Bên cạnh những mặt tích cực về hiệu quả kinh tế, ngành du lịch cũng đem lại một số ảnh hướng đến môi trường. Có quan điểm cho rằng phát triển du lịch có thể dẫn đến suy thoái môi trường nghiêm trọng và văn hoá địa phương. Do đó, cần có cách tiếp cận mới về du lịch bắt đầu từ phúc lợi của cộng đồng địa phương và quan tâm tới bảo vệ môi trường tự nhiên.
Du lịch trải nghiệm trồng cây xanh ở Bến Tre. Ảnh: Hoàng Trung.
Theo TS Phan Thị Ngàn, Trường ĐH Nguyễn Tất Thành, du lịch cộng đồng thông qua chuỗi giá trị trong du lịch, không chỉ giúp người dân bảo vệ tài nguyên môi trường sinh thái mà còn bảo vệ và phát huy những nét văn hoá độc đáo của địa phương. Tuy nhiên, để đảm bảo tính bền vững cần có các biện pháp quản lý chặt chẽ.
“Điều này có thể đạt được thông qua việc áp dụng các tiêu chuẩn bảo vệ môi trường và quản lý du lịch, cũng như việc giáo dục du khách về tầm quan trọng của bảo vệ môi trường và tôn trọng văn hóa địa phương nhằm phát triển bền vững”, TS Phan Thị Ngàn chia sẻ.
Còn theo thạc sĩ Phan Bửu Toàn, Phó Hiệu trường Trường CĐ Du lịch Sài Gòn, để giảm phát thải trong nông nghiệp và du lịch không phải một câu chuyện đơn giản mà vấn đề then chốt vẫn là yếu tố con người. Bởi, đòi hỏi một nông dân với nhiều kỹ năng của người làm dịch vụ là bài toán rất khó.
Ông chia sẻ, quá trình đào tạo người dân làm du lịch đã từng có nhiều trường hợp không biết chữ, không có kỹ năng giao tiếp hay biết tiếng Anh nhưng vẫn làm du lịch do họ có sáng kiến. Tuy nhiên, các mô hình du lịch nông nghiệp hay cộng đồng tự phát thường “gãy gánh giữa đường”. Giải pháp đề ra là cần có chương trình đào tạo theo cách “cầm tay chỉ việc” để từng người và không làm ồ ạt chạy theo số lượng.
Tại Bến Tre, thực tế doanh nghiệp du lịch đã quan tâm đến vấn đề môi trường. Công ty Truyền thông và du lịch C2T, một doanh nghiệp địa phương đang cung cấp cho du khách sản phẩm “Tour Netzero C2T”, mang đến giải pháp cho du lịch bền vững. Sản phẩm du lịch này được thiết kế nhằm hướng đến du lịch bền vững, giảm thiểu tối đa lượng khí thải carbon trong suốt hành trình.
Tour du lịch sử dụng các phương tiện di chuyển thân thiện môi trường như xe điện, xe đạp, ghe xuồng. Ưu tiên sử dụng năng lượng tái tạo tại các cơ sở lưu trú, điểm tham quan. Hạn chế rác thải nhựa, sử dụng các vật liệu thân thiện môi trường. Du khách sẽ tham gia các hoạt động trồng cây xanh, bảo vệ môi trường, tham quan các làng nghề truyền thống, tìm hiểu về cuộc sống của người dân địa phương.
Bà Nguyễn Thị Ngọc Dung, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, thể thao và du lịch Bến Tre. Ảnh: Minh Đảm.
Hiện nay, du lịch Bến Tre đi theo mô típ du lịch sinh thái cộng đồng, đúng hướng, phát triển bền vững, gắn với tài nguyên bản địa, văn hóa, quản lý môi trường với tốc độ phát triển dao động từ 20-30%/năm. Thời gian du khách ở lại dài hơn, có những du khách quốc tế sau trải nghiệm dịch vụ tại các homestay đã hủy lịch ở những tour khác để dừng chân ở lại lâu hơn.
Bà Nguyễn Thị Ngọc Dung, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh Bến Tre cho rằng, ngành du lịch và ngành môi trường phải gắn kết chặt chẽ để môi trường xanh, du lịch mới bền vững. Giải pháp thiết thực, hiệu quả không chỉ đến từ cơ quan quản lý mà còn có vai trò của địa phương, cộng đồng đặc biệt là các chủ thể, khách du lịch có trách nhiệm trong quá trình sử dụng sản phẩm du lịch.
Toàn tỉnh Bến Tre có 50 đơn vị lữ hành, 100 cơ sở lưu trú với sức chứa gần 4.000 khách. Trong đó, có 2 cơ sở lưu trú đạt giải khách sạn xanh là Diamond Star và khách sạn Dừa. Ngoài ra, còn có khoảng 40 homestay, tất cả đều sử dụng vật liệu địa phương. Sản phẩm du lịch sinh thái đều dựa vào cộng đồng, những sinh hoạt của người dân để biến thành sản phẩm dịch vụ phục vụ du khách.
