghiệp Radio.