Đoàn công tác của Hiệp hội Điều VN (Vinacas) do Chủ tịch Nguyễn Đức Thanh dẫn đầu, vừa có buổi làm việc với Ban Chỉ đạo phát triển điều Bình Phước về cơ hội mới của ngành, cũng như giải pháp phối hợp quản lý VSATTP và thúc đẩy ghép cải tạo vườn điều…
Nhu cầu hạt ăn tăng cao
Theo ông Nguyễn Đức Thanh, ngành điều VN đang đứng trước cơ hội rất lớn: “Trong bối cảnh 5 tháng đầu năm 2015, các mặt hàng nông sản khác đều sụt giảm về giá bán và kim ngạch XK, thì ngành điều vẫn tăng trưởng mạnh.
Nhu cầu hạt điều đang cao hơn nguồn cung, vì thế cây điều đang có lợi thế cạnh tranh khi giá bán đi lên và nông dân sản xuất ra bao nhiêu đều tiêu thụ hết ngay!”.
Thực tế sáng sủa về thị trường được ông Đặng Hoàng Giang, Phó Chủ tịch Vinacas vừa trở về từ Đại hội hạt và trái cây khô quốc tế, diễn ra cuối tháng 5 tại Thổ Nhĩ Kỳ cho biết: "Nhiều đại biểu đến từ 55 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới có chung nhận định nhu cầu tiêu thụ hạt ăn được toàn cầu đang tăng trưởng một cách vững chắc.
Nhiều báo cáo cho thấy hiệu quả của các chương trình nghiên cứu, truyền thông về các loại hạt và tâm lý ăn uống lành mạnh có lợi cho sức khỏe của người tiêu dùng tại Mỹ, Châu Âu đang giúp các loại hạt được tiêu thụ mạnh.
Ngoài ra, thị trường tại hai quốc gia đông dân nhất thế giới là Trung Quốc và Ấn Độ cũng ngày một tăng trưởng".
Chính vì thế, trong 5 tháng đầu năm 2015, VN đã XK được 117.000 tấn nhân điều, đạt kim ngạch 828 triệu USD (tăng 14,4% về lượng và 27,3% giá trị so với cùng kỳ 2014).
Giá điều XK bình quân cũng tăng 14,9%, đạt 7.146 USD/tấn. Các nước nhập khẩu hạt điều của VN nhiều nhất là Hoa Kỳ (35,5%), Trung Quốc (14,6%) và Hà Lan (10,5% tổng giá trị XK).
Theo ông Giang, dự báo với lượng tồn kho các loại hạt (bao gồm hạt điều) của Bắc Mỹ, châu Âu trong quý I và II/2015 khá thấp, cộng với nhu cầu tiêu thụ hạt toàn cầu đang tăng trưởng mạnh (hiện Ấn Độ đang mất cân đối giữa SX và tiêu thụ điều, 70% cơ sở chế biến điều của nước này phải đóng cửa, trong khi lễ Ramadan đang tới gần), vì thế dự báo thị trường tiêu thụ hạt điều sẽ tiếp tục khởi sắc trong năm nay.
Siết chặt VSATTP
Theo Vinacas, mặc dù thị trường đang rất tốt, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro liên quan đến chất lượng VSATTP.
Ông Nguyễn Đức Thanh cảnh báo vừa qua, phía bạn hàng Mỹ qua khảo sát 32 nhà máy chế biến điều của VN, phát hiện khá nhiều đơn vị chưa đạt yêu cầu.
“Chỉ cần một mẫu không đạt chất lượng thì 100% lô hàng của DN đó khi xuất qua Mỹ sẽ bị kiểm tra. Nếu họ phát hiện không đạt yêu cầu lần hai thì ngay lập tức bị cấm XK và khi Mỹ đã ngừng mua thì hầu hết các nước khác cũng sẽ tẩy chay”, ông Thanh nói.
Sắp tới, tổ chức FDA của Mỹ sẽ tiếp tục qua khảo sát nhiều cơ sở chế biến điều của VN, nếu không đáp ứng yêu cầu thì việc thâm nhập sâu hơn vào thị trường này sẽ trở nên bất khả thi.
Vì thế, Vinacas đề nghị tỉnh Bình Phước phải quyết liệt trong việc quản lý chất lượng, tiến tới xây dựng thành công thương hiệu điều tập thể và chỉ dẫn địa lý điều Bình Phước.
| Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước Trần Ngọc Trai: Các mô hình ghép cải tạo vườn điều do Vinacas thực hiện đã được Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát trực tiếp đến tham quan và đánh giá cao. Thời gian tới, tỉnh Bình Phước sẽ có thêm những đánh giá về phương pháp này. |
Theo ông Trần Ngọc Trai, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước, hiện tỉnh có 100 DN và trên 400 cơ sở chế biến điều. Sau buổi họp này, tỉnh sẽ giao cho Sở Y tế kiểm tra, tập huấn, tuyên truyền các cơ sở thực hiện nghiêm chỉnh quy định VSATTP, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường (đặc biệt là Luật sửa đổi VSATTP của Mỹ).
Đồng thời, tỉnh cũng yêu cầu Sở KH-CN báo cáo, đánh giá về việc xây dựng thương hiệu điều Bình Phước đã thực hiện trong thời gian qua, từ đó tập trung nguồn lực để quảng bá rộng rãi.
Lan tỏa ghép cải tạo vườn điều
Với sự vào cuộc quyết liệt của Vinacas, dự án ghép cải tạo vườn điều đã được nhân rộng.
Riêng tại Bình Phước, thời gian qua đã có gần 1.000 nông dân trồng điều được tham gia các lớp hướng dẫn kỹ thuật ghép do địa phương tổ chức, mỗi lớp học có tới 100 học viên là nông dân.
Trong quá trình triển khai dự án, 2 vấn đề chính tồn tại đã được Bộ NN-PTNT giải quyết cơ bản.
Thứ nhất là nguồn gốc chồi giống ghép. Hiện các chồi giống này được nông dân tuyển chọn tại vườn của họ và tự nguyện tham gia ghép cải tạo, nhưng phần lớn chưa được công nhận giống đầu dòng. Giải pháp là công nhận cây “ưu tú” để triển khai nhanh.
Thứ hai là Quy trình thâm canh cây điều đang được nghiên cứu và hoàn thiện; quy trình ghép cải tạo (tạm thời) được Cục Trồng trọt ban hành. Đồng thời, tiêu chí bình tuyển cây đầu dòng cũng đang được lấy ý kiến tham gia và sẽ được công bố trong thời gian tới.
Ngoài ra, theo kế hoạch 2015, Bộ NN-PTNT sẽ hỗ trợ Vinacas 1 tỷ đồng để thực hiện tiếp dự án ghép cải tạo vườn từ năm 2015 - 2016. Hiện nay số tiền này vẫn chưa được giải ngân, trong khi chờ đợi, Vinacas đã thuê chuyên gia đánh giá độc lập kết quả dự án khuyến nông của Hiệp hội năm 2014 và chủ động triển khai nhanh 100 điểm ghép cải tạo.
Cụ thể: Bình Phước 40 điểm, Đồng Nai 20 điểm, Bà Rịa - Vũng Tàu 10 điểm, Bình Thuận 10 điểm, Lâm Đồng 20 điểm. Bên cạnh đó, Vinacas cùng các địa phương tổ chức triển khai xét chọn, đánh giá, tuyên dương các điển hình nông dân trồng điều giỏi (dự kiến tổ chức ngày 30/6/2015).
