Những ngày cuối năm, công nhân tại các lò gốm trong làng gốm Biên Hòa càng tất bật hơn ngày thường để làm hàng phục vụ dịp Tết Nguyên đán đang tới gần.
Niềm vui của người thợ gốm vào vụ xuân. Ảnh: Minh Sáng.
Theo hiệp hội Gốm mỹ nghệ Đồng Nai, gốm Biên Hòa là thương hiệu gốm duy nhất của Việt Nam được định danh trên thị trường quốc tế với chất liệu men xanh đồng trổ bông. Cùng với những đặc trưng khác như nghệ thuật khắc chìm, họa tiết bách hoa và nhiều gam màu tươi tắn, trong dòng chảy phát triển của đất nước, gốm Biên Hòa vẫn giữ những nét đặc trưng, đồng thời phát huy những giá trị mới trên nền tảng cũ để bảo tồn và phát triển thương hiệu gốm Biên Hòa.
Những ngày cuối năm, công nhân tại các lò gốm trong làng gốm Biên Hòa càng tất bật hơn ngày thường. Ảnh: Minh Sáng.
Ở trong nước, gốm Biên Hòa xuất hiện ở các di tích lịch sử tiêu biểu ở Biên Hòa (Văn miếu Trấn Biên, chùa Ông, các đình, đền…) và tồn tại cả trăm năm, trở thành những di tích được gìn giữ, bảo tồn nghiêm ngặt trên địa bàn tỉnh. Ngày nay, trong các sự kiện liên quan đến gốm mỹ nghệ, thương hiệu gốm Biên Hòa - Đồng Nai luôn góp mặt và thu hút được sự chú ý của đông đảo người dân và du khách như: Con đường gốm sứ kỷ niệm 1 ngàn năm Thăng Long Hà Nội (năm 2010), các tác phẩm tranh ghép gốm chân dung lãnh đạo các nền kinh tế APEC tại Tuần lễ Cấp cao APEC diễn ra tại Việt Nam năm 2017, các triển lãm gốm trong nước và quốc tế…
Những sản phẩm gốm chuẩn bị đưa vào lò nung. Ảnh: Minh Sáng.
Theo kế hoạch của UBND tỉnh, Đồng Nai sẽ tổ chức Festival Gốm truyền thống Biên Hòa - Đồng Nai vào tháng 4/2025 nhằm triển lãm, giới thiệu các sản phẩm gốm mỹ nghệ đặc sắc có giá trị thẩm mỹ và tính ứng dụng cao của nghệ nhân gốm Biên Hòa và nghệ nhân gốm cả nước. Festival Gốm Biên Hòa - Đồng Nai là dịp để các nghệ nhân gốm kết nối, chia sẻ kinh nghiệm, đồng thời thúc đẩy nghề gốm truyền thống, làng nghề trong nền kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế…
Ngay trong những ngày cuối năm, tại Bảo tàng Đồng Nai đang tổ chức Triển lãm Gốm Biên Hòa xưa và nay, trưng bày gần 200 hiện vật, từ các hiện vật gốm phát hiện trong quá trình nghiên cứu khảo cổ học tại địa phương, cho đến dòng gốm Biên Hòa trứ danh. Ảnh: Minh Sáng.
Ngay trong những ngày cuối năm, nhằm giúp khách tham quan trong và ngoài tỉnh có cái nhìn khái quát về lịch sử hình thành và phát triển, những giá trị lịch sử, văn hóa, kinh tế của nghề gốm mỹ nghệ Biên Hòa, trên cơ sở đó, nâng cao ý thức bảo tồn và phát huy một ngành nghề truyền thống có mặt lâu đời trên vùng đất Đồng Nai, tại Bảo tàng Đồng Nai tổ chức Triển lãm Gốm Biên Hòa xưa và nay, trưng bày gần 200 hiện vật, từ các hiện vật gốm phát hiện trong quá trình nghiên cứu khảo cổ học tại địa phương, cho đến dòng gốm Biên Hòa trứ danh và các sản phẩm gốm đương đại dùng trong sinh hoạt gia đình hiện nay…Triển lãm sẽ còn kéo dài đến ngày 10/2/2025.
Một số hoạt động ở làng gốm Biên Hòa những ngày cận Tết Ất Tỵ:
Sau khi được tạo hình từ đất sét, các chậu gốm sẽ được phơi khoảng 2 tiếng cho khô, trước khi được đưa đến công đoạn tiếp theo. Ảnh: Hoàng Phúc.
Sau khi phơi khô, các chậu gốm sẽ được kiểm tra, xử lý lại các chi tiết cho láng mịn trước khi được tráng men. Ảnh: Hoàng Phúc.
Hiện nay, đa số các chậu gốm được tạo hình và chuốt trên bàn xoay tự động, giúp việc chế tác thuận tiện hơn rất nhiều. Ảnh: Hoàng Phúc.
Sau khi được chuốt lại, các chậu gốm sẽ được đưa đi tráng men. Nước men được pha theo công thức riêng, tùy theo từng màu sắc mà khách hàng ưa chuộng. Ảnh: Hoàng Phúc.
Sau khi được tráng men, các chậu gốm sẽ được nung nhiều giờ trong lò nung với nhiệt độ lên tới 1165 độ C. Trước đây, các lò nung ở Thành phố Biên Hòa thường đốt bằng củi. Tuy nhiên, việc đốt bằng củi sau này không được cho phép do gây ô nhiễm môi trường. Vì vậy nhiều lò gốm đã chuyển sang nung bằng khí gas. Ảnh: Hoàng Phúc.
Các hoa văn, họa tiết trên gốm sẽ được các thợ lành nghề đắp nổi, vẽ trực tiếp lên gốm. Đây là những sản phẩm đặc trưng, thường chỉ làm theo yêu cầu riêng của khách. Ảnh: Hoàng Phúc.
Ngoài những sản phẩm được sản xuất công nghiệp hàng loạt, sản phẩm đặc trưng và cũng được nhiều khách hàng ưa chuộng tại đây là các sản phẩm gốm được làm hoàn toàn thủ công, với hoa văn, họa tiết tinh xảo. Ảnh: Hoàng Phúc.
Những người thợ lâu năm với tay nghề cao tạo hình các họa tiết trên gốm. Do đòi hỏi sự tỉ mỉ, kỹ thuật vẽ điêu luyện, mỗi ngày một thợ chuyên nghiệp vẽ được từ 6-8 tác phẩm. Các sản phẩm làm ra đều khác nhau, tạo nên giá trị của dòng gốm này. Ảnh: Hoàng Phúc.
Các sản phẩm sau khi được nung sẽ lên màu men vô cùng đẹp. Một số sản phẩm gốm với kích thước "khủng" được khách hàng đặc riêng. Ảnh: Hoàng Phúc.
Sắc xuân trên sản phẩm gốm cổ Biên Hòa - Đồng Nai. Ảnh: Hoàng Phúc.
