Để 'bò Kobe Việt' ...nở hoa

Bất ngờ khi tinh bò Kobe phối với giống bò sữa

GS.TS. Takeshige Otoi thuộc Trung tâm nghiên cứu đổi mới sinh học, Trường Đại học Tokushima, Nhật Bản chính là thầy của cặp vợ chồng PGS.TS Đỗ Thị Kim Lành, TS Nguyễn Văn Thành, Khoa Thú y, Học viện Nông nghiệp Việt Nam mấy năm học bên Nhật Bản.

GS Takeshige Otoi đã sang Việt Nam nhiều lần để giúp học trò trong việc nghiên cứu, lần này ông sẽ đánh giá về lâm sàng, rồi cầm mẫu về Nhật để phân tích các chỉ tiêu chất lượng của thịt bò Kobe lai trong phòng thí nghiệm.

Sau khi ngắm những con bò đen nhánh đầy cơ bắp có trọng lượng tới 600-700 kg với cặp sừng cong trông hao hao bò tót, TS Thành cho biết: “Kobe là vùng đất đặc biệt của Nhật đã sản xuất ra thịt bò Kobe thượng hạng. Vẫn giống bò ấy mang ra khỏi Kobe cũng không trở thành bò Kobe được. Khi đặt miếng thịt bò Kobe vào lưỡi cảm giác như nó bị tan ra.

Độ ngon của miếng thịt bò Kobe thứ nhất phụ thuộc vào độ thuần. Khi mang tinh bò Kobe sang Việt Nam phối với bò sữa hay bò vàng đẻ con ra đã khác nhau rồi. Nếu phối trên bò vàng thịt sẽ dai, ít mỡ dắt, còn nếu phối trên bò sữa thịt sẽ mềm hơn, nhiều mỡ dắt hơn.

Chất lượng thịt còn phụ thuộc vào thức ăn, chế độ chăm sóc cũng như thời tiết, khí hậu. Việt Nam có khí hậu nóng nên bò thường bị stress khiến thay đổi trong từng thớ thịt. Vì sao người Nhật chăm sóc bò Kobe bằng việc cho uống bia hay nghe nhạc? Chính là bởi để cho tinh thần của con bò thoải mái nhất giúp chất lượng thịt được cao nhất”.

Nghe đến đoạn này tôi liền hỏi anh Cao Ngọc Hòa, bác sĩ thú y của Trung tâm Nghiên cứu Bò và Đồng cỏ Ba Vì (Viện Chăn nuôi) rằng, đơn vị mình khi nuôi bò có cho uống bia, nghe nhạc không? Anh đáp, không chỉ cho uống bia và nghe nhạc mà còn cho bò ăn cả tảo xoắn giúp cho chất lượng thịt tốt.

Tôi bèn kể lại chuyện mình tham dự lễ mổ thử bò Kobe lai của Sở NN-PTNT Hà Nội (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) và Trung tâm Nghiên cứu Bò và Đồng cỏ Ba Vì tại một lò mổ ở huyện Đan Phượng vào năm 2020. Dù TS Tăng Xuân Lưu, Giám Đốc Trung tâm nghiên cứu Bò và Đồng cỏ Ba Vì ngày ấy đã hết lời ca ngợi về chất lượng cũng như tác dụng đặc biệt của loại thịt này nhưng khi tôi và nhiều người ăn đều cảm thấy nó cũng chỉ ngang với thịt bò Úc.

Anh Hòa cười xòa rồi giải thích, bởi hồi ấy tinh bò Kobe được phối trên bò cái vàng nên khi sinh ra thế hệ F1 thịt còn dai, khô vì chưa có nhiều mỡ dắt, còn bây giờ đơn vị toàn phối trên bò cái sữa nên thịt mềm, có nhiều mỡ dắt.

“Trưa nay mời nhà báo cùng giáo sư người Nhật thưởng thức thịt bò Kobe lai do Trung tâm chúng tôi nuôi để có cảm nhận chính xác nhất. Bò được nuôi 3 năm mới xuất chuồng, ở giai đoạn 1 năm cuối cùng bò được cho uống bia, ăn tảo xoắn và nghe nhạc, nhờ đó mà thịt bò mới đạt tiêu chuẩn vì tích lũy đủ dinh dưỡng. Cứ mỗi tháng chúng tôi thịt khoảng 2 con, giá cao nhất của thịt thăn nội, thăn ngoại khoảng1,8 - 1,9 triệu đồng/kg, còn loại thịt khác khoảng 1 triệu đồng/kg, đều được các nhà hàng, siêu thị ở Hà Nội đặt hết”.

