Hội nghị đánh giá thực trạng chăn nuôi và đề xuất giải pháp chăn nuôi gia cầm trong tình hình mới. Ảnh: Hoàng Anh.
5 mảng tối khiến chăn nuôi gia cầm lao đao
Ngày 27/4, Cục Chăn nuôi phối hợp Báo Nông nghiệp Việt Nam tổ chức Hội nghị đánh giá thực trạng chăn nuôi và đề xuất giải pháp chăn nuôi gia cầm trong tình hình mới. Hội nghị do Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến, Cục trưởng Cục Chăn nuôi Dương Tất Thắng và Tổng Biên tập Báo Nông nghiệp Việt Nam Nguyễn Ngọc Thạch chủ trì với sự tham gia của hàng trăm đại biểu là cộng đồng doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng, hợp tác xã và các cơ quan Văn phòng Chính phủ, VCCI…
Theo báo cáo tại hội nghị, Việt Nam là một trong những nước có tổng đàn gia cầm lớn nhất thế giới, riêng đàn thuỷ cầm lớn thứ hai thế giới. Giai đoạn từ năm 2018 - 2022, đàn gia cầm tăng nhanh từ 435,9 triệu con lên 557,3 triệu con. Tốc độ tăng trưởng bình quân là 6,3%/năm. Tính đến thời điểm cuối năm 2022 tổng đàn gà của cả nước là hơn 453,2 triệu con, thủy cầm gần 104 triệu con.
Trong quý I/2023, chăn nuôi gia cầm trên cả nước phát triển ổn định. Đàn gia cầm ước khoảng 551,4 triệu con, tăng 2,4%; sản lượng thịt gia cầm ước đạt 563,2 nghìn tấn, tăng 4,2%; trứng ước đạt 4,7 tỷ quả, tăng 4,5% so với cùng kỳ năm 2022.
Những năm vừa qua, các trang trại chăn nuôi đã liên kết nhằm hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình sản xuất như: hỗ trợ vốn sản xuất; mua vật tư đầu vào khối lượng lớn và giá rẻ; gắn sản xuất chăn nuôi với giết mổ, chế biến và tiêu thụ hình thành chuỗi sản phẩm... đã làm cho giảm giá thành sản phẩm, chăn nuôi có hiệu quả hơn…
Ngành chăn nuôi gia cầm hiện đang gặp muôn vàn khó khăn. Ảnh: Quang Linh.
Mặc dù đạt được nhiều thành tựu nhưng chăn nuôi gia cầm thời gian qua gặp nhiều khó khăn, thách thức, đặc biệt là vấn đề giá bán sản phẩm hiện đang thấp hơn giá thành. Theo đại diện Cục Chăn nuôi, nguyên nhân do nguyên liệu đầu vào tăng cao, sức sản xuất lớn, trong khi đó, năm 2022 Việt Nam nhập gần 34 triệu con gia cầm giống dẫn đến đàn gia cầm tăng nhanh về đầu con, nhưng sức tiêu dùng lại có hạn.
Còn ông Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm Việt Nam (VIPA) cho rằng, hiện ngành chăn nuôi gia cầm có 5 mảng tối đe dọa trực tiếp đến người chăn nuôi. Đó là tỷ suất lợi nhuận chăn nuôi gia cầm ngày càng giảm, hai năm qua lỗ nặng, giá bán thấp hơn giá thành; dịch bệnh vẫn còn diễn biến phức tạp; tăng trưởng nhập khẩu sản phẩm thịt gà đông lạnh tăng hơn nhiều lần so với sản xuất trong nước; các doanh nghiệp nội lép vế so với các doanh nghiệp FDI, người nông dân nuôi quy mô nhỏ ngày càng thất thế, bị loại bỏ khỏi “cuộc chơi”; thị trường bấp bênh, tiêu thụ khó khăn đẫn đến nhiều địa phương giảm quy mô chăn nuôi 50%, chưa bao giờ con gà thịt phải trở thành gà đẻ, giải cứu trứng chèn ép người nông dân như hiện nay...
Ông Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch VIPA phân tích 5 mảng tối khiến ngành chăn nuôi gia cầm lao đao. Ảnh: Hoàng Anh.
Ông Sơn phân tích chăn nuôi gia cầm hiện đang chịu rủi ro rất lớn, đang phải hy sinh cho sự phát triển của ngành hàng. Năm năm qua chăn nuôi gia cầm tăng trưởng số đầu con hơn 17 %, sản lượng thịt hơn 8,7%, trứng từ 6-7%, tuy nhiên tỷ suất lợi nhuận ngày càng giảm.
