Khô dầu đậu tương.
Cách đây hơn 2 tháng, vào ngày 1/11/2024, Chính phủ đã ban hành Nghị định 144/2024/NĐ-CP (gọi tắt là Nghị định 144) sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 26/2023/NĐ-CP về Biểu thuế xuất khẩu, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi, Danh mục hành hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch thuế quan.
Theo Nghị định 144, thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi mặt hàng khô dầu đậu tương có mã số hàng hóa 23040090 đã được giảm từ 2% xuống 1%.
Ông Nguyễn Nguyễn Trí Công, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai, nhận định “Sự điều chỉnh này đã kịp thời ủng hộ, đáp ứng chương trình kiến nghị, vận động giảm thuế suất nhập khẩu mặt hàng này, mà chúng tôi trình bày trong văn bản ngày 10/3/2023 đã được gửi tới Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ NN-PTNT. Đây là động lực quan trọng góp phần giúp chúng tôi duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh, đảm bảo nguồn cung và ổn định giá cả lương thực, thực phẩm trong bối cảnh thị trường vẫn còn nhiều khó khăn”.
Tuy nhiên, từ khi Nghị định 144 chính thức có hiệu lực ngày 16/12/2024, các doanh nghiệp thức ăn chăn nuôi (TĂCN) ở Đồng Nai vẫn chưa thể tiếp cận chính sách hỗ trợ về giảm thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi đối với khô dầu đậu tương dùng làm TĂCN.
Cụ thể, từ đầu tháng 12/2024, các chi cục hải quan TP.HCM, Bà Rịa – Vũng Tàu áp mã số hàng hóa đối với khô dầu đậu tương là 23040029, có thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi 2%. Trong khi đó, từ trước tháng 12/2024, bao gồm cả thời gian sau khi Thông tư 31/2022/TT-BTC của Bộ Tài chính có hiệu lực, các doanh nghiệp luôn khai báo khô dầu đậu tương nhập khẩu dùng làm thức ăn chăn nuôi theo mã số hàng hóa 23040090 (là mã có thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi 1% theo Nghị định 144) trên hệ thống VNACC/VCIS của Tổng cục Hải quan và hệ thống đăng ký kiểm tra chuyên ngành của Cục Bảo vệ thực vật, Bộ NN-PTNT.
Ông Trịnh Hoàng Minh, một doanh nhân trong ngành thức ăn chăn nuôi, xác nhận, trước đây, các doanh nghiệp khi nhập khẩu khô dầu đậu tương dùng làm TĂCN đều khai báo theo mã số hàng hóa 23040090 và đều được hải quan chấp nhận. Vì vậy các nhà nhập khẩu khô dầu đậu tương làm TĂCN hiện đang thắc mắc không hiểu sao sau khi có Nghị định 144, một số chi cục hải quan lại yêu cầu doanh nghiệp nhập khẩu khô dầu đậu tương dùng làm TĂCN khai báo mặt hàng này theo mã số 23040029 mà không phải là mã 23040090 như trước đây.
Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai cho rằng, ở đây có sự khác biệt, chưa thống nhất về mã số hàng hóa, và cùng với đó là thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi, đối với mặt hàng khô dầu đậu tương dùng làm thức ăn chăn nuôi giữa việc triển khai Nghị định 144 của Tổng cục Hải quan với quy định hiện hành của Cục Bảo vệ thực vật và thông lệ thực hiện của các doanh nghiệp.
Tình hình này không chỉ làm tăng thời gian thông quan hàng hóa, phát sinh thêm chi phí mà còn dẫn đến tâm lý hiểu nhầm hoặc nghi ngờ của doanh nghiệp và dư luận đối với chủ trương, chính sách, và tính đồng bộ, khách quan trong các quy định của cơ quan quản lý.
Người chăn nuôi đang đối mặt với nhiều thách thức liên quan tới khô dầu đậu tương. Ảnh: Trần Trung.