Vậy là trưa hôm đó chúng tôi ăn lẩu bò Kobe lai. Tôi nhẩn nha gắp một miếng bỏ vào miệng, thấy cũng ngon nhưng chưa được xuất sắc. Chưa tin tưởng vào cảm nhận của mình nên tôi hỏi GS.TS. Takeshige Otoi thuộc Trung tâm nghiên cứu đổi mới sinh học, Trường Đại học Tokushima, Nhật Bản rằng, chất lượng thịt thế nào, ông bảo rằng khá. Nếu so với bò Kobe Nhật nó xứng đáng mấy điểm? Tôi hỏi tiếp. Ông bảo khó chấm được vì ở Nhật ông chỉ thích ăn loại thịt thăn vì nhiều mỡ dắt, mềm, còn ở đây lại là thịt cổ nên khá dai. Dù gì ông cũng đã 65 tuổi, răng yếu đi nhiều rồi…

Dinh dưỡng và chăm sóc là giải pháp nhanh nhất để "bò Kobe Việt" nở hoa

PGS.TS Đỗ Thị Kim Lành, Khoa Thú y (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) thông tin, từ trước đến nay ở Việt Nam chưa có nhóm nghiên cứu nào làm ra phôi trong phòng thí nghiệm rồi đem đi cấy và tạo ra bê như nhóm của mình bởi tốn nhiều công sức cũng như tiền của. Đề tài cấy phôi thụ tinh ống nghiệm trên bò của nhóm chị vừa hoàn thành vào năm 2024, kết quả đã tạo ra được khoảng 400 bê trong đó khoảng hơn 100 Wagyu lai, 100 con bò vàng Việt, 200 con bê sữa.

Riêng bò Wagyu có dự án hỗ trợ thu mua nên duy trì được, còn con bò vàng Việt Nam không nên đa số bê khi được sinh ra bị bán luôn cho lò mổ. Hiện, Trung tâm Nghiên cứu Bò và Đồng cỏ Ba Vì đang thu nuôi khoảng hơn 20 bê Wagyu từ cấy truyền phôi sử dụng bò sữa nhận phôi của các hộ dân.

Ngoài nuôi đàn Kobe lai theo công thức tự mày mò, nghiên cứu, đơn vị này còn nuôi theo công thức đặt hàng riêng của khách. Anh Trần Anh Tuyên, cán bộ kỹ thuật chính là người được cử đi học tập ở Nhật Bản 1 tháng để tìm hiểu quy trình chăm sóc bò từ sơ sinh, vỗ béo đến thịt rồi khi về thì phụ trách nuôi liên kết giữa trung tâm với Tập đoàn Kamichiku của Nhật Bản.

Ngoại hình của những con bê này thực sự khác biệt bởi sự to lớn vượt trội. Anh Tuyên cho biết, ở giai đoạn chăm sóc từ sơ sinh đến 1 tháng bê được nuôi nhốt riêng từng cá thể, mỗi ngày có 2 bữa sữa kèm bổ sung men tiêu hóa, vitamin và thường xuyên được kiểm tra nhiệt độ cũng như tình trạng phân.

Khi hơn 1 tháng chúng được chuyển sang nuôi nhốt tập trung thành lô. Hiện đơn vị có 2 lô gồm tổng cộng 16 con bê. Thức ăn lúc này gồm cỏ khô, rơm, cám hỗn hợp cho đến khi 8 tháng tuổi chuyển sang trại khác để vỗ béo. Lô bê 8 con hôm ấy tôi chứng kiến mới 6-7 tháng tuổi nhưng đã đạt trọng lượng trên 200 kg, tức to bằng con bò vàng Việt Nam độ tuổi trưởng thành.

GS.TS. Takeshige Otoi thuộc Trung tâm nghiên cứu đổi mới sinh học, Trường Đại học Tokushima, Nhật Bản cho biết, Nhật Bản đã mất gần trăm năm để biến bò Kobe từ một thứ bình thường thành thương hiệu nổi tiếng trên thế giới. Đặc biệt, Chính phủ Nhật Bản từ sau chiến tranh thế giới thứ 2 đã có có những chính sách riêng để thúc đẩy, phát triển đàn bò Kobe thuần.

Theo ông, đàn bò Kobe lai ở Việt Nam được cải thiện về chế độ dinh dưỡng cũng cách chăm sóc để nâng cao chất lượng thịt là một hướng đi đúng và nhanh nhất. Tuy nhiên, chất lượng thịt của bò Kobe lai này cũng chỉ ở mức nhất định vì khó đạt được độ thuần như bò Kobe ở Nhật Bản.

Wagyu hay còn gọi là hòa ngưu là tên gọi chung của các giống bò Nhật Bản, còn Kobe là tên một thành phố của Nhật Bản. Tất cả bò Wagyu nuôi ở Kobe nằm trong "Hiệp hội bò Kobe Nhật" được gọi là bò Kobe, còn không chỉ được gọi là bò Wagyu (bò đen Nhật Bản).