Cụ thể, giá bán gia cầm thường lỗ khoảng 6.000-7.000 đồng/kg. Có một số nguyên chính, trong đó có vấn đề nhập khẩu ồ ạt thịt gia cầm (thống kê năm 2022 khoảng 220.000 tấn, từ đầu năm 2023 đến nay khoảng 52.000 tấn, chưa kể nhập lậu).
Cộng với thực tế các doanh nghiệp lớn mở rộng quy mô chăn nuôi, đặc biệt là các doanh nghiệp FDI đã dẫn đến tình trạng tổng cung quá lớn so với tổng cầu khiến giá cả giảm mạnh. Không chỉ nông hộ thua lỗ mà nhiều doanh nghiệp chăn nuôi trong nước có nguy cơ phải dừng sản xuất chăn nuôi do cạn kiệt nguồn vốn, ngân hàng siết nợ...
Chung quan điểm với VIPA, các doanh nghiệp, gia trại chăn nuôi gia cầm đồng loạt kêu gọi Bộ NN-PTNT trình Chính phủ ban hành các giải pháp hỗ trợ ngành chăn nuôi gia cầm vượt qua giai đoạn bi đát hiện nay.
Ông Phạm Văn Lượng, Giám đốc Công ty CP Giống gia cầm Lượng Huệ cho rằng, cộng đồng doanh nghiệp, gia trại chăn nuôi gia cầm cố gắng tồn tại đến hôm nay đã là một nỗ lực rất lớn. Bởi nuôi một con gà hiện này ngoài chuyện giá bán thấp hơn giá thành còn phải gánh chịu rất nhiều vướng mắc. Ngân hàng ngoảnh mặt không cho vay vốn hoặc vay với lãi suất cao đã đành, phí kiểm dịch, phí kiểm nghiệm, phí vận chuyển, chế biến… cộng tất cả vào quả thật khó sống chứ đừng nói lớn.
“Chúng tôi vận chuyển một lô hàng khoảng 10- 15kg chịu phí kiểm dịch 100.000 đồng, trong khi các doanh nghiệp lớn vận chuyển một container, một tàu hàng cũng chịu mức phí tương đương, ảnh hưởng rất lớn đến việc phát triển thị trường ở các tỉnh. Rồi phí kiểm dịch trong ngày, một con gà nhập về giết mổ mất 200 đồng, một năm mất 72.000 đồng, nếu cộng cả chi phí đầu tư, lãi suất ngân hàng, phí xét nghiệm 200-300 nghìn đồng/mẫu liên tục hàng tháng trời thì không thể nào sống nổi”, ông Lượng phàn nàn.
Ngay sau ý kiến của ông Lượng, ông Nguyễn Văn Long, Cục trưởng Cục Thú y cho rằng vấn đề này đúng là còn bất cập, tới đây Cục Thú y sẽ có các đề xuất, kiến nghị để sửa đổi.
Kiến nghị Bộ Công an vào cuộc vấn nạn gà loại thải
Trước những khó khăn ngành chăn nuôi nói chung và ngành gia cầm nói riêng, VIPA và cộng đồng doanh nghiệp kiến nghị Bộ NN-PTNT trình Chính phủ xem xét rà soát lại các chính sách hiện có nhằm hỗ trợ thiết thực, kịp thời và dễ thực thi hơn cho người chăn nuôi và doanh nghiệp.
Cụ thể, kiến nghị Chính phủ, Quốc hội xem xét điều chỉnh mức hỗ trợ cao hơn cho các doanh nghiệp nông nghiệp, cụ thể các doanh nghiệp khu vực sản xuất nông nghiệp được hưởng mức hỗ trợ giảm từ 35-40%, các doanh nghiệp sản xuất chăn nuôi, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y được giảm từ 45-50% thuế thu nhập doanh nghiệp để các doanh nghiệp có vốn duy trì sản xuất.
Kiến nghị Bộ NN-PTNT xem xét rà soát lại chiến lược phát triển gia cầm trong trung và dài hạn. Theo đó, định hướng phát triển cần hài hòa giữa phát triển số lượng và chất lượng, coi trọng nâng cao chất lượng và hiệu quả sản xuất hơn là tăng quá nóng về số lượng. Đồng thời, cần hạn chế tăng số lượng và quy mô trang trại tại một số khu vực, vùng sinh thái có mật độ chăn nuôi cao.
Chăn nuôi gia cầm quy mô nông hộ đang dần bị bóp nghẹt. Ảnh: Hoàng Anh.
