Đi ngược chủ trương chung của Quốc hội và Chính phủ?
Mặc dù Chính phủ đã có chủ trương bảo vệ đất nông nghiệp, đặc biệt là đất lúa, Luật Đất đai cũng đặt ra nhiều quy định nhằm hạn chế chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp, tuy nhiên trong những năm qua, tỉnh Thái Nguyên lại liên tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp. Riêng năm 2018, tỉnh Thái Nguyên đã chuyển đổi tới 1.476ha đất nông nghiệp. Không dừng lại ở đó, tỉnh sẽ tiếp tục chuyển đổi thêm 3.356ha đất nông nghiệp trong năm 2019.
 |
| Đất lúa tại Mỏ vàng Khắc Kiệm sẽ bị chuyển đổi trái luật? |
Việc tỉnh Thái Nguyên chuyển đổi trên 4.000ha đất nông nghiệp với hơn 1.400ha đất chuyên lúa sang mục đích sử dụng khác đang đi ngược với chủ trương chung của Quốc hội và Chính phủ. Đồng thời tỉnh liên tục cấp phép cho các doanh nghiệp lấy đi hàng ngàn hecta đất trồng lúa khiến nhiều năm nay người dân phải sống trong cảnh phập phồng, bất an, chẳng biết khi nào mất ruộng.
Dư luận tại Thái Nguyên nghi ngại việc chuyển đổi này có dấu hiệu để phục vụ cho một nhóm lợi ích và cần phải được xác định rõ có trái pháp luật hay không? Để tìm hiểu vấn đề chuyển đổi đất này, phóng viên đã ghi nhận ở những dự án sử dụng đất nông nghiệp với quy mô diện tích lớn.
Ghi nhận của phóng viên cho thấy, nhiều dự án có chuyển đổi đất lúa được tỉnh Thái Nguyên phê duyệt như: Mỏ vàng sa khoáng Khắc Kiệm và mỏ vàng sa khoáng Nam thung lũng Khắc Kiệm; Nhà máy gạch Tuynel xóm Bún 1; Mở rộng mỏ đá Núi Chuông; Khai thác khoáng sản quặng sắt mỏ Linh Sơn; Đầu tư xây dựng hạ tầng cụm công nghiệp Sơn Cẩm 3…
Trong đó, mỗi dự án mỏ cũng lấy đi hàng chục hecta đất lúa; mỗi dự án khu dân cư, khu cụm công nghiệp cũng lấy đi ít nhất vài chục hecta. Chỉ tính riêng hai dự án khu đô thị của một doanh nghiệp đầu tư trên địa bàn đã khiến tỉnh Thái Nguyên mất gần trăm hecta đất lúa.
Chính quyền cũng lách luật?
Hiện hai mỏ vàng sa khoáng gồm mỏ cánh đồng Khắc Kiệm và mỏ Nam thung lũng Khắc Kiệm được UBND tỉnh Thái Nguyên giao cho Cty Thăng Long khai thác. Tại Giấy phép khai thác khoáng sản số 799/2009, mỏ Khắc Kiệm có diện tích là 42,09ha, trong đó diện tích khu vực khai thác trên 34ha đất trồng lúa 2 vụ thuộc cánh đồng Khắc Kiệm.
Theo Luật Đất đai 2013, tại Khoản 1, Điều 58 quy định, đối với dự án có sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng vào các mục đích khác mà không thuộc trường hợp được Quốc hội quyết định, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư thì cơ quan Nhà nước có thẩm quyền chỉ được quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất khi có một trong các văn bản sau đây: Văn bản chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ đối với trường hợp chuyển mục đích sử dụng từ 10ha đất trồng lúa trở lên; từ 20ha đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng trở lên; nghị quyết của HĐND cấp tỉnh đối với trường hợp chuyển mục đích sử dụng dưới 10ha đất trồng lúa; dưới 20ha đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng.
Tuy nhiên, tỉnh Thái Nguyên đã chia nhỏ diện tích đất lúa tại mỏ vàng sa khoáng Khắc Kiệm thành các giai đoạn để trình HĐND thông qua kết quả thực hiện kế hoạch sử dụng đất năm 2018 và kế hoạch sử dụng đất năm 2019 trên địa bàn tỉnh, trong đó chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa sang đất khai thác khoáng sản của dự án mỏ vàng sa khoáng Khắc Kiệm thành công trình, dự án đã được phê duyệt bổ sung, chuyển tiếp trong năm 2018 (tại Phụ lục 01, số thứ tự 306) với diện tích đợt một là 10ha, trong đó đất trồng lúa là 8ha. Trong năm 2019 tiếp tục sử dụng 8ha đất trồng lúa (Phụ lục 06, số thứ tự 15) chuyển mục đích sang khai thác mỏ sa khoáng và công trình phụ trợ (đợt 2).
Như vậy, tổng diện tích cần chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa sang mục đích khai thác khoáng sản của dự án mỏ vàng sa khoáng Khắc Kiệm là 34ha vượt thẩm quyền của địa phương nhưng tỉnh Thái Nguyên đã lách Luật Đất đai bằng cách chia nhỏ diện tích đất lúa phải chuyển đổi thành nhiều giai đoạn. Tính đến 2019, theo Nghị quyết số 25/NQ-HĐND của HĐND tỉnh Thái Nguyên diện tích đất lúa sẽ chuyển đổi nhằm phục vụ dự án khai thác vàng của Cty Thăng Long là 16ha, vượt diện tích đất lúa mà tỉnh được phép chuyển đổi theo Luật Đất đai.