Ông Nguyễn Trí Công cho biết, từ khi Nghị định 144 được ban hành, truyền thông đại chúng và các cơ quan báo chí chuyên ngành đều tích cực đón nhận và đánh giá cao Nghị định này, thể hiện tư duy lắng nghe, thấu hiểu tình hình khó khăn của doanh nghiệp và kỳ vọng sẽ hỗ trợ đáng kể để ngành chăn nuôi, thức ăn chăn nuôi giảm bớt áp lực, hạ chi phí nguyên liệu đầu vào, chủ động nguồn cung, và nâng cao năng lực cạnh tranh. Bởi vậy, tình hình vướng mắc hiện nay nếu còn tiếp diễn thì sẽ đi ngược với kỳ vọng của dư luận về điều chỉnh chính sách đối với nguyên liệu thức ăn chăn nuôi nhập khẩu.
Cũng theo Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai, ngoài vướng mắc về thông quan hàng hóa nói trên, ngành chăn nuôi và thức ăn chăn nuôi còn đang phải đối mặt với những khó khăn khác liên quan đến khô dầu đậu tương.
Cụ thể, từ nửa cuối tháng 12/2024 đến nay, giá khô dầu đậu tương trên thị trường thế giới và trong nước đã bất ngờ tăng mạnh hơn 12% do những biến động về cung - cầu. Điều này ảnh hưởng nhiều đến chi phí sản xuất của các nhà máy TĂCN trong khi giá bán không thể tăng tương ứng do sức mua thị trường trong nước còn yếu, dẫn đến nguy cơ ngành thức ăn chăn nuôi sản xuất cầm chừng, sản lượng bấp bênh.
Hiện có sự chênh lệch về thuế suất thuế nhập khẩu khô dầu đậu tương giữa các nước xuất khẩu có các hiệp định thương mại tự do với Việt Nam (Ấn Độ, ASEAN... - được hưởng thuế suất 0%) với những nước khác. Các doanh nghiệp TĂCN vì thế bị giới hạn về phạm vi nguồn gốc hàng hóa và khó tiếp cận các quốc gia có sự ổn định nhiều hơn về sản lượng và chất lượng khô dầu đậu tương (Hoa Kỳ, Argentina, Brazil...).
Đồng thời, nếu thuế suất thuế nhập ưu đãi đối với khô dầu đậu tương dùng làm thức ăn chăn nuôi từ tất cả các nước nhập khẩu vào Việt Nam đều được áp dụng ở mức 1% thì có thể góp phần tăng sản lượng khô dầu đậu tương nhập khẩu từ Hoa Kỳ, qua đó góp phần làm hài hòa cán cân thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ, làm giảm nguy cơ bị chính quyền mới của tổng thống đắc cử Donald Trump áp dụng các biện pháp giám sát và tự vệ thương mại gây bất lợi cho hoạt động xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này.
Trước những vướng mắc nói trên, Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai vừa có công văn gửi Văn phòng Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ NN-PTNT, đề nghị các bộ xem xét kịp thời đưa ra giải pháp điều chỉnh, giảm thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi đối với mặt hàng khô dầu đậu tương dùng làm TĂCN có mã số hàng hóa 23040029 từ 2% xuống 1%, bằng với thuế suất của mã số hàng hóa 23040090.
Đồng thời, Hiệp hội cũng đề xuất các doanh nghiệp được phép hồi tố hoàn thuế nhập khẩu cho các lô hàng khô dầu đậu tương dùng làm TĂCN nhập khẩu từ ngày 16/12/2024 theo Nghị định 144/2024/NĐ-CP.
Hiêp hội Chăn nuôi Đồng Nai khẳng định "Là những doanh nghiệp đã trải qua những thăng trầm, thử thách các thời kỳ, chúng tôi luôn tuân thủ, tin tưởng và hưởng ứng sự đổi mới, cải cách về cơ chế, chính sách của Chính phủ và các bộ, ngành để tích cực đóng góp xây dựng và thúc đẩy tiến trình phát triển chung của ngành chăn nuôi và thức ăn chăn nuôi tại Việt Nam".
