Ngày 29/1, Liên minh châu Âu (EU) công bố bản kế hoạch tham vọng về tái kích hoạt mô hình kinh tế toàn khối, một nỗ lực nhằm bắt kịp với hai nền kinh tế lớn nhất thế giới hiện nay là Mỹ và Trung Quốc.
Phát biểu tại buổi họp báo công bố bản kế hoạch, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen nhấn mạnh cần khơi lại động lực đổi mới của EU.
Theo bà Von der Leyen, EU vẫn giữ các cam kết cắt giảm 90% lượng khí thải nhà kính tới năm 2040, bên cạnh đó cũng sẽ đẩy mạnh thu gọn thủ tục hành chính cho các doanh nghiệp (25% - 35%).
Ngoài ra, EU cũng sẽ thiết lập cơ chế pháp lý của khối hoạt động độc lập với cơ chế pháp lý của 27 quốc gia thành viên để cho phép các công ty sáng tạo được hưởng lợi từ bộ quy tắc thống nhất về những nội dung như luật lao động hay thuế.
Bên cạnh đó, bản kế hoạch cũng đặt ra mục tiêu đa dạng hóa nguồn cung để giảm chi phí năng lượng, thúc đẩy ngành công nghiệp xanh, tăng cường khai thác nguyên liệu thô để giảm phụ thuộc vào các nước ngoài khối, dần tiến tới thống nhất các thị trường vốn châu Âu.
Bản kế hoạch được công bố vào thời điểm EU đang đối mặt với các đe dọa thuế quan từ Tổng thống Mỹ Donald Trump, sự nổi lên ấn tượng của Trung Quốc trong các lĩnh vực công nghiệp và công nghệ số, và việc nhiều công ty ở châu Âu phàn nàn về tình trạng tăng chi phí, giảm đầu tư do phải tuân thủ các quy định khắt khe của EC trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu và thúc đẩy kinh doanh bền vững.
Theo bản kế hoạch kinh tế mới, EU sẽ sửa đổi hàng chục điều luật nhằm giảm bớt các quy tắc về tiêu chuẩn chuỗi cung ứng và môi trường.
Tuy nhiên, một vấn đề lớn trong kế hoạch này là nguồn tài chính hạn chế dành cho các khoản đầu tư mới ngay cả khi những quốc gia lớn như Pháp và Đức cũng đang chật vật với nợ nần và thâm hụt. Tình trạng có thể trở nên tồi tệ hơn do căng thẳng thương mại với Mỹ và Trung Quốc.
Vào ngày trước đó, EC đã đề xuất áp thuế đối với nhiều sản phẩm nông nghiệp và một số loại phân bón gốc nitơ từ Nga và Belarus, trước mối đe dọa đối với an ninh lương thực của EU.
Cụ thể, mức thuế đối với một số loại phân bón gốc nitơ sẽ hỗ trợ sản xuất trong nước và cho phép đa dạng hóa nguồn cung từ những nơi khác.
EC cho biết việc tăng thuế phân bón sẽ bao gồm các biện pháp giảm thiểu nếu nông dân EU chứng kiến giá tăng đáng kể. Biện pháp này cũng sẽ không ảnh hưởng đến việc vận chuyển nông sản và phân bón xuất khẩu của Nga sang các nước thứ ba.
Ngoài ra, động thái này còn nhằm làm giảm doanh thu xuất khẩu của Nga, qua đó tác động đến cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine.
Đề xuất của Ủy ban cần được các chính phủ EU và Nghị viện châu Âu xem xét và sẽ được thực thi khi các quốc gia thông qua.
Trước đây, EU đã tránh áp đặt lệnh trừng phạt đối với các sản phẩm nông nghiệp và phân bón của Nga để không làm gián đoạn nguồn cung toàn cầu, đặc biệt là đối với các nước đang phát triển.
Năm 2024, cơ quan hành pháp EU đã đề xuất tăng thuế đối với ngũ cốc nhập khẩu từ Nga và Ukraine.