Đề nghị các bộ ngành và địa phương cần xem xét kỹ lưỡng các dự án đầu tư mới, đặc biệt là đối với các dự án đầu tư vào lĩnh vực sản xuất thịt lợn và gia cầm. Xây dựng hàng rào kỹ thuật đủ mạnh đối với thịt nhập khẩu, nhằm tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho các sản phẩm sản xuất trong nước.
Kiểm tra, giám sát chặt chẽ đối với sản phẩm chăn nuôi tạm nhập tái xuất. Thực tế đang có rất nhiều sản phẩm dùng làm thức ăn cho chăn nuôi như chân, đầu, cổ, cánh, lòng mề gia súc, gia cầm, thậm chí sản phẩm chăn nuôi có sử dụng chất cấm… nhưng vẫn được tuồn vào thị trường Việt Nam, nếu không kiểm soát tình trạng này thì sản xuất trong nước sẽ vô cùng bất ổn.
Bên cạnh đó, cần tăng cường kiểm soát, tập trung ngăn chặn, phát hiện xử lý nghiêm những trường hợp vận chuyển trái phép động vật, sản phẩm động vật qua biên giới, trong đó có gà đẻ loại thải, tạo hành lang biên giới an toàn nhằm ngăn chặn dịch bệnh tái bùng phát và gây áp lực lên thị trường trong trong nước.
Đề nghị Bộ Công thương phối hợp với Bộ Công an tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với việc nhập lậu động vật và sản phẩm từ động vật qua biên giới.
Cùng với đó, các đại biểu dự hội nghị cũng kiến nghị Bộ NN-PTNT định hướng rõ vấn đề chiến lược, quy hoạch, thị trường… Bà Chu Thị Hồng Thủy, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH Chăn nuôi TaFa Việt đề nghị: Vấn đề cạnh tranh giữa những sản phẩm gia cầm chất lượng cao và sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ vẫn còn lẫn lộn. TaFa Việt nhận được nhiều đơn hàng xuất khẩu tuy nhiên hiện đang chưa rõ các quy định, thủ tục như thế nào.
Ngoài ra, cộng đồng doanh nghiệp và VIPA kiến nghị siết chặt vấn đề giống. Thời gian qua cũng có hiện tượng loạn về giống “người người làm giống nhà và làm giống”, gây rủi ro cho người chăn nuôi lớn.
Cần phải soát cắt giảm các thủ tục hành chính không cần thiết, các chi phí trong chuỗi sản xuất thức ăn chăn nuôi, nhằm góp phần giảm chi phí sản xuất, tránh làm mất đi cơ hội trong sản xuất kinh doanh đối với doanh nghiệp...
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến kết luận tại hội nghị. Ảnh: Hoàng Anh.
Bộ NN-PTNT cam kết đồng hành sớm tối, vượt qua khó khăn
Kết luận tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến chia sẻ với những khó khăn rất lớn của chăn nuôi gia cầm hiện nay và yêu cầu Cục chăn nuôi phối hợp với Văn phòng Chính phủ sớm ban hành Quyết định hỗ trợ chăn nuôi, với các cơ chế hỗ trợ giống, thức ăn chăn nuôi, chi phí sản xuất để giảm áp lực cho các doanh nghiệp, hộ chăn nuôi nhỏ lẻ..
Theo Thứ trưởng, trong bối cảnh khó khăn bủa vây, chăn nuôi gia cầm cần nâng cao sức cạnh tranh của ngành hàng, phát huy nội lực để cầm cự và phát triển. Thực tế, về nội lực phải thừa nhận các giống gia cầm tại Việt Nam năng suất còn thấp khi cạnh tranh với các nước tiên tiến trên thế giới. Với các hiệp định thương mại đã ký kết, ngành chăn nuôi gia cầm cần thích ứng và hội nhập, nên phải xem đâu là lợi thế để phát triển.
“Có 3 vấn đề cần giải quyết, đó là giống, thức ăn chăn nuôi và đất đai. Bộ NN-PTNT sẽ luôn đồng hành dù đêm hôm, sớm tối để cùng nhau tháo gỡ những vấn đề này”, Thứ trưởng Tiến nhấn mạnh.
Cũng theo Thứ trưởng, khó khăn là khó khăn chung, đề nghị các doanh nghiệp FDI, cộng đồng doanh nghiệp chăn nuôi gia cầm và gia trại, hợp tác xã, bà con nông dân đoàn kết, đồng hành cùng Bộ NN-PTNT thúc đẩy ngành chăn nuôi vượt qua thách thức